Page 42 - รายงานสรุปโครงการประชุมวิชาการระดับชาติ ชุมคน ชุมชน คนใต้ ครั้งที่ 3

๔๑

ผมขอยกตัวอย฽างสังคมที่ผมคุ฾นเคย อย฽างญี่ปุุน เวลาเราพูดถึงกลุ฽มของญี่ปุุน จะเป็นกลุ฽มที่มีความเหนี่ยว

แน฽นมาก แม฾ว฽านาย ก กับนาย ข ทะเลาะกัน เกลียดขี้หน฾ากันไม฽ว฽าเรื่องอะไรก็ตาม แต฽ว฽าการเกลียดขี้หน฾ากันของ
สองคนนี้จะลดลงหรือถูกกดทับไม฽ให฾แสดง เพราะเขามีอุดมคติการบรรลุผลส าเร็จของกลุ฽ม ไม฽ว฽ากลุ฽มจะไม฽รู฾ว฽าการ

บรรลุคืออะไร อันนี้ส าคัญ อยากให฾พวกเราได฾คิดว฽าเราได฾สร฾างสรรคแสิ่งที่ส าคัญมากๆในสังคม การสร฾างที่ผมเรียกว฽า

อุดมคติของกลุ฽มขึ้นมา
ถ฾าอ฽าน paper ทั้งหมด เราจะพบว฽าลักษณะแบบนี้ กระจัดกระจายอยู฽ในทุก paper ไม฽ว฽าจะเป็นบทบาท

ของผู฾หญิง บทบาทของโรงเรียนวิถีอิสลาม หรือชุมชนตักวา การสร฾างอุดมคติของชีวิตและชุมชนที่ลอยอยู฽เหนือ
ความขัดแย฾งระหว฽างบุคคลนี้ จะเป็นเปูาหมายส าคัญที่จะผลักดันทั้งชุมชนเดินไปได฾

กรณีชุมชนศรัทธาที่พูดถึงสี่เสาหลัก ครั้งหนึ่งอาจจะอิจฉา ทะเลาะกัน หรือหมั่นไส฾ หรือรู฾สึกว฽าบทบาท
แยกกัน แต฽ทันทีที่สี่เสาหลักมาร฽วมกัน และคิดถึงชุมชนศรัทธาขั้นมา ทั้งสี่เสาหลัก ได฾สร฾างสรรคแในสิ่งที่กดทับเรื่อง

ส฽วนตัวลงไป การสร฾างอุดมคติของชีวิตและชุมชนแบบนี้ จะน าไปสู฽การแก฾ไขปใญหาต฽างๆด฾วยตัวเอง และชุมชนมาก

ยิ่งขึ้น แต฽ละคนเริ่มที่จะไม฽เพิกเฉยต฽อปใญหา ไม฽ว฽าจะเป็นปใญหาบ฾านเมือง ปใญหาศาสนา ปใญหาอื่นๆ เราทั้งหมดก็จะ
ได฾มีส฽วนรวมกัน และที่ส าคัญมันท าให฾เราบรรลุเปูาหมายของชีวิตและชุมชน นักเรียนที่ร฾องเพลงชีวิตของลูกก าพร฾า

ผมคิดว฽าในเพลงก็มีเปูาหมายในชีวิตและชุมชนอยู฽ ซึ่งสามารถบรรลุได฾ด฾วยตัวเรา แต฽เราประสานกันเป็นชุมชน

ขณะเดียวกันสังคมเปลี่ยนความหมายจากการเป็นชุมชนธรรมดา ในสังคมไทยเราจะนึกถึงความเป็นชุมชนในแง฽ที่ว฽า
เราทั้งหมดสัมพันธแกัน แนบแน฽นกัน รักกัน เราเข฾าใจชุมชนในความหมายนี้เท฽านั้น ซึ่งชุมชนในความหมายนี้ ความรัก

ความเอื้อเฟื้อ หรืออื่นๆ มันมีวันเสื่อมสลาย หรือถูกกระทบได฾ง฽าย ถ฾าเรานึกถึงกลุ฽ม วัฒนธรรมชุมชน เราจะนึกถึง
ความรักกัน ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ฽กัน เราไม฽ได฾ปฏิเสธว฽าเป็นสิ่งที่ไม฽ถูกต฾อง แต฽สิ่งนี้เป็นสิ่งที่จะถูกกระทบได฾โดยง฽าย

จากการแสวงหาผลประโยชนแส฽วนตัว ในภาคเหนือเอง ทันทีที่ระบบทุนเข฾ามา เราเองก็จะพบว฽า สมบัติของชุมชน ถูก
ท าให฾พังทลายไปทันที ดังนั้นสิ่งที่พวกเราก าลังคิดกันอยู฽ตอนนี้ก็คือว฽ามันจะท าให฾เปลี่ยนความหมายจากชุมชนปกติที่

มีความรัก ความเอื้ออาทรกัน เป็นชุมชนที่มีความศรัทธาร฽วมกัน ในการจัดการตรงนี้ ผมคิดว฽า น฽าจะถอดออกมาเป็น

โมเดล สามารถสรุปออกมาว฽า เราจะสร฾างโมเดลเหล฽านี้ เพื่อท าให฾เกิดการเรียนรู฾ร฽วมกันอย฽างไร
การสร฾างอุดมคติของชีวิตและชุมชน ย฽อมท฾าทายทุกวิธีคิด นี่คือเสียงของผู฾ไร฾เสียงที่ไม฽ได฾เกิดขึ้นบนฐานของ

ปใจเจก แต฽บนฐานของชุมชน และมันท าให฾เกิดความท฾าทายว฽าคุณจะอยู฽ร฽วมกับเขา คุณจะต฾องเดินตามชุมชนที่หนัก
แน฽นแบบนี้ จึงไม฽แปลกใจเลยที่ชุมชนตักวา จะมีคนจ านวนไม฽น฾อยที่สนใจ แหล฽งทุนหลายอย฽างเห็นว฽านี่คือทางออก

อีกทางหนึ่งที่ส าคัญ

การสร฾างอุดมคติของชีวิตและชุมชนจะช฽วยท าให฾วัยรุ฽นที่อาจจะนึกถึงผลประโยชนแส฽วนตัว ความสนุก ความ
สะดวกสบายได฾ทีความตระหนักมากขึ้น ถ฾าหากปราศจากการมีอุดมคติของชีวิตและชุมชน คิดว฽ายากมากๆที่จะดึง

คนกลับมาและเสียสละส฽วนตัวลงไป การพูดถึงจิตสาธารณะลอยๆโดยไม฽พูดถึงการมีอุดมคติของชีวิตและชุมชน ไม฽
สามารถที่จะน าไปสู฽ปฏิบัติการจริงได฾ และอุดมคติของชีวิตและชุมชนนี้จะน าไปสู฽การสร฾างสมบัติของชุมชนขึ้นมา

และการสร฾างสมบัติของชุมชนขึ้นมานั้น มีนัยยะต฽อชีวิตทุกชีวิต

รายงานโครงการประชุมวิชาการระดับชาติ ชุมคน ชุมชน คนใต฾ ครั้งที่ ๓ เสียงจากผู฾ไร฾สิทธิชายแดนใต฾