Page 51 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

รายงานการศึกษาวิจัย
โครงการการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

1) หลักการทั่วไป (General Principles) กล่าวถึงสภาพสิทธิและเสรีภาพพื้นฐานที่บุคคล
แต่ละคนพึงมีอย่างเสมอภาคและเป็นธรรม โดยปราศจากการแบ่งแยก
2) สิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (Civil and Political Rights) กล่าวถึงความสัมพันธ์

ระหว่างบุคคลกับรัฐ และการคุ้มครองสิทธิพื้นฐานของบุคคลในแต่ละกรณี
3) สิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม (Economic, Social and Cultural Rights)
กล่าวถึงข้อยืนยันให้รัฐสมาชิกอาเซียนปกป้อง ส่งเสริม สนับสนุนสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม
เพื่อให้เกิดสวัสดิภาพสูงสุดที่บุคคลพึงมี

4) สิทธิในการพัฒนา (Right to Development) กล่าวถึงความจ านงของรัฐสมาชิก
อาเซียนในการแสวงหาแนวทางการพัฒนาทางด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และการเมือง พร้อมสิทธิ
ของบุคคลในการมีส่วนร่วม เกื้อหนุน ใช้สิทธิ และได้รับประโยชน์อย่างเป็นธรรมจากการพัฒนาดังกล่าว

5) สิทธิในสันติภาพ (Right to Peace) กล่าวถึงสิทธิของบุคคลทุกคนที่จะมีสันติภาพใน
การใช้ชีวิต เพื่อให้บรรลุสิทธิต่างๆ ข้างต้นอย่างเต็มที่ โดยรัฐสมาชิกอาเซียนต้องส่งเสริมความร่วมมือใน
การสร้างความมั่นคงและเสถียรภาพในภูมิภาค

ปฏิญญาสิทธิมนุษยชนอาเซียนมีสถานะเป็นเอกสารทางการเมือง ซึ่งแสดงเจตจ านงของ

รัฐสมาชิกอาเซียนในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน โดยได้รับรองสิทธิหลายประเภทเพิ่มเติมจาก
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (Universal Declaration of Human Rights) ซึ่งองค์การ
สหประชาชาติได้รับรองตั้งแต่ปี พ.ศ. 2491 (value added) เช่น สิทธิในสิ่งแวดล้อม สิทธิในข้อมูลข่าวสาร

ส่วนบุคคล สิทธิในสันติภาพ และสิทธิของผู้ติดเชื้อเอดส์และเอชไอวี (HIV/ AIDS) ที่จะไม่ถูกเลือกปฏิบัติ
และสร้างตราบาป เป็นต้น อย่างไรก็ตาม มีหลายภาคส่วนมีความกังวลว่าถ้อยค าของปฏิญญายังคง
ก าหนดให้รัฐสมาชิกสามารถจ ากัดสิทธิบางประการได้โดยกฎหมายภายในของรัฐนั้นๆ ซึ่งท าให้เกิดข้อ
46
ห่วงใยที่ว่าสิทธิที่รัฐสมาชิกให้ความคุ้มครองจะมีมาตรฐานต่ ากว่าหลักการสิทธิมนุษยชนที่ปรากฏใน

ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน และปฏิญญาเวียนนา (Vienna Declaration and Program of
Action) ปี พ.ศ. 2536 ดังนั้น ในการรับรองปฏิญญาดังกล่าว ผู้น าของรัฐสมาชิกอาเซียนทั้งสิบประเทศจึง
ออกแถลงการณ์ที่เรียกว่า แถลงการณ์พนมเปญว่าด้วยการรับรองปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
(Phnom Penh Statement on the Adoption of the ASEAN Human Rights Declaration โดยมี

เนื้อหาส าคัญในย่อหน้าที่สามที่ระบุยืนยันว่า ในการอนุวัติการหรือน าปฏิญญามาปฏิบัติและบังคับใช้ จะต้อง
สอดคล้องกับความรับผิดชอบที่รัฐสมาชิกมีอยู่ตามกฎบัตรสหประชาชาติ ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิ
มนุษยชน และปฏิญญาและแผนปฏิบัติการเวียนนาและกลไกระหว่างประเทศอื่นๆ ว่าด้วยเรื่องสิทธิ
มนุษยชนที่รัฐสมาชิกอาเซียนเป็นภาคี และที่เกี่ยวเนื่องกับสิทธิมนุษยชน ดังนั้น ในการอ้างอิงข้อก าหนด

หรือบทบัญญัติของปฏิญญาสิทธิมนุษยชนอาเซียนย่อมต้องอ้างถึงแถลงการณ์พนมเปญโดยเฉพาะค ายืนยัน
ของผู้น าอาเซียนดังกล่าวข้างต้นด้วย

ความส าคัญของ AHRD มาจากสถานะที่เป็นตราสารด้านสิทธิมนุษยชนระดับภูมิภาคที่
ผู้น าอาเซียนได้ลงมติรับรองโดยมีเนื้อหาครอบคลุมสิทธิมนุษยชนอย่างกว้างขวาง และกลไกสิทธิมนุษยชน

46 เช่น International Commission of Jurists, THE ASEAN HUMAN RIGHTS DECLARATION: QUESTIONS AND
ANSWERS (Bangkok, 2013)

National Human Rights Commission of Thailand 44