Page 48 - วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม - เมษายน 2563)

46 วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน

สิทธิในขŒอมูลส‹วนบุคคลที่ไม‹ไดŒรับการคุŒมครอง

ตามพระราชบัญญัติคุŒมครองขŒอมูลส‹วนบุคคล พ.ศ. 2562 :
การเก็บรวบรวม ใชŒ หรือเปดเผยขŒอมูลส‹วนบุคคล
ตามกฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐ

รองศาสตราจารยคณาธิป ทองรวีวงศ 1

บทคัดยอ

พระราชบัญญัติคุมครองขอมูลสวนบุคคล พ.ศ. 2562 มีหลักการรับรองสิทธิในขอมูลสวนบุคคล

ของเจาของขอมูลในการควบคุมขอมูลของตน โดยการวางเงื่อนไขสําคัญวาการเก็บรวบรวม ใช หรือเปดเผย
ขอมูลสวนบุคคลจะตองอาศัยความยินยอมจากเจาของขอมูลกอน อยางไรก็ตาม กฎหมายนี้มี
ขอยกเวนในกรณีการดําเนินการของหนวยงานรัฐซึ่งใชอํานาจตามกฎหมายอื่นที่เกี่ยวกับ

ความมั่นคงของรัฐ แมขอยกเวนนี้มีลักษณะเชนเดียวกับกฎหมายคุมครองขอมูลสวนบุคคลของสหภาพยุโรป
(GDPR) และสิทธิในขอมูลสวนบุคคลตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยอาจถูกจํากัดโดยกฎหมาย
อื่นก็ตาม แตเมื่อนําเกณฑดานสิทธิมนุษยชนมาวิเคราะหและประเมินกฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงของ
รัฐ 3 ฉบับซึ่งตราขึ้นในชวงเวลาเดียวกับพระราชบัญญัติคุมครองขอมูลสวนบุคคล พ.ศ. 2562 ไดแก
พระราชบัญญัติสภาความมั่นคงแหงชาติ พ.ศ. 2558 พระราชบัญญัติขาวกรองแหงชาติ พ.ศ. 2562 และ

พระราชบัญญัติการรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร พ.ศ. 2562 ซึ่งเปนขอยกเวนสิทธิของเจาของขอมูล
จะพบวากฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐเหลานี้ มีแนวโนมไมสอดคลองกับเกณฑดานสิทธิมนุษยชน
หลายประการ เชน ความเฉพาะเจาะจงในมิติตาง ๆ ความจําเปนและไดสัดสวน บทความนี้สะทอนให

เห็นวา การบัญญัติกฎหมายคุมครองขอมูลสวนบุคคลของไทยโดยนําตนแบบ (Model) มาจากกฎหมาย
สหภาพยุโรป ในขณะที่สภาพแวดลอมทางกฎหมายและกลไกการคุมครองสิทธิมนุษยชนของไทย
แตกตางจากยุโรปนั้น สงผลให “สิทธิในขอมูลสวนบุคคล” ของพลเมืองไทยยังไมไดรับการคุมครองที่เพียงพอ
โดยเฉพาะกรณีการเก็บ รวบรวม ใช หรือเปดเผยขอมูลสวนบุคคล โดยหนวยงานของรัฐที่อาศัย
อํานาจอยางกวางตามกฎหมายเกี่ยวกับ “ความมั่นคงของรัฐ”

คําสําคัญ:

พระราชบัญญัติคุมครองขอมูลสวนบุคคล พ.ศ. 2562, พระราชบัญญัติสภาความมั่นคงแหงชาติ
พ.ศ. 2558, พระราชบัญญัติขาวกรองแหงชาติ พ.ศ. 2562, พระราชบัญญัติการรักษาความมั่นคง
ปลอดภัยไซเบอร พ.ศ. 2562, ขอมูลสวนบุคคล, สิทธิในขอมูลสวนบุคคล

1 ผูอํานวยการสถาบันกฎหมายสื่อดิจิทัล และรองศาสตราจารยประจําหลักสูตรนิติศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต,
ผูทรงคุณวุฒิดานสิทธิพลเมือง สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ.