Page 32 - หนังสือรับรองการเกิด
P. 32
24
นอกจ�กนี้ยังมีพระร�ชกฤษฎีก�ว่�ด้วยก�รบริห�รกิจก�รบ้�นเมืองที่ดี พ.ศ.๒๕๔๖ กำ�กับก�รปฏิบัติหน้�ที่ของ
บุคล�กรของรัฐไว้อีกหล�ยประก�ร
หลักคว�มชอบด้วยกฎหม�ยของก�รกระทำ�ท�งปกครอง ซึ่งมีถ้อยคำ�ต�มหลักกฎหม�ยมห�ชนว่� “เจ้�หน้�ที่รัฐมี
อำ�น�จเท่�ที่กฎหม�ยบัญญัติไว้ ประช�ชนมีสิทธิเสรีภ�พ(ทำ�อะไรก็ได้)เท่�ที่ไม่มีกฎหม�ยห้�ม” ในส่วนของก�รใช้ดุลพินิจ
“ต้องพอสมควรแก่เหตุ, ชัดเจน แน่นอน ค�ดหม�ยได้, ห้�มเลือกปฏิบัติ โดยอำ�เภอใจ, สุจริต ห้�มใช้สิทธิโดยมิชอบ,
คุ้มครองคว�มเชื่อถือไว้ว�งใจได้ และเพื่อประโยชน์ส�ธ�รณะ” ก�รนำ�ส�ระสำ�คัญของพระร�ชบัญญัติข้อมูลข่�วส�รท�ง
ร�ชก�ร พ.ศ.๒๕๔๐ ม�พิจ�รณ�ก็เป็นเรื่องสำ�คัญ ภ�รกิจหน้�ที่ที่ขอสรุป ได้แก่เจ้�หน้�ที่รับคำ�ร้อง รวบรวมพย�นหลัก
ฐ�น ตรวจสอบอำ�น�จ หน้�ที่มีต�มกฎหม�ยอะไรบ้�ง สอบสวนและบันทึกก�รให้ป�กคำ�พย�น ตรวจสอบคว�มจริง
เท่�ที่ได้จ�กพย�นต่�งๆ ประมวลเรื่องพร้อมข้อกฎหม�ย เสนอคว�มเห็น พร้อมเหตุผลประกอบก�รตัดสินใจให้ผู้มีอำ�น�จ
พิจ�รณ�ออกคำ�สั่งท�งปกครองภ�ยในกำ�หนด
เจ้�หน้�ที่รัฐมีอำ�น�จผูกพัน (Mandatory Power) หม�ยถึง อำ�น�จที่กฎหม�ยกำ�หนดให้ฝ่�ยปกครองหรือหน่วย
ง�นของฝ่�ยปกครองต้องตัดสินใจออกคำ�สั่งเมื่อมีข้อเท็จจริงต�มที่กฎหม�ยกำ�หนด จะใช้ดุลพินิจเป็นอย่�งอื่นไม่ได้ หรือ
กล่�วอีกนัยหนึ่งก็คือ ฝ่�ยปกครองมีหน้�ที่ต้องปฏิบัติต�มที่กฎหม�ยกำ�หนด (=มีอำ�น�จเท่�ที่ กม.บัญญัติไว้) ถ้�ครบ
เงื่อนไข ห้�มใช้ดุลพินิจ ส่วนอำ�น�จดุลพินิจ (Discretionary Power หม�ยถึงอำ�น�จที่กฎหม�ยให้ฝ่�ยปกครองหรือ
หน่วยง�นของฝ่�ยปกครอง ใช้วิจ�รณญ�ณอย่�งมีเหตุมีผลโดยอิสระที่จะพิจ�รณ�เลือกตัดสินใจสั่งก�รหรือไม่สั่งก�ร ต�ม
คว�มเหม�ะสมกับข้อเท็จจริงและพฤติก�รณ์ ในแต่ละกรณี เพื่อประโยชน์ของประช�ชน มีกรอบ ไม่ต�มอำ�เภอใจ ใน
ก�รปฏิบัติหน้�ที่ควรให้ข้อมูลที่เป็นคว�มจริงต่อผู้ขอรับบริก�ร โดยตอบหนังสือสอบถ�มคว�มคืบหน้�ในก�รพิจ�รณ�ใน
ระดับต่�งๆ หรือใช้วิธีสื่อส�รรูปแบบอื่นที่ส�ม�รถแจ้งให้ได้ทร�บทั่วกัน ก�รปฏิบัติร�ชก�รด้วยคว�มโปร่งใส เป็นธรรม
นอกจ�กนี้ ยังมีกฎหม�ยที่กำ�กับก�รทำ�หน้�ที่ของข้�ร�ชก�รทุกองค์กรอีกหนึ่งฉบับ คือ พระร�ชกฤษฎีก�ว่�ด้วยหลักเกณฑ์
และวิธีก�รบริห�รกิจก�รบ้�นเมืองที่ดี พ.ศ.๒๕๔๖ เฉพ�ะม�ตร�ที่สำ�คัญที่สรุปม� ได้แก่ ม�ตร� ๖ เพื่อให้เกิดประโยชน์
สุขของประช�ชนเกิดผลสัมฤทธิ์ มีประสิทธิภ�พ คุ้มค่� ทันเวล�อำ�นวยคว�มสะดวก ตอบสนองที่ประช�ชนต้องก�ร ม�ตร�
๘ ประช�ชนเป็นศูนย์กล�งรับบริก�ร (๔) รับฟังคว�มเห็นของประช�ชนนำ�ไปปรับปรุงให้เหม�ะสม ถ้�เกิดอุปสรรค
ภ�คร�ชก�รต้องแก้ไขโดยเร็ว ม�ตร� ๒๔ ก�รขออนุมัติจ�กหน่วยร�ชก�รเจ้�ของอำ�น�จ ให้พิจ�รณ�ให้เสร็จใน ๑๕ วัน
นับแต่รับ ถ้�เกินโดยมีข้อกำ�หนดไว้ให้ประก�ศให้ทร�บ ถ้�ทำ�ไม่เสร็จในกำ�หนด เท่�กับประม�ทเลินเล่อร้�ยแรง ม�ตร�
๒๖ ให้สั่งก�รเป็นล�ยลักษณ์อักษร ม�ตร� ๓๘ ให้ตอบหนังสือสอบถ�มจ�กประช�ชนหรือส่วนร�ชก�รภ�ยใน ๑๕
วัน ม�ตร� ๔๑ เมื่อหน่วยร�ชก�รได้รับคำ�ร้องเรียนเสนอแนะ หรือคว�มเห็น ให้เป็นหน้�ที่นำ�ไปพิจ�รณ�ให้เสร็จแล้ว
แจ้งผลให้ทร�บ ม�ตร� ๔๓ ให้เปิดเผยเป็นหลัก ปกปิดเป็นข้อยกเว้น ให้เป็นคว�มลับได้เท่�ที่จำ�เป็น
กรณีต่�งๆ ต�มที่กล่�วม�แล้วข้�งต้น ห�กแต่ละหน่วยง�นไม่สนองนโยบ�ยของรัฐบ�ลที่ตั้งไว้ให้สำ�เร็จ หรือขัด
คำ�สั่งผู้บังคับบัญช� มีโทษผิดวินัย ก�รไม่ปฏิบัติต�มขั้นตอนหรือระยะเวล�ต�มที่กฎหม�ยบัญญัติไว้ พระร�ชบัญญัติจัดตั้ง
ศ�ลปกครองและวิธีพิจ�รณ�คดีปกครอง พ.ศ.๒๕๔๒ กำ�หนดให้ส�ม�รถฟ้องคดีต่อศ�ลปกครองได้ ทั้งในส่วนก�รละเว้น
หรือล่�ช้� ในส่วนคว�มผิดกรณีละเว้นก�รปฏิบัติหน้�ที่ มีโทษทั้ง ท�งอ�ญ�(จำ�คุก)และโทษท�งวินัย(ออกร�ชก�ร)
ทั้งหมดที่กล่�วม�แล้วนี้ ส�ม�รถใช้เป็นแนวท�งที่ควรคำ�นึงถึง...คว�มจริง คว�มรู้อำ�น�จ หน้�ที่และสิทธิ กฎหม�ย
และนโยบ�ย ให้ใครเกี่ยวข้องบ้�ง ผู้ปฏิบัติหน้�ที่แต่ละสำ�นักทะเบียนทร�บจำ�นวนผู้ขอรับบริก�รที่แท้จริงหรือไม่ ถ้�ทร�บ
ข้อมูล ส�ม�รถดำ�เนินก�รเชิงรุก ส�ม�รถกำ�หนดสถ�นะบุคคลได้หรือไม่ และผลก�รวิเคร�ะห์สถ�นะบุคคลเป็นอย่�งไร
กำ�ลังของบุคล�กรทั้งของรัฐและผู้สนับสนุนเพียงพอหรือไม่ องค์คว�มรู้ที่จะปฏิบัติก�รร่วมกัน มีพอหรือยัง ประช�ชนมี
โอก�สมีส่วนร่วมอย่�งไรบ้�ง ถ้�ได้ร่วมกันปฏิบัติได้อย่�งดี คว�มสุขของทุกฅน กำ�ลังจะเกิดขึ้น ผมหวังไว้เช่นนั้น
เรื่องเล่าเคล้าสิทธิมนุษยชน...ว่าด้วย "หนังสือรับรองการเกิด" และองค์ความรู้เกี่ยวกับการทะเบียนราษฎร
