Page 511 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

8.4 วิเคราะหนโยบายกฎหมายที่เกี่ยวกับการละเมิดสิทธิ

การถือครองที่ดินของเอกชน เปนการถือครองตามสิทธิที่ไดรับอนุญาตจากอํานาจสูงสุด เริ่มจาก

อํานาจพระมหากษัตริยในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย และอํานาจกฎหมายภายหลังเปลี่ยนการปกครอง
เปนระบอบประชาธิปไตย ลักษณะการถือครองที่ดินเริ่มดวยการอาศัยผืนดินเปนถิ่นที่อยู ความกาวหนาของ

ระบบการคาการเงินทําใหที่ดินและสิทธิในที่ดินมีราคาและถือเอาได ปริมาณที่ดินมีไมเพียงพอตอความตองการ
ผูมีอํานาจและกําลังซื้อเทานั้นที่สามารถถือครองที่ดินไดจริง

จากการศึกษารายงานการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนเรื่องที่ดินเอกชนเฉพาะกรณี
คณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาตรวจสอบและออกมาตรการแกไขปญหา พ.ศ. 2549 - 2555

พบวาปญหาที่ทําใหเกิดการละเมิดสิทธิ
1. ภูมิรูของผูเกี่ยวของ

ภูมิรูของผูเกี่ยวของทั้งประชาชนและผูมีอํานาจตามกฎหมายบัญญัติมีที่มาของความรูทาง
ทรัพยากรธรรมชาติในทองถิ่นตางกัน บนฐานความไมสามารถรูทั่วถึงกัน ประชาชนทองถิ่นเรียนรูการมีอยู

และสิ้นสลายของทรัพยากรธรรมชาติจากประสบการณตรง ดูแล รักษา ดวยวิธีการทางธรรมชาติ สืบทอด
มาแตครั้งบรรพบุรุษ ประชาชนตางพื้นที่ที่สามารถเขาสืบสิทธิการถือครองมีภูมิรูสามารถตามหนังสือสําคัญ

แสดงสิทธิในที่ดิน ผูมีอํานาจหนาที่ตามกฎหมายเรียนรูการมีอยูและสิ้นสลายของทรัพยากรธรรมชาติจาก
ตําราวิชาการ จากการบอกเลาของบุคคลอื่น จากการคนควาหาความรูจากสื่อเทคโนโลยี จากการลงพื้นที่

จากสิ่งที่ปรากฏและสิ่งที่บุคคลอื่นทําใหปรากฏฯ ปฏิบัติราชการตามนโยบายและระเบียบการบริหารราชการแผนดิน
ผลัดเปลี่ยนตําแหนง โยกยายพื้นที่ ตามวาระปฏิบัติ

พยานหลักฐานเปนสิ่งที่ใชพิสูจนและยืนยันขอเท็จจริงถึงความเปนเจาของหรือผูมีสิทธิครอบครอง
ทําประโยชนเพื่อคลายปญหาตามสภาพภูมิรู ทางปฏิบัติการพิสูจนและยืนยันขอเท็จจริงกระทําไดยาก เนื่องจาก

มีขอเท็จจริงหลายชุด ขอเท็จจริงที่ยังมีขอถกเถียง ยังไมเปนที่ยุติ ขอเท็จจริงที่ขัดแยง ไมสอดคลองกับความเปนจริง
ความทับซอน คลาดเคลื่อน ของพยานเอกสาร เชน การทําแผนที่ในหนังสือสําคัญแสดงสิทธิในที่ดินโดยมิตอง

ทําการรังวัดฯ การสรางขั้นตอนและเงื่อนไขการพิสูจนถูกผิด การรับฟง การชั่งนํ้าหนัก การใหเหตุผลทางพยาน
หลักฐานของทางราชการ ความไมถูกตอง ความขัดแยง และภูมิความรูของตัวพยานหลักฐาน ทําใหเกิดพยาน

หลักฐานทางราชการหลายชุดหลายฝายอางสิทธิแหงตน เกิดการซอนทับสิทธิในที่ดินอื่นของประชาชน การใช
เทคโนโลยีพิสูจนความถูกผิดไมสามารถกระทําไดโดยสะดวก เนื่องจากงบประมาณมีจํากัด เกิดความลาชา

ในกระบวนการพิสูจน ความเชี่ยวชาญและความเทาทันในการพิสูจนพยานหลักฐานจํากัดความสามารถ
เฉพาะตัวบุคคล ไมเพียงพอตอพยานหลักฐานทั้งกระบวนการ เกิดขอเท็จจริงที่ปราศจากพยานหลักฐานรองรับ

ทางราชการนําใชอางอิง

490 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”