Page 8 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

บทสรุปสําหรับผูบริหาร

รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 257 วรรคหนึ่ง (1) และพระราชบัญญัติ

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 15 (2) บัญญัติใหคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
มีอํานาจหนาที่ตรวจสอบและรายงานการกระทํา หรือการละเลยการกระทําอันเปนการละเมิดสิทธิมนุษยชน

หรืออันไมเปนไปตามพันธกรณีระหวางประเทศเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนที่ประเทศไทยเปนภาคี และเสนอมาตรการ
การแกไขที่เหมาะสมตอบุคคลหรือหนวยงานที่กระทํา หรือละเลยการกระทําดังกลาวเพื่อดําเนินการ ในกรณี

ที่ปรากฏวาไมมีการดําเนินการตามมาตรการการแกไขที่เสนอใหรายงานตอนายกรัฐมนตรีและรัฐสภาเพื่อดําเนินการตอไป
อยางไรก็ตาม ในการตรวจสอบการกระทําอันเปนการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่ผานมานั้น พบวามีประเด็นปญหาเกี่ยวกับ

อํานาจหนาที่ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ ในกรณีที่มีการรองเรียนขอใหตรวจสอบการละเมิด
สิทธิมนุษยชนที่เกิดจากการกระทําของเอกชน ซึ่งหากพบวามีการละเมิดสิทธิมนุษยชนเกิดขึ้น และบุคคลหรือ

องคกรที่เปนภาคเอกชนไมดําเนินการตามมาตรการการแกไขปญหา การที่คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
จะรายงานตอนายกรัฐมนตรีเพื่อสั่งการใหบุคคลหรือองคกรภาคเอกชนนั้น ๆ ดําเนินการตามมาตรการดังกลาว

ก็ไมอาจมีผลในทางปฏิบัติ เนื่องจากนายกรัฐมนตรีไมมีอํานาจตามกฎหมายที่จะสั่งการบุคคลหรือองคกร
ภาคเอกชนใหดําเนินการตามมาตรการการแกไขปญหาของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติไดโดยตรง

นอกจากนี้ การคุมครองสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธระหวางเอกชนดวยกัน อาจมีผลขัดแยงกับหลักความ
เปนอิสระในการแสดงเจตนาในกฎหมายเอกชน เชน การคุมครองความเสมอภาคในการเลือกคูสัญญาของเอกชน

อาจกระทบตอหลักความเปนอิสระในการแสดงเจตนา เปนตน ประเด็นปญหาจึงอยูที่การจํากัดขอบเขตอํานาจหนาที่
ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติในการเขาไปตรวจสอบความสัมพันธระหวางเอกชนวามีหรือไม เพียงใด

โดยเฉพาะหากเปนกรณีที่ความไมเปนธรรมเกิดขึ้นจากการที่คูกรณีมีฐานะและอํานาจในการตอรองหรือ
ทําขอตกลงที่เหนือกวาอีกฝายหนึ่ง การทําสัญญาที่ไมเปนธรรม สัญญาจางที่ทําใหลูกจางเสียเปรียบ ผูบริโภคไมไดรับ

การคุมครอง ซึ่งกรณีเหลานี้เปนหนาที่ของรัฐที่จะตองใหการคุมครองคูกรณีที่ตกเปนฝายเสียเปรียบ เนื่องจาก
รัฐมีหนาที่ตามกฎหมายที่จะตองเขาไปดูแลปกปองคุมครองประชาชนใหไดรับความเปนธรรมในสังคม มีสภาพชีวิต

และความเปนอยูที่ดี มีความเสมอภาคเทาเทียมกันทั้งในทางกฎหมายและในสภาพความเปนจริง และคุมครอง
ไมใหเกิดการกระทําอันเปนการละเมิดสิทธิมนุษยชนเกิดขึ้น จากเหตุผลดังกลาวจึงสงผลใหหลักสิทธิมนุษยชน

เขาไปมีบทบาทในขอบเขตประโยชนสวนบุคคลหรือประโยชนในทางแพง ซึ่งแตเดิมเขาใจกันวาเปนเรื่องของเอกชน
เทานั้น อีกทั้งในความสัมพันธระหวางเอกชนดวยกัน อาจมีการกระทําที่ละเมิดสิทธิมนุษยชน ระหวางกันอีกดวย

ซึ่งจะเห็นไดวาประเด็นปญหาดังกลาวเปนปญหาที่เกี่ยวของกับความรูความเขาใจของประชาชนทั่วไปตออํานาจ
หนาที่และการปฏิบัติหนาที่ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ และเปนปญหาพื้นฐานที่มีความสําคัญ

อยางยิ่งตอขอบเขตในการปฏิบัติหนาที่ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติในการสงเสริมและคุมครอง
สิทธิมนุษยชนแกบุคคลทั่วไป ตามเจตนารมณของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

และพระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ พ.ศ. 2542

III