Page 39 - รายงานสรุปโครงการประชุมวิชาการระดับชาติ ชุมคน ชุมชน คนใต้ ครั้งที่ 3

๓๘

สรุปภาพรวมกิจกรรมบรรยายพิเศษ “พลังชุมชน – พลังผู๎ไร๎สิทธิ กับการสร๎างการเปลี่ยนแปลงจาก
ข๎างลําง” โดยรองศาสตราจารย์ ดร.อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์

เรียนท฽านอาจารยแและแขกผู฾มีเกียรติทุกท฽าน ผมดีใจที่ได฾มีโอกาสมาพูดคุยในวันนี้ ผมได฾มีโอกาสท างาน
ร฽วมกับพี่น฾องผู฾ไร฾สิทธิทางภาคเหนือมาชาวงเวลาหนึ่ง และมาร฽วมงานกับมูลนิธิชุมชนไทอยู฽ช฽วงเวลาหนึ่งเหมือนกัน

ก็ถือว฽าเราอยากจะคุยกัน ว฽าเราคิดอย฽างไรกับอนาคตของเรา ประเด็นแรกที่ผมอยากจะคุยก็คือ ผมดีใจที่ได฾คุยกับ
อาจารยแบางท฽านของมหาวิทยาลัยทักษิณ ที่ได฾คิดว฽าจะวางฐานของการวิจัย การค฾นคว฾าของมหาวิทยาลัยทักษิณ ให฾

เป็นตัวเชื่อมระหว฽างพื้นที่สถาบันอุดมศึกษากับชุมชน ซึ่งผมคิดว฽าเป็นสิ่งที่มีค฽า และมหาวิทยาลัยทุกแห฽งยังไม฽ได฾คิด
กันในเรื่องนี้ การมาพูดในมหาวิทยาลัยที่ก าลังวางเปูาหมายที่ส าคัญอย฽างนี้ ผมถือว฽าเป็นสิ่งที่ส าคัญอย฽างมาก

อยากจะเรียนเริ่มต฾นว฽า แม฾ว฽าเราจะพูดถึงเรื่องของคนไร฾สิทธิ เสียงของผู฾ไม฽มีเสียง แต฽ก็มีการเปลี่ยนแปลง

ในตัวผู฾ใช฾สิทธิในสังคมไทยไม฽น฾อยเลยทีเดียวในช฽วง 10 ปีที่ผ฽านมา เราจะพบว฽าเสียงจากผู฾ไร฾สิทธิได฾รับการฟใงมากขึ้น
ไม฽ใช฽เพราะสังคมได฾ยินเอง เสียงของผู฾ไร฾สิทธินี้ ได฾รับการฟใง ได฾รับการยอมรับมากขึ้น ไม฽ใช฽ว฽าอยู฽ดีดีสังคมอยากจะฟใง

หากเป็นเพราะว฽าเสียงของผู฾ไร฾สิทธิ เป็นเสียงแห฽งความชอบธรรมในการที่จะอยู฽ร฽วมกันในสังคมได฾อย฽างเท฽าเทียมกัน

ผมคิดว฽าเสียงของความชอบธรรมอันนี้ มันเป็นเงื่อนไขจ าเป็นที่จะต฾องได฾รับการรับฟใง เราจะพบว฽าจาก 20 ปีก฽อน
จนถึงวันนี้ เสียงของพวกเราดังขึ้น เพื่อที่จะท าให฾เกิดความชอบธรรม เพื่อน าไปสู฽การแก฾ไขปใญหาการลดคุณค฽าของ

ความเป็นมนุษยแที่เกิดขึ้น พี่น฾องในสามจังหวัดชายแดนภาคใต฾คงรับรู฽อยู฽ถึงการลดคุณค฽าความเป็นมนุษยแที่กระทบ
พวกเรามาตลอด ตั้งแต฽ปี 2540 กว฽าๆเป็นต฾นมา ผมคอดว฽าในวันนี้เสียงนี้จะต฾องดังมากขึ้น เพื่อท าให฾เกิดการจัดการ

ต฽างๆ ที่ดีมากขึ้น ผมอยากจะคุยในสามประเด็นด฾วยกันในวันนี้ ประเด็นแรกคือ บทสรุปจากการน าความคิดจากการ
ประชุมสัมมนา ในวันที่ 12 และ วันที่ 13 อยากจะดูว฽าถ฾าเราสรุปออกมาเราจะเห็นอะไรบ฾าง ถ฾าผมสังเคราะหแ

ภาพรวมที่เราน าเสนอมา มันจะเป็นอย฽างไร เพื่อที่จะชี้ให฾เห็นว฽า เสียงจากคนไร฾สิทธิดังขึ้น ส฽วนสุดท฾ายผมจะพูดถึง

เรื่องพลังชุมชน ที่พวกเราได฾มีส฽วนสร฾างขึ้นมา
บทสรุปของการน าเสนอความคิดในงานสัมมนาที่เป็น paper ทั้งหมด ผมอาจจะอ฾างอิงในบางเรื่อง ไม฽ได฾

อ฾างอิงในบางเรื่อง แต฽อ฽านทั้งหมดแล฾ว 2 รอบ นั่งคิดกับงานทั้งหมดหลายชั่วโมง ผมคิดว฽าสิ่งหนึ่งที่เป็นการน าเสนอ
ปรากฏการณแและน าเสนอความคิดในงานทั้งหมดก็คือว฽า เราได฾พูดถึงความหลากหลายของการต฾อสู฾และการต฽อรอง

ในชีวิตทางสังคม ผมคิดว฽าตรงนี้ส าคัญ ถ฾าหากชีวิตของผู฾ไร฾สิทธิ ของคนชายขอบที่ถูกกลไกทุนและรัฐเบียดขับไปอยู฽

ชายขอบ หากไม฽ต฾อสู฾และต฽อรอง เสียงของเราก็จะไม฽ได฾ยิน ความหลากหลายของการต฽อสู฾และการต฽อรองในชีวิต
ทางสังคมนี้ส าคัญในทุกมิติ เราจะพบงานชิ้นหนึ่งที่พูดถึงบทบาททางเพศ โดยเน฾นให฾เห็นถึงผู฾หญิงกับความกลัว ตรง

นี้ส าคัญ ในทุกรัฐ ทุกสังคม อ านาจรัฐมักจะใช฾ความกลัวเป็นเครื่องก ากับคน ความกลัวจะท าให฾เราสยบยอมต฽อ
อ านาจที่ไม฽เป็นธรรม ในขณะเดียวกันการต฽อสู฾กับความกลัวที่ปรากฏอยู฽ในภาคใต฾ โดยเฉพาะผู฾หญิงมีส฽วนต฽อสู฾กับ

ความกลัวอย฽างมากที่เดียว การต฽อสู฽กับความกลัว ปรากฏทั้งในชีวิตประจ าวัน รวมถึงปรากฏในวรรณกรรม ใน

วรรณกรรมที่แสดงให฾เห็นถึงผู฾หญิงที่ก าลังพูดถึงขันติธรรม เป็นการต฽อสูกับความกลัวของมนุษยแในมิติที่เท฽าเทียมกัน

รายงานโครงการประชุมวิชาการระดับชาติ ชุมคน ชุมชน คนใต฾ ครั้งที่ ๓ เสียงจากผู฾ไร฾สิทธิชายแดนใต฾