Page 23 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยสาเหตุการละเมิดสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมของเจ้าหน้าที่ตำรวจ
P. 23
12
ด าเนินการในขั้นตอนของกระบวนการเป็นการเปิดโอกาสให้มีการใช้ดุลพินิจการ กลั่นกรองอย่าง
กว้างขวางในขั้นปฏิบัติการ
ในรูปแบบทั้งสองทฤษฎีต่างก็มีเหตุผลแนวความคิดที่สนับสนุนของตนเอง แต่ก็
มีวัตถุประสงค์ที่เป็นจุดหมายเดียวกัน คือ เป็นการท าให้บรรลุผลของกระบวนการทางอาญาที่
สามารถคุ้มครองผู้บริสุทธิ์และลงโทษผู้กระท าผิด อันน าไปสู่ความสงบเรียบร้อยในสังคมได้ แม้จะมี
แนวทางที่แตกต่างกันก็ตาม
แนวความคิดทั้งสองทฤษฎีได้มีข้อดีและข้อบกพร่องที่แตกต่างกันไป ในส่วน
ของรูปแบบทฤษฎีควบคุมอาชญากรรม (The Crime Control Model) มีการก าหนดวิธีการ
ด าเนินการที่รวดเร็วเด็ดขาด เน้นประสิทธิภาพของการบังคับใช้กฎหมาย ท าให้มีการด าเนินการได้
รวดเร็ว ทันต่อความพัฒนาการของอาชญากรรมที่เปลี่ยนแปลงไป สามารถตอบโต้ได้อย่างฉับพลัน
แต่มีข้อบกพร่องตรงที่ว่า มีอ านาจมาก มีการใช้ดุลพินิจอย่างกว้างขวาง เมื่อเป็นเช่นนี้อาจท าให้มี
การใช้อ านาจไปในทางที่มิชอบ หรือเป็นลักษณะ “แบบอ าเภอใจ” (Arbitrary) จะมีลักษณะ
กลายเป็นผู้ก่ออาชญากรรมเป็นอันตรายต่อสังคมเสียเอง รูปแบบนี้จึงต้องแก้ไขที่การควบคุม
(Control) อ านาจ โดยค านึงถึงสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคลบ้าง
ส่วนรูปแบบทฤษฎีกระบวนการนิติธรรม (The Due Process Model) มีข้อดี
ที่ให้ความส าคัญต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชน ผู้ถูกกล่าวหาได้รับการคุ้มครอง โดยได้รับการ
สันนิษฐานว่าเป็นผู้บริสุทธิ์ การพิจารณาต้องกระท าให้เกิดความเป็นธรรมทุกขั้นตอน ตั้งแต่สืบสวน
จับกุม สอบสวน จนถึงการพิจารณาคดี รูปแบบนี้มีข้อเสียคือ หากให้ความส าคัญต่อการคุ้มครอง
สิทธิเสรีภาพส่วนบุคคลมากเกินไป ก็อาจท าให้ความสงบเรียบร้อยของสังคมได้รับผลกระทบจาก
การคุ้มครองสิทธินั้น ท าให้อาชญากรมีโอกาสหลุดพ้นการลงโทษ เป็นอันตรายต่อความสงบสุข
ของสังคม
จึงเห็นได้ว่ารูปแบบทั้งสองทฤษฎีดังกล่าวมีความแตกต่างก็เพราะวิธีปฏิบัติ
(Procedure) หากแต่ในความเป็นจริง เราไม่สามารถน าทฤษฎีใดทฤษฎีหนึ่งมาใช้แต่เพียงอย่าง
เดียวได้ เรายังต้องมีการผสมผสานกันของทั้งสองรูปแบบ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพต่อกระบวนการ
ทางอาญาที่เหมาะสมต่อไป กล่าวคือ โดยเราต้องก าหนดจุดแห่งความพอดีของรูปแบบทั้งสองให้
เข้ากับกระบวนการทางอาญา สุดแล้วแต่จะโน้มเอียง เน้นหนักไปในรูปแบบใด หรือมีการวาง
โครงสร้างในลักษณะไหน ซึ่งผลสุดท้ายวัตถุประสงค์ที่หวังกันก็คือ ความสงบเรียบร้อยของสังคม
และการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของพลเมืองไม่ให้ถูกกระทบกระเทือนโดยไม่จ าเป็น
