Page 143 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 143
๑๑๖
ในพื้นที่ที่กรมป่าไม้ก าหนดให้เป็น โซน E๑ ก็กลายเป็นผู้กระท าผิดกฎหมาย บุกรุกพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ
ท าให้ประชาชนด ารงชีวิตด้วยความไม่มั่นคง
(๒) ความเป็นมาและสภาพปัญหา ข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นจากการก าหนดแนวเขตที่ดิน
ของรัฐ และกระบวนการแก้ไขปัญหาของรัฐที่ผ่านมา
ความเป็นมาและสภาพปัญหา
บ้านตากแดดเป็นชุมชนเชื้อสายกะเหรี่ยง หมู่บ้านเก่าแก่ในต าบลยางหัก ปรากฏ
หลักฐานการปกครอง ตั้งผู้ใหญ่บ้านครั้งแรกตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๔๘๙ ในหมู่บ้านมีเอกสารแบบแจ้งการ
ครอบครองที่ดิน (ส.ค.๑) ปี พ.ศ. ๒๔๙๘ เฉพาะบริเวณบ้านอยู่อาศัย ต่อมาพื้นที่ตั้งหมู่บ้านและที่ท ากิน
ของชุมชนถูกประกาศเป็นป่าสงวนแห่งชาติป่าฝั่งซ้ายแม่น้ าภาชี ในปี พ.ศ. ๒๕๒๗ และต่อมาในปี พ.ศ.
๒๕๔๑ ได้มีพระราชกฤษฎีกาก าหนดเขตที่ดินในท้องที่ต าบลห้วยยางโทน อ าเภอท่าหลวง และต าบล
ยางหัก อ าเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี ให้เป็นเขตปฏิรูปที่ดิน ซึ่งประชาชนส่วนใหญ่ได้ไปแจ้งการถือครอง
ที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดินต่อเจ้าหน้าที่ส านักงานการปฏิรูปที่ดินจังหวัดราชบุรี ในปี ๒๕๔๖ ประชาชน
รับทราบจากเจ้าหน้าที่อุทยานฯ ว่า ก าลังจะด าเนินการเตรียมประกาศอุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ
ไทยประจันทับซ้อนพื้นที่ตั้งชุมชนและที่ท ากินทั้งหมดที่อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ (รูปที่ 4.3)
จากกรณีดังกล่าว ประชาชนบ้านตากแดดได้ร้องเรียนไปยังจังหวัดราชบุรี
ส านักงานการปฏิรูปที่ดินจังหวัดราชบุรี นายกรัฐมนตรี และคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
ให้หน่วยงานรัฐกันแนวเขตที่อยู่อาศัยและที่ท ากินให้ชัดเจนก่อนประกาศเขตอุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ
ไทยประจัน และเพิกถอนแนวเขตป่าสงวนแห่งชาติที่ทับซ้อนที่อยู่อาศัยและที่ท ากินของประชาชน รวมถึง
การออกโฉนดที่ดินในพื้นที่ชุมชน และออก ส.ป.ก. ๔-๐๑ ในพื้นที่ท ากิน โดยไม่ยอมรับแนวทางตาม
โครงการสิทธิท ากินของกรมป่าไม้ เนื่องจากชุมชนอยู่มาก่อน แนวเขตป่าสงวนแห่งชาติประกาศทับซ้อน
ที่ชุมชนในภายหลัง
จากการร้องเรียนของชาวบ้านตากแดด ท าให้กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และ
พันธุ์พืช กันพื้นที่ท ากินของประชาชนต าบลยางหักออกจากพื้นที่เตรียมการประกาศอุทยานแห่งชาติ
ไทยประจัน แต่ยังคงมีสภาพพื้นที่เป็นป่าสงวนแห่งชาติ อย่างไรก็ดี แม้ว่าต าบลยางหักจะอยู่ในพื้นที่
จ าแนกเป็นเขตป่าเศรษฐกิจ (โซน E) เข้าเงื่อนไขที่กรมป่าไม้สามารถส่งมอบพื้นที่ดังกล่าวให้กับส านักงาน
การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม เพื่อน าไปปฏิรูปที่ดินให้กับประชาชนได้ แต่กรมป่าไม้ได้ก าหนดให้พื้นที่
ต าบลยางหักเป็นโซน E๑ เนื่องจากพื้นที่มีความลาดชัน จึงไม่ส่งมอบพื้นที่ดังกล่าวให้กับส านักงาน
การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม และมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๔๑ มีมติไม่มอบ
พื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติให้ส านักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมไปด าเนินการปฏิรูปที่ดินอีกต่อไป ท าให้
กรณีพื้นที่บ้านตากแดดที่คาดว่าจะเข้าสู่กระบวนการปฏิรูปที่ดินต้องยุติลง
แม้จะปรากฏหลักฐานชัดเจนการอยู่อาศัยและถือครองท าประโยชน์ในที่ดิน
ของชาวบ้านตากแดดมาก่อนการก าหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ แต่สิทธิดังกล่าวกลับไม่ได้รับการยอมรับ
