Page 60 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน
Human Rights Obligations of the ASEAN Community

ประเด็นที่ว่ากลไกอาเซียนด้านสิทธิมนุษยชนเพิ่งมีการพัฒนาในปี พ.ศ. ๒๕๕๒ อาจมาจากกรณีที่ว่าประเทศสมาชิกยังไม่

สามารถสร้างฉันทามติร่วมกันในประเด็นต่าง ๆ ดังกล่าว บางประเทศอาจพิจารณาว่าเป็นเรื่องที่อ่อนไหว (sensitive) และ
แม้แต่ในระดับประเทศก็ยังมิได้มีเจตจ�านงที่ชัดเจนในการเข้าร่วมเป็นภาคีตราสารระหว่างประเทศในประเด็นดังกล่าว ซึ่ง

ประเด็นนี้จะกล่าวถึงต่อไปในหัวข้อ ๕.๓)
๓. ประเด็นที่มีการพัฒนาตราสารสิทธิมนุษยชน (ทางการเมือง) มากที่สุด คือ ประเด็นด้านเด็กและ
สตรี ซึ่งน่าจะเกิดจากสองประเด็น คือ ประเด็นด้านเด็กและสตรีถือเป็นประเด็นที่มีความอ่อนไหวน้อยกว่าประเด็นอื่น และ

ประเทศสมาชิกอาเซียนทั้งสิบประเทศต่างได้ให้สัตยาบันอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก (CRC) และอนุสัญญาว่าด้วยการขจัด
การเลือกปฏิบัติต่อสตรีในทุกรูปแบบ (CEDAW)
๔. ตราสารที่เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนที่ได้รวบรวมไว้นี้ หลายฉบับได้มีการแก้ไขเปลี่ยนแปลงในด้าน

สถานะหรือเนื้อหา โดยบางฉบับได้กลายเป็นตราสารที่มีข้อผูกพันทางกฎหมาย เช่น ปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยการต่อต้าน
การค้ามนุษย์ โดยเฉพาะในสตรีและเด็ก (ASEAN Declaration against Trafficking in Persons Particularly Women
and Children) ซึ่งได้มีการพัฒนามาเป็นอนุสัญญาว่าด้วยการต่อต้านการค้ามนุษย์โดยเฉพาะสตรีและเด็ก (ACTIP) ซึ่งมี

45
สถานะเป็นสนธิสัญญาที่มีผลผูกพันทางกฎหมาย หรือได้มีการยกระดับจากการเป็นตราสารที่พัฒนาโดยองค์กรระดับ
รัฐมนตรีมาเป็นตราสารระดับภูมิภาคที่รับรองโดยที่ประชุมผู้น�าอาเซียน เช่น กรณีปฏิญญาว่าด้วยการขจัดความรุนแรง

ต่อสตรีและเด็กในอาเซียน ซึ่งรับรองโดยที่ประชุมผู้น�าอาเซียนที่กรุงบันดาร์เสรีเบการ์วัน ในปี พ.ศ. ๒๕๕๖ มีที่มาจาก
ปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยการขจัดความรุนแรงต่อสตรีในภูมิภาคอาเซียน (ASEAN Declaration on the Elimination of
Violence against Women in the ASEAN Region) ซึ่งรับรองโดยที่ประชุมรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ

อาเซียน (AMM) ในปี พ.ศ. ๒๕๔๗ เป็นต้น

ตารางที่ ๑ รายชื่อปฏิญญาอาเซียนที่เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชน (เรียงตามปีที่รับรองโดยที่ประชุม

ผู้น�าอาเซียน)

รายชื่อปฏิญญาอาเซียนที่เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชน (เรียงตามปีที่รับรองโดยที่ประชุมผู้น�าอาเซียน)

ปี ปฏิญญา

๒๕๔๓ ๑. ปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยมรดกทางวัฒนธรรม (ASEAN Declaration on Cultural Heritage)

๒๕๔๔ ๒. ปฏิญญาการประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งที่ ๗ ว่าด้วยเอดส์และเอชไอวี (7 ASEAN Summit
th
Declaration on HIV/AIDS)
๓. ปฏิญญาอาเซียนด้านการด�าเนินการร่วมกันเพื่อต่อต้านการก่อการร้าย (ASEAN Declaration
on Joint Action to Counter Terrorism)

๒๕๔๕ ๔. ปฏิญญาเกี่ยวกับการก่อการร้าย (Declaration on Terrorism)

45 แต่ยังไม่มีผลใช้บังคับเนื่องจากยังต้องรอการให้สัตยาบันโดยสมาชิกอาเซียน ๖ ประเทศตาม มาตรา 29 (a) แห่งอนุสัญญา

ดังกล่าว

59
ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ