Page 50 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

๒.๑ สภาพการณ์และสภาพปัญหาโดยรวมของการด�าเนินนโยบายปราบปราม

ยาเสพติดในประเทศเม็กซิโก ในช่วงระหว่างปี ค.ศ. ๒๐๐๖ – ค.ศ. ๒๐๑๒

ในปี ค.ศ. ๒๐๐๖ (พ.ศ. ๒๕๔๙) นายเฟลิเป้ คาลเดรอน ประธานาธิบดีของประเทศเม็กซิโกในขณะนั้น ได้จัดท�านโยบาย
“ท�ำสงครำมกับยำเสพติด” (the war on drugs) อันน�ามาซึ่งปัญหาการก่ออาชญากรรมร้ายแรงในลักษณะต่างๆ เกิดขึ้น “ในวงกว้าง”

“อย่างต่อเนื่อง” และ “อย่างเป็นระบบ” ทั้งการฆ่าคนตาย การวิสามัญฆาตกรรม ตลอดจนปัญหาความรุนแรงต่างๆ อันเนื่อง
มาจากยาเสพติด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ปรากฏข้อเท็จจริงว่าในระหว่างระยะเวลาด�าเนินนโยบายดังกล่าวตลอดหกปีนั้น มีบุคคล

“ถูกลักพาตัว” หรือ “ถูกบังคับให้สูญหาย” อย่างกว้างขวาง (widespread enforced disapperances) เป็นจ�านวนสูงมากถึง
ขนาดผิดปกติ กล่าวคือ มากกว่า ๖๐,๐๐๐ คน และตามข้อเท็จจริง นับแต่บุคคลถูกลักพาตัวหรือถูกบังคับให้สูญหายไป ไม่มีผู้ทราบ
ชะตากรรมหรือพบเห็นบุคคลต่างๆ เหล่านั้นอีกเลย ในขณะเดียวกัน ก็ไม่มีการลงโทษหรือน�าตัวผู้ก่ออาชญากรรมร้ายแรงเช่นนั้น

มาฟ้องร้องคดีต่อศาลแต่อย่างใด เป็นที่น่าสังเกตว่าปัญหาการลักพาตัวหรือการบังคับให้คนสูญหายที่เกิดขึ้นจ�านวนมากนี้เกี่ยวพัน
และมีความเกี่ยวโยงทั้งกับเจ้าหน้าที่ฝ่ายต่างๆ ของรัฐ และขบวนการอาชญากรรมอย่างเป็นระบบและเห็นได้ชัด ดังจะได้กล่าวใน
รายละเอียดต่อไป

ปัญหาการลักพาตัวบุคคลหรือการบังคับให้บุคคลสูญหายดูเหมือนจะเป็นปัญหาการก่ออาชญากรรมร้ายแรงอันเป็น “การ
ละเมิดสิทธิมนุษยชน” ที่เกิดขึ้น “มากที่สุด” จากการด�าเนินนโยบายปราบปรามยาเสพติดของรัฐบาล นายเฟลิเป้ คาลเดรอน อันน�าซึ่ง
การเรียกร้องจากประชาชนทั่วประเทศ ตลอดจนองค์กรด้านสิทธิมนุษยชน ให้รัฐบาลเม็กซิโกแก้ไขปัญหาดังกล่าวที่เกิดขึ้น

ในส่วนนี้จะได้กล่าวถึง ๒.๑.๑ สภาพการณ์และสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นในภาพรวมจากการด�าเนินนโยบายปราบปรามยาเสพ
ติดของรัฐบาลเม็กซิโกในช่วงระยะเวลาดังกล่าว และ ๒.๑.๒ บทวิเคราะห์เงื่อนไขหรือปัจจัยที่ท�าให้เกิดการก่ออาชญากรรมอันเป็นการ

ละเมิดสิทธิมนุษยชน (แนวทางใหม่ในการด�าเนินการเพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น)

๒.๑.๑ สภาพการณ์และสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นในภาพรวมจากการด�าเนินนโยบายปราบปรามยาเสพติด
28
ของรัฐบาล
29
เมื่อเข้ารับต�าแหน่งประธานาธิบดีแห่งประเทศเม็กซิโก เมื่อเดือนธันวาคม ค.ศ. ๒๐๐๖ (พ.ศ. ๒๕๔๙) นายเฟลิเป้
คาลเดรอน ก็ได้ประกาศนโยบาย “ท�ำสงครำมกับยำเสพติด” และได้รับเสียงสนับสนุนจากประชาชนและภาคส่วนต่างๆ อย่างแข็งขัน
เพราะผู้คนจ�านวนมากต่างหวาดผวาต่อขบวนการค้ายาเสพติดที่แผ่ขยายอิทธิพลมืดไปหลายพื้นที่ทั่วประเทศ ในการด�าเนินนโยบาย

ท�าสงครามกับยาเสพติดดังกล่าว นายเฟลิเป้ คาลเดรอน ได้ระดมก�าลังต�ารวจและทหารเป็นจ�านวนมากเพื่อต่อสู้กับเหล่าอาชญากร
และกลุ่มอาชญากรรมด้วยมาตรการที่รุนแรงและจริงจังอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ รัฐบาลของนายเฟลิเป้ คาลเดรอน ได้รับการสนับสนุน
30
ทางการเงินจากสหรัฐอเมริกาผ่านข้อริเริ่มเมริด้า (Mérida Initiative) เพื่อใช้ในภารกิจของรัฐบาลในการต่อสู้กับภัยคุกคามต่างๆ
จากการค้ายาเสพติด (drug trafficking) การก่ออาชญากรรมข้ามชาติที่จัดตั้งขึ้น (transnational organized crime) และการ
ฟอกเงิน (money laundering)

28
ข้อมูลที่ระบุในส่วนนี้ คัดและเรียบเรียงมาจากรายงานของฮิวแมนไรท์วอทช์ ซึ่งได้ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับการสูญหายของบุคคลในประเทศเม็กซิโก
โดยจัดท�าขึ้นระหว่างเดือนมกราคม ๒๐๑๒ ถึงเดือนกุมภาพันธ์ ๒๐๑๓ รายละเอียด โปรดดู Human Rights Watch, Mexico’s disappeared, The Enduring
Cost of a Crisis Ignored, 2013.
29
นายเฟลิเป้ คาลเดรอน ด�ารงต�าแหน่งประธานาธิบดีของประเทศเม็กซิโก ระหว่างวันที่ ๑ ธันวาคม ค.ศ. ๒๐๐๖ ถึงวันที่ ๓๐ พฤศจิกายน ค.ศ. ๒๐๑๒
30
รายละเอียดเกี่ยวกับแนวทางปฏิรูปและแก้ไขปัญหายาเสพติดของรัฐบาลเม็กซิโกผ่านโครงการตามข้อริเริ่มเมริด้า โปรดดู www.mfa.go.th/
fealac/thai_latin_america_focus_detail.phpMsection=2&id=44 (สืบค้นเมื่อวันที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๕๗)

29
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖