Page 45 - แนวปฏิบัติเพื่อการจัดการร่วมประเด็นสิทธิมนุษยชน : สิทธิชุมชนกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และการพัฒนารวมถึงสิทธิอื่นที่เกี่ยวข้อง
P. 45
สิทธิชุมชน กับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ 45
สิ่งแวดล้อม และการพัฒนารวมถึงสิทธิอื่นที่เกี่ยวข้อง
บทบาทของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ในการสนับสนุน/
ส่งเสริมสิทธิของบุคคลและชุมชน ๑
บทบาทหน้าที่และอ�านาจของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) ปรากฏ
ตามมาตรา ๒๔๗ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ และตามมาตรา
๒๖ และมาตรา ๒๗ แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการ
สิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๐ ซึ่งก�าหนดหน้าที่และอ�านาจของคณะกรรมการ
สิทธิมนุษยชนแห่งชาติไว้หลายประการ โดยในส่วนของการคุ้มครองสิทธิชุมชนในการ
จัดการ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมนั้น กสม. มีบทบาทตามกฎหมายดังกล่าว
และตามหลักการว่าด้วยสถานะและหน้าที่ของสถาบันแห่งชาติเพื่อการคุ้มครองและ
ส่งเสริมสิทธิมนุษยชน (หลักการปารีส) ดังนี้
๑. บทบาททางด้านนิติบัญญัติ
(๑) การเสนอแนะมาตรการหรือแนวทางในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิชุมชน
ในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมต่อรัฐสภา คณะรัฐมนตรี และหน่วยงาน
ที่เกี่ยวข้อง เช่น กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงอุตสาหกรรม
กระทรวงมหาดไทย เป็นต้น และรวมถึงเสนอแนะเกี่ยวกับการแก้ไขปรับปรุงกฎหมาย กฎ
ระเบียบ หรือค�าสั่งใด ๆ เพื่อให้สอดคล้องกับหลักการคุ้มครองสิทธิชุมชน และสิทธิมนุษยชน
อันเป็นไปตามมาตรา ๒๔๗ (๓) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐
ประกอบมาตรา ๒๖ (๓) แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการ
สิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๐ โดยเฉพาะในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการคุ้มครอง
สิทธิชุมชนกับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามที่รัฐธรรมนูญ
ก�าหนดให้ชุมชนเป็นผู้ทรงสิทธิ รวมถึงการวางหลักเกณฑ์เกี่ยวกับขอบเขตเงื่อนไข
ของชุมชนผู้ทรงสิทธิ และแนวทางในการคุ้มครองสิทธิชุมชนให้มีความชัดเจนยิ่งขึ้น
โดยบูรณาการในทุกภาคส่วนของรัฐ เพื่อน�าไปสู่การน�าไปปฏิบัติคุ้มครองสิทธิที่เป็นรูปธรรม
มากยิ่งขึ้น และก่อให้เกิดความเสี่ยงในความรับผิดตามกฎหมายของเจ้าหน้าที่รัฐผู้มีหน้าที่
คุ้มครองสิทธิชุมชนอย่างน้อยที่สุด โดยมีข้อเสนอแนะที่น่าสนใจ อาทิ ข้อเสนอแนะมาตรการ
หรือแนวทางและข้อเสนอในการปรับปรุงกฎหมายเพื่อแก้ไขปัญหาเขตป่าสงวนแห่งชาติ
และเขตอุทยานแห่งชาติกับที่ดินเอกชนทับซ้อนกัน ข้อเสนอในการปรับปรุงกฎหมาย
และข้อเสนอแนะนโยบายการแก้ไขปัญหาการบริหารจัดการทรัพยากรพลังงานของประเทศไทย
๑ ปรับปรุงเนื้อหาจาก คนึงนิจ ศรีบัวเอี่ยม และคณะ. (๒๕๖๑). แนวปฏิบัติในการรับรองสิทธิชุมชนที่เชื่อมโยงกับทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อม ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ โดยเพิ่มเติมผลการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องของ กสม.
