Page 20 - องค์ความรู้และแนวทางการตรวจสอบสิทธิชุมชนและสิทธิในที่ดิน
P. 20
(3) หลักความยุติธรรม (Justice) หมายถึง การบังคับใช้กฎหมายเพื่อให้ทุกคนได้รับความเป็นธรรม
โดยต้องมีกลไกเพื่อให้ทุกคนเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้อย่างแท้จริง
(4) หลักความเสมอภาคเท่าเทียม (Equity) หมายถึง ต้องปฏิบัติต่อคนทุกคนเท่าเทียมกัน ท าให้
ทุกคนเข้าถึงโอกาสที่เท่าเทียมกัน ไม่แบ่งแยกและไม่เลือกปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรม
(5) หลักเสรีภาพ (Freedom) หมายถึง ความอิสระที่จะกระท าหรือละเว้นกระท าโดยไม่อยู่ในการ
ครอบง าของบุคคลอื่น หรือมีข้อผูกมัดหรือเหนี่ยวรั้ง
(6) หลักการไม่ใช้ความรุนแรง (Nonviolence) หมายถึง หลักการปฏิบัติต่อกันฉันท์พี่น้อง หรือ
“สันติวิธี” หมายถึง การไม่ใช้ความรุนแรงในการจัดการปัญหา ดังนั้น กฎหมาย ระเบียบข้อบังคับ นโยบาย
การกระท า หรือการปฏิบัติใด ๆ ที่ใช้ความรุนแรงแก้ปัญหาย่อมขัดกับหลักการนี้ เข้าข่ายเป็นการละเมิด
สิทธิมนุษยชน เมื่อไหร่ก็ตามที่คุณใช้ความรุนแรงในการแก้ปัญหา ถือว่าคุณก าลังละเมิดสิทธิมนุษยชน และคุณ
หมดความชอบธรรมทันที
หลักนิติธรรม (Rule of Law) คือ การตรากฎหมาย กฎ ระเบียบข้อบังคับ และกติกาต่าง ๆ ให้
ทันสมัยและเป็นธรรม ตลอดจนเป็นที่ยอมรับของสังคมและสมาชิก โดยมีการยินยอมพร้อมใจและถือปฏิบัติ
ร่วมกันอย่างเสมอภาค และเป็นธรรม โดยมีองค์ประกอบของหลักการส าคัญ 7 ประการ คือ
(1) หลักการแบ่งแยกอ านาจเพื่อตรวจสอบถ่วงดุลอ านาจซึ่งกันและกัน
(2) หลักการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ เคารพในศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ ตามเจตนารมณ์ของ
รัฐธรรมนูญ
(3) หลักความชอบธรรมด้วยกฎหมายของฝ่ายตุลาการและฝ่ายปกครอง ซึ่งต้องใช้ดุลพินิจในการ
บังคับใช้กฎหมายอย่างเท่าเทียมโดยปราศจากข้อบกพร่อง
(4) หลักความชอบด้วยกฎหมายของเนื้อหา ฝ่ายนิติบัญญัติหรือฝ่ายปกครองในการตรากฎหมาย
ระดับพระราชบัญญัติและกฎหมายล าดับรอง ต้องเป็นไปตามความแน่นอนของกฎหมาย หลักห้ามมิให้กฎหมาย
มีผลย้อนหลัง และหลักความพอสมควรแก่เหตุ
(5) หลักความอิสระของผู้พิพากษา โดยอิสระจากคู่ความ อิสระจากรัฐ และอิสระจากสังคม
(6) หลัก “ไม่มีความคิด และไม่มีโทษโดยไม่มีกฎหมาย” เมื่อไม่มีข้อบัญญัติทางกฎหมายให้เป็น
ความผิด และจะเอาผิดกับบุคคลนั้นไม่ได้
(7) หลักความเป็นกฎหมายสูงสุดของรัฐธรรมนูญ การตรากฎหมายที่อยู่ในระดับต่ ากว่ารัฐธรรมนูญ
ได้แก่ พระราชบัญญัติ พระราชก าหนด กฎ ระเบียบ ประกาศ หรือค าสั่ง จะขัดหรือแย้งรัฐธรรมนูญไม่ได้
19
