Page 100 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
P. 100
ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม
เพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
• ช่วงการประชุมรีโอ +๑๐ จนถึงก่อนการประชุมรีโอ +๒๐ ตั้งแต่ปี ค.ศ. ๒๐๐๒ – ๒๐๑๑ ได้แก่ โบลีเวีย
สาธารณรัฐคองโก ติมอร์-เลสเต กาตาร์ โรมาเนีย รวันดา อัฟกานิสถาน สาธารณรัฐแอฟริกากลาง
โซมาเลีย บูรุนดี สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก ฝรั่งเศส อิรัก ซูดาน สวาซิแลนด์ เนปาล เซอร์เบีย
อียิปต์ ลักเซมเบิร์ก มอนเตเนโกร ภูฏาน มัลดีฟส์ พม่า สาธารณรัฐโดมินิกัน เคนยา บังกลาเทศ
จาเมกา โมร็อกโก เซาท์ซูดาน
• ช่วงการประชุมรีโอ +๒๐ จนถึงปัจจุบัน ตั้งแต่ปี ค.ศ. ๒๐๑๒ เป็นต้นมา ได้แก่ ไอซ์แลนด์ ฟิจิ ซิมบับเว
ในการน�าสิทธิมนุษยชนและสิทธิในสิ่งแวดล้อมมาบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนั้น เมื่อศึกษาจาก
รัฐธรรมนูญของประเทศต่าง ๆ พบว่ามีรูปแบบที่พอสรุปได้เป็น ๔ รูปแบบหลัก ดังนี้
• รูปแบบที่บัญญัติเรื่องสิทธิในสิ่งแวดล้อมไว้ในรัฐธรรมนูญ
• รูปแบบที่บัญญัติเรื่องสิทธิที่จะมีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดีไว้ในรัฐธรรมนูญ
• รูปแบบที่บัญญัติเรื่องสิทธิเชิงกระบวนการไว้ในรัฐธรรมนูญ
• รูปแบบที่บัญญัติเรื่องหน้าที่ของประชาชนในการปกป้องสิ่งแวดล้อมไว้ในรัฐธรรมนูญ
• รูปแบบที่บัญญัติเรื่องหน้าที่ของรัฐในการปกป้องสิ่งแวดล้อมไว้ในรัฐธรรมนูญ
ทั้งนี้ แต่ละประเทศอาจน�ารูปแบบใดรูปแบบหนึ่งแต่เพียงรูปแบบเดียวหรืออาจน�าหลาย ๆ รูป
แบบมาผสมผสานกัน เพื่อใช้ในการเขียนบทบัญญัติเพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมในรัฐธรรมนูญ ตัวอย่างที่ยกมาแสดงต่อไปนี้
เพื่อให้เห็นตัวอย่างของบางประเทศที่ใช้แต่ละรูปแบบไล่เรียงไปทีละรูปแบบของแต่ละภูมิภาค
๔.๑ ประสบการณ์การน�าสิทธิมนุษยชนและสิทธิในสิ่งแวดล้อมมาบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ
ของประเทศในยุโรปบางประเทศ
๔.๑.๑ ประเทศที่น�าเรื่องสิทธิในสิ่งแวดล้อมมาบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ
๏รัฐธรรมนูญของสาธารณรัฐโปรตุเกส ๑๙๗๖ มาตรา ๖๖:
ทุกคนมีสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีและมีสมดุลทางนิเวศที่มนุษย์จะอยู่ได้และมีหน้าที่ในการ
ปกป้องสิ่งแวดล้อม (Everyone shall possess the right to a healthy and ecologically balanced human
living environment and the duty to defend it.)
ข้อสังเกต
๑) โปรตุเกสเป็นประเทศสมาชิกสหภาพยุโรป เป็นประเทศภาคีในอนุสัญญาสิทธิมนุษยชน
แห่งยุโรป และเป็นประเทศหนึ่งในกลุ่มแรก ๆ ที่มีรัฐธรรมนูญบัญญัติถึงเรื่องสิทธิในสิ่งแวดล้อมไว้
๒) เป็นการเขียนเรื่องสิทธิควบคู่ไปกับเรื่องหน้าที่ของบุคคล
99
