Page 14 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง การเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผู้ติดเชื้อเอชไอวี

รายงานการศึกษาวิจัย IX
การเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผูติดเชื้อเอชไอวี

2. ขอคนพบจากการศึกษา

2.1 สถานการณการเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผูติดเชื้อเอชไอวี ผลกระทบ และเหตุปจจัย

2.1.1 สถานการณการเลือกปฏิบัติ

แมวารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 จะมีบทบัญญัติที่วาดวย
ความเสมอภาคและการไมเลือกปฏิบัติตามมาตรา 30 วรรคสาม และมีแนวปฏิบัติการปองกันและจัดการดานเอดส
5
ในสถานประกอบกิจการของกระทรวงแรงงาน และแนวปฏิบัติแหงชาติวาดวยการปองกันและบริหารจัดการดานเอดส
ในสถานที่ทํางาน ที่ออกโดย คณะกรรมการแหงชาติวาดวยการปองกันและแกไขปญหาเอดส (คช.ปอ.) แตจาก

ขอมูลจากการศึกษา ทั้งจากการทบทวนเอกสารและการเก็บขอมูลภาคสนามของโครงการ พบวา ในปจจุบัน
สถานการณการเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผูติดเชื้อเอชไอวี ยังปรากฏในทั้ง 3 ระดับ คือ ระดับกฎหมาย/

นโยบาย ระดับสถาบัน และระดับชุมชน ดังแสดงรายละเอียดโดยสังเขปดังนี้
1) การเลือกปฏิบัติระดับกฎหมายนโยบาย มีการเลือกปฏิบัติในระเบียบยอยขององคกร

บางแหง ในขั้นตอนของการรับสมัครงาน โดยเฉพาะที่ปรากฏในระเบียบของขาราชการตํารวจ และขาราชการ
ฝายตุลาการ อยางไรก็ดี เมื่อเปรียบเทียบกับสถานการณในตางประเทศ แมในประเทศที่มีกฎหมายหามเลือกปฏิบัติ

อยางในกรณีเครือรัฐออสเตรเลีย และสหราชอาณาจักรเอง ก็ยังคงมีขอยกเวนในสถานการณดังกลาว ไดแก หลักการ
คุณลักษณะที่สําคัญอยางยิ่งตอการปฏิบัติงานประเภทนั้น ในคําพิพากษาศาลสูงในคดี XV Commonwealth ของ

เครือรัฐออสเตรเลีย ในกรณีของการปฏิบัติหนาที่ทหาร ซึ่งใหความสําคัญกับสุขภาพที่แข็งแรง หรือในขอยกเวนใน
การไมปฏิบัติตามกฎหมายการเลือกปฏิบัติในประเทศสหราชอาณาจักร ซึ่งยกเวนไมบังคับในกรณีการประกอบอาชีพ

เชน การรับราชการทหาร ตํารวจ และองคกรวิชาชีพ เชน เนติบัณฑิตยสภา (รายละเอียดดูในบทที่ 2)
แมวาจะมีความพยายามใหมีการปรับปรุงแกไขระเบียบทั้ง 2 ฉบับในประเทศไทย

แตดูเหมือนความพยายามดังกลาวจะไมประสบผล การเลือกปฏิบัติในระดับกฎหมายในประเทศไทย จึงเปนเรื่อง
ที่แกไขไดยากที่สุด อยางไรก็ดี สําหรับกรณีผูติดเชื้อที่ทํางานในองคกรเหลานั้นอยูแลวในประเทศไทย เชน ในสังกัด

สํานักงานตํารวจแหงชาติ ก็มีการรับรองเปนลายลักษณอักษรวา จะใหการสนับสนุนและใหปฏิบัติงานตามปกติ
2) การเลือกปฏิบัติระดับสถาบัน เปนระดับที่มีปญหากวางขวางที่สุด โดยเฉพาะในนโยบาย

การรับคนเขาทํางานในหลายประเภทกิจการ (รายละเอียดดูในตารางที่ 3) อยางไรก็ดี จากบทเรียนการดําเนินงาน
ของกลไกที่มีสวนในการสงเสริมและคุมครองสิทธิของผูติดเชื้อ การแกปญหาการเลือกปฏิบัติในระดับนี้ ดูจะมี

ความหวังมากกวา โดยเฉพาะเมื่อสามารถทําความเขาใจกับนายจาง และสงผลใหเกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบาย
ในองคกรเหลานี้ได แตความพยายามแกไขปญหาการเลือกปฏิบัติในระดับสถาบัน ไมวาจะเปนจากมาตรฐาน ASO

THAILAND หรือจากความพยายามของอนุกรรมการฯ ภายใต คช.ปอ. และองคกรในภาคประชาสังคม มักจะ
ประสบผลเฉพาะรายกรณี มีเพียงไมกี่กรณีที่สามารถผลักดันใหเปลี่ยนแปลงนโยบายขององคกรในภาพรวมได

3) การเลือกปฏิบัติในระดับชุมชน เปนอีกระดับที่สงผลกระทบกวางขวาง และมีผลซํ้าเติม
กับผูติดเชื้อที่ออกจากงานในระบบ และกลับมาอยูในชุมชน แตการเลือกปฏิบัติในระดับนี้ ดูจะเปนระดับที่แกไขได

งายที่สุด โดยเฉพาะเมื่อผูติดเชื้อมีศักยภาพในการทําความเขาใจกับคนในชุมชนของตนเองได ก็จะทําใหสามารถ
ดํารงชีวิตอยูไดตามปกติ ดังสามารถแสดงใหเห็นไดในตารางที่ 1

5 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 30 วรรคสาม “การเลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรมตอบุคคลเพราะเหตุแหงความแตกตางในเรื่อง
ถิ่นกําเนิด เชื้อชาติ ภาษา เพศ อายุ ความพิการ สภาพทางกายหรือสุขภาพ สถานะของบุคคล ฐานะทางเศรษฐกิจหรือสังคม ความเชื่อทางศาสนา การศึกษา
อบรม หรือความคิดเห็นทางการเมืองอันไมขัดตอบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญ จะกระทํามิได”