Page 144 - ศัพท์สิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมและสิทธิมนุษยชนศึกษา
P. 144
JUDICIAL REVIEW การพิจารณาทบทวนโดยศาล
กระบวนการที่ศาลใช้อำานาจตรวจสอบความชอบด้วยกฎหมายในการ
ใช้อำานาจวินิจฉัย สั่งการ หรือกระทำาการใดขององค์กรของฝ่ายบริหาร
หรือฝ่ายนิติบัญญัติ โดยศาลมีอำานาจวินิจฉัย พิพากษาให้การใช้อำานาจ
หน้าที่ที่ทำาโดยองค์กรของรัฐไม่มีผลทางกฎหมายได้
การพิจารณาทบทวนโดยศาลมีขึ้นตามหลักการแบ่งแยกการใช้อำานาจ
อธิปไตยที่มีการตรวจสอบและถ่วงดุลอำานาจ (Check and Balance) ระหว่าง
ฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายตุลาการ
ระบบการพิจารณาทบทวนโดยศาลแบ่งได้เป็นสองระบบคือ ระบบ
ที่ให้ศาลยุติธรรมมีอำานาจพิจารณาทบทวนความชอบด้วยกฎหมายในการ
ใช้อำานาจขององค์กรฝ่ายบริหาร หรือฝ่ายนิติบัญญัติ ซึ่งเรียกว่า “ระบบ
ศาลเดี่ยว” เช่น ระบบที่ใช้อยู่ในประเทศสหรัฐอเมริกาและอังกฤษ และระบบ
ที่มีศาลเฉพาะ เช่น ศาลปกครองมีอำานาจพิจารณาเรื่องดังกล่าว ซึ่งเรียกว่า
“ระบบศาลคู่” ดังที่ใช้อยู่ในประเทศไทย ฝรั่งเศส และเยอรมนี เป็นต้น
อนึ่ง ในประเทศไทย ศาลรัฐธรรมนูญเป็นองค์กรที่มีหน้าที่ตัดสินว่า
กฎหมายขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือไม่
คำาที่เกี่ยวข้อง COURT OF JUSTICE, ADMINISTRATIVE COURT,
ADMINISTRATIVE CASE, SEPARATION OF POWER
JUSTICE DAY / วันความยุติธรรม
INTERNATIONAL JUSTICE DAY สากล
วันที่ 17 กรกฎาคม ของทุกปี เป็นวันที่รัฐภาคีธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วย
ศาลอาญาระหว่างประเทศได้ประกาศให้เป็นวันสำาคัญเพื่อรำาลึกถึงการก่อตั้ง
ศาลอาญาระหว่างประเทศเนื่องจากวันที่ 17 กรกฎาคม ค.ศ. 2002 (พ.ศ. 2545)
เป็นวันที่ได้มีรัฐให้สัตยาบันธรรมนูญศาลฯ ครบจำานวนหกสิบรัฐ ทำาให้ศาลอาญา
ระหว่างประเทศมีผลเริ่มดำาเนินการได้ การประกาศวันความยุติธรรมสากล
อย่างเป็นทางการมีขึ้นในการประชุมสมัชชารัฐภาคี (Assembly of the State
133
