Page 29 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

รายงานการศึกษาวิจัย
เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

3 ประชาคมอาเซียน

บทที่ 3 เป็นการน าเสนอข้อมูลของประชาคมอาเซียน (ASEAN Community) ซึ่งเป็นที่มาของ
การศึกษาประเด็นกลไกสิทธิมนุษยชน ข้อมูลเกี่ยวกับประชาคมอาเซียนในส่วนนี้เป็นเพียงข้อมูลเบื้องต้น
เพื่อน าไปสู่เนื้อหาหลักในเรื่องกลไกสิทธิมนุษยชนในบทต่อๆ ไป โดยแหล่งข้อมูลอย่างเป็นทางการของ

ประชาคมอาเซียนคือเวปไซต์ของประชาคม ที่ www.asean.org ประเด็นที่ส าคัญคือ นับตั้งแต่วันที่ 31
24
ธันวาคม พ.ศ. 2558 เป็นต้นมา อาเซียนได้เข้าสู่การเป็นประชาคมอย่างเต็มรูปแบบ และสมาชิกของ
ประชาคมอาเซียนมีความผูกพันต้องด าเนินการตามพันธกรณีในด้านต่างๆ ของอาเซียนซึ่งมิได้มีเพียง
ประเด็นทางด้านเศรษฐกิจผ่านประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community: AEC)

เท่านั้น แต่ยังมีประเด็นความร่วมมือในด้านการเมืองและความมั่นคง และด้านสังคมและวัฒนธรรมผ่าน
ประชาคมการเมืองการความมั่นคง (ASEAN Political-Security Community: APSC) และประชาคม
สังคมและวัฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community: ASCC) อีกด้วย

3.1 ประวัติความเป็นมา
สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หรืออาเซียน ถือก าเนิดเมื่อวันที่ 8 สิงหาคม
พ.ศ. 2510 ที่กรุงเทพ โดยการลงนามร่วมกันของสมาชิกห้าประเทศคือ อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์

สิงคโปร์และประเทศไทย ในปฏิญญาอาเซียน หรือที่เรียกอีกชื่อหนึ่งว่าปฏิญญากรุงเทพ หลังจากที่มีการ
ลงนามในปฏิญญาดังกล่าว จ านวนสมาชิกของอาเซียนเพิ่มจ านวนขึ้นตามระยะเวลาโดยบรูไน ดารุสซาลาม
เข้าเป็นสมาชิกในปี พ.ศ. 2527 เวียดนามในปี พ.ศ. 2538 ลาวในปี พ.ศ. 2540 และกัมพูชาเป็นสมาชิก

ประเทศล่าสุดได้เข้าร่วมเมื่อปี พ.ศ. 2542 จนถึงปัจจุบันอาเซียนมีสมาชิกจ านวน 10 ประเทศ และมีจ านวน
ประชากรรวมกว่า 622 ล้านคน (ข้อมูล ณ เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2558) ทั้งนี้ ในตราสารแรกเริ่มของ
25
อาเซียนคือปฏิญญากรุงเทพมิได้มีการกล่าวถึง “สิทธิมนุษยชน” ดังเช่นตราสารจัดตั้งองค์กรของภูมิภาคอื่น
ที่ได้กล่าวถึงในบทที่ 2 แต่มีการก าหนดหลักการดังกล่าวเป็นครั้งแรกในกฎบัตรอาเซียนที่มีผลใช้บังคับในปี
พ.ศ. 2551

จ านวนสมาชิกของอาเซียน 10 ประเทศที่มีในปัจจุบันสามารถเพิ่มขึ้นได้ตามเงื่อนไขที่ก าหนดใน
กฎบัตรอาเซียนซึ่งมีหลักการที่ส าคัญ 2 ประการคือ ประเทศที่จะเข้าเป็นสมาชิกต้องมีที่ตั้งอยู่ในเขต

ภูมิศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และการได้รับความเห็นชอบโดยฉันทามติของประเทศสมาชิกปัจจุบันทั้ง
10 ประเทศ ทั้งนี้ ปัจจุบันมีประเทศที่ได้รับสถานะผู้สังเกตการณ์ (Observer) ของอาเซียนสองประเทศ
26
27
คือ ปาปัวนิวกินี (Papua New Guinea) และติมอร์เลสเต (Timor-Leste)

24 และสามารถหาข้อมูลเพิ่มเติมที่เกี่ยวกับประเทศไทยและอาเซียนได้ที่เวปไซต์ของกรมอาเซียน กระทรวงการต่างประเทศ
http://www.mfa.go.th/asean/th/home
25 ดู http://www.asean.org/storage/2015/09/selected_key_indicators/table1_as_of_Aug_2015.pdf
26 กฎบัตรอาเซียน ม. 6
27 ดู https://en.wikipedia.org/wiki/Enlargement_of_the_Association_of_Southeast_Asian_Nations

National Human Rights Commission of Thailand 22