Page 105 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550
P. 105
4.1.5 วิธีการยื่นเรื่องร้องเรียน
ั
กระบวนการรับข้อร้องเรียนของคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนในปจจุบันเป็นกลไกที่ตกทอด
มาจาก “กระบวนการ 1503” เดิมของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน ซึ่งเป็นผลมาจากข้อมติ
ESOSOC ที่ 1503 ลงวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ.2513 โดยกลไกดังกล่าวตั้งขึ้นมาเพื่อเป็น
ั
ช่องทางให้ปจเจกบุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเหยื่อการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่าง
รุนแรงและเป็นระบบ สามารถยื่นข้อร้องเรียนเพื่อขอความเป็นธรรมและความช่วยเหลือได้เมื่อมี
การยุบคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนและมีการแต่งตั้งคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแทนที่ในปี พ.ศ.
2549 ก็ได้มีการทบทวนอาณัติและหน้าที่ของกระบวนการ 1503 ใหม่ เพื่อปรับปรุงให้มีความเป็น
กลางมีประสิทธิภาพและ ด าเนินการได้อย่างทันท่วงที เพื่อสามารถให้ความช่วยเหลือเหยื่อการ
ละเมิดสิทธิมนุษยชนได้อย่างทันการ กระบวนการรับข้อร้องเรียนของคณะมนตรีสิทธิมนุษยชน
เป็นกระบวนการลับซึ่งเปิดโอกาสให้ผู้ร้องเรียนสามารถร้องเรียนขอความเป็นธรรมไปยัง
ส านักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติได้ โดยประเทศผู้ถูกกล่าวว่าท าการ
ละเมิดสิทธิมนุษยชนไม่สามารถทราบได้ว่าใครเป็นผู้ร้องเรียนและสาธารณชนโดยทั่วไปก็ไม่ทราบ
ว่ามีการร้องเรียนประเทศดังกล่าว
ช่องทางในการยื่นเรื่องร้องทุกข์ ผู้ร้องเรียนสามารถร้องเรียนขอความเป็นธรรมไปยัง
ส านักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติได้
เปิดโอกาสให้ตัวองค์กรแห่งนี้เป็นผู้ตรวจสอบแล้วน าเรื่องเข้าสู่กระบวนการเอง HRC
สามารถเปิดการประชุมสมัยพิเศษได้ หากมีสถานการณ์การละเมิดสิทธิมนุษยชนที่ร้ายแรงเกิดขึ้น
ในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง และจ าเป็นต้องได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน
4.1.6 การพิจารณารับค าร้อง
การรับข้อร้องเรียนเป็นหน้าที่ของคณะท างานสองคณะได้แก่คณะท างานว่าด้วยข้อ
ร้องเรียน(Working Group on Communication - WGC) และ คณะท างานว่าด้วยสถานการณ์
(Working Group on Situation - WGS) โดยคณะท างาน WGC ประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญซึ่งเป็น
ตัวแทนของแต่ละภูมิภาคจ านวน 5 คน มีหน้าที่รับและพิจารณาข้อร้องเรียนว่ามีความ
สมเหตุสมผลและสมควรที่จะรับไว้พิจารณาหรือไม่ ซึ่งมีประเด็นส าคัญว่า ข้อร้องเรียนดังกล่าวได้
ผ่านกลไกการเยียวยาภายในประเทศจนถึงที่สุดแล้วหรือไม่หากกลไกในประเทศไม่สามารถแก้ไข
ั
ปญหาได้ คณะท างานก็จะรับข้อร้องเรียนและส่งข้อร้องเรียนไปยังรัฐบาลของประเทศที่เกี่ยวข้อง
เพื่อขอรับข้อมูลหรือค าชี้แจงเพิ่มเติม จากนั้นก็จะจัดท ารายงานเสนอต่อคณะท างานว่าด้วย
สถานการณ์ (Working Group on Situation - WGS)
- 61 -
