Page 424 - รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะนโยบายหรือมาตรการเพื่อคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิของผู้สูงอายุ: กรณีการเลือกปฏิบัติในผู้สูงอายุ

366 | รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ (Final Report)

ในขณะเดียวกัน จากการทบทวนเอกสาร จากการสัมภาษณ์เชิงลึกและการประชุมระดมความคิดเห็น
Focus group ก็พบว่า มีการเลือกปฏิบัติในการจ้างงานผู้สูงอายุโดยการก าหนดอายุเกษียณไว้ที่ 60 ปี หรือ
55 ปี ในการจ้างงานภาคเอกชน และในการจัดระบบประกันสังคม ระบบบ าเหน็จบ านาญ และระบบประกัน

สุขภาพ ก็จ ากัดอยู่ในกลุ่มในวัยท างานที่อยู่ในระบบการจ้างงานที่มีนายจ้างทั้งที่เป็นภาครัฐและภาคเอกชน แต่
ไม่ได้ครอบคลุมผู้สูงอายุที่ท างานประกอบการเองหรือท างานในภาคเกษตร หรือประกอบอาชีพอิสระ ซึ่งอยู่
นอกระบบการจ้างงาน การเลือกปฏิบัติต่อผู้สูงอายุจากภาครัฐ ส่วนใหญ่จะเป็นการให้สวัสดิการแก่ผู้สูงอายุที่
ไม่ได้อยู่ในระบบการจ้างงานในภาครัฐและภาคเอกชน เช่น โครงการเบี้ยยังชีพส าหรับผู้สูงอายุทุกคนที่ไม่ได้อยู่

ในระบบการจ้างงานในภาครัฐและภาคเอกชน หรือโครงการ 30 บาทรักษาทุกโรค โครงการจัดสิ่งอ านวยความ
สะดวกส าหรับผู้สูงอายุภายในอาคารสาธารณะ โครงการการลดค่าโดยสารสาธารณะแก่ผู้สูงอายุ ระบบ
ประกันสังคม ระบบบ านาญ ระบบประกันสุขภาพ รวมทั้งโครงการด้านสวัสดิการสังคมที่มีอยู่นี้ มีการ
ด าเนินการโดยหน่วยงานต่าง ๆ ของรัฐที่เกี่ยวข้อง อาจกล่าวได้ว่าเป็นการเลือกปฏิบัติทางบวกต่อผู้สูงอายุ แต่

ในขณะเดียวกัน ก็เกิดการเลือกปฏิบัติทางอ้อม คือ ผลกระทบจากการก าหนดโครงการต่าง ๆ เหล่านี้ เป็นการ
ให้ประโยชน์แก่กลุ่มผู้สูงอายุกลุ่มหนึ่ง เช่น กลุ่มที่ท างานอยู่ในระบบการจ้างงาน แต่ไม่ครอบคลุมถึงกลุ่มที่
ท างานอยู่นอกระบบการจ้างงาน หรือกลุ่มที่ภาครัฐก าหนดให้เป็น “คนยากจน”หรือ “มีรายได้ต่ า” แต่ไม่
ครอบคลุมถึงกลุ่มผู้สูงอายุทั่วไป ซึ่งอาจพิจารณาถึงโครงการเหล่านี้ว่า เป็นการด าเนินการที่มีการปฏิบัติที่ไม่

เสมอภาค หรือไม่เป็นธรรมต่อผู้สูงอายุไทยได้
ดังนั้น ในบทนี้ จะเป็นการวิเคราะห์ปัญหาที่เกิดขึ้นในการคุ้มครองสิทธิของผู้สูงอายุจากการถูกเลือก
ปฏิบัติ เพื่อเสนอแนะนโยบายและมาตรการในการคุ้มครองสิทธิของผู้สูงอายุจากการเลือกปฏิบัติต่อ
คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ โดยผู้วิจัยได้แบ่งประเด็นในการวิเคราะห์และจัดท าข้อเสนอแนะเป็น

5 ประเด็น ได้แก่ การเลือกปฏิบัติต่อผู้สูงอายุด้านเศรษฐกิจและสังคม (6.1) การเลือกปฏิบัติต่อผู้สูงอายุด้าน
สุขภาพและคุณภาพชีวิต (6.2) การเลือกปฏิบัติต่อผู้สูงอายุในการคุ้มครองสิทธิในกระบวนการยุติธรรม
(6.3) น าไปสู่ข้อเสนอแนะเพื่อรองรับการเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิของผู้สูงอายุ (Convention on the
Rights of Older Persons) ของประเทศไทยในอนาคต (6.4) และข้อเสนอแนะต่อคณะกรรมการสิทธิ

มนุษยชนแห่งขาติ (6.5) โดยมีรายละเอียดในการวิเคราะห์และข้อเสนอแนะแนวทางการแก้ปัญหาในแต่ละ
ประเด็น ดังต่อไปนี้

6.1 การเลือกปฏิบัติต่อผู้สูงอายุด้านเศรษฐกิจและสังคม

6.1.1 วิเคราะห์ปัญหาการเลือกปฏิบัติต่อผู้สูงอายุด้านเศรษฐกิจและสังคม

การคุ้มครองสิทธิของผู้สูงอายุไทยจากการเลือกปฏิบัติต่ออายุทางด้านเศรษฐกิจและสังคม

จะวิเคราะห์ภายใต้กรอบของการคุ้มครองที่สรุปได้มาจากกรณีศึกษาแนวปฏิบัติที่ดี (Best practice)
จากต่างประเทศในบทที่ 3 ที่สรุปเป็นองค์ประกอบของการคุ้มครองสิทธิของผู้สูงอายุจากการเลือกปฏิบัติใน
2 ด้านหลัก ได้แก่ การจ้างงาน (Employment) และความมั่นคงทางสังคม (Social Security)