Page 168 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน

ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน

ทั้งนี้ การใช้อำานาจของคณะกรรมการผังเมือง ตามมาตรา 15 วรรคหนึ่ง (3) พระราชบัญญัติ

การผังเมือง พ.ศ. 2518 ต้องตีความให้สอดคล้องกับอำานาจของคณะกรรมการผังเมือง ตามมาตรา 27 วรรคสอง

แห่งพระราชบัญญัติฉบับเดียวกัน คือ หากคณะกรรมการผังเมืองจะใช้อำานาจในการพิจารณา
ให้ความเห็นชอบต่อการกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์ในทรัพย์สินสำาหรับขั้นตอนของการสำารวจ

เพื่อวางและจัดทำาผังเมือง (ตามมาตรา 15 วรรคหนึ่ง (3)) สมควรที่จะพิจารณาว่าการใช้ประโยชน์ในทรัพย์สิน

หรือในที่ดินเช่นนั้น เป็นการขัดต่อนโยบายของผังเมือง “ในสาระสำาคัญ” ที่เกี่ยวกับสุขลักษณะ

ความปลอดภัยของประชาชนและสวัสดิภาพของสังคม (ตามนัยมาตรา 27 วรรคสอง) หรือไม่
หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือ ในระหว่างที่ผังเมืองยังไม่ได้ประกาศใช้บังคับ ถ้าคณะกรรมการผังเมืองเห็นว่า

จะมีกิจการที่ขัดกับร่างผังเมือง ในสาระสำาคัญเกิดขึ้น คณะกรรมการผังเมืองก็สามารถใช้อำานาจตาม

มาตรา 15 วรรคหนึ่ง (3) ในการพิจารณาให้ความเห็นชอบต่อการกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์
ในทรัพย์สิน เพื่อประโยชน์ในการวางและจัดทำาผังเมืองรวมได้

ทั้งนี้ ผู้ทรงคุณวุฒิให้ข้อสังเกตว่า การใช้อำานาจของคณะกรรมการผังเมืองตามมาตรา 27 วรรคสอง
นั้น เป็นกรณีที่มีกฎกระทรวงใช้บังคับผังเมืองรวมแล้ว แต่กฎหมายก็ได้ให้อำานาจคณะกรรมการผังเมือง

ที่จะกำาหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขที่เจ้าของหรือผู้ครอบครองที่ดินจะต้องแก้ไขเปลี่ยนแปลง

หรือระงับการใช้ประโยชน์ที่ดินได้ หากการใช้ประโยชน์ที่ดินซึ่งเกิดขึ้นก่อนมีกฎกระทรวงให้ใช้บังคับ
ผังเมืองรวมนั้น เป็นการใช้ประโยชน์ที่ขัดต่อนโยบายผังเมืองรวมในสาระสำาคัญดังกล่าว ถือเป็นกรณีที่

กระทบต่อสิทธิเสรีภาพของเจ้าของหรือผู้ครอบครองที่ดินยิ่งกว่าการกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์

ในทรัพย์สินก่อนที่จะมีกฎกระทรวงให้ใช้บังคับผังเมืองรวม หากรัฐไม่ดำาเนินการป้องกันโดยออกกฎเกณฑ์

ที่เป็นการระงับการใช้ประโยชน์ในทรัพย์สินหรือที่ดินไว้ก่อนที่จะมีการออกกฎกระทรวงให้ใช้บังคับ
ผังเมืองรวม แล้วปล่อยให้เจ้าของหรือผู้ครอบครองที่ดินได้ใช้ประโยชน์ในทรัพย์สินหรือที่ดินนั้นไป

แต่มาระงับภายหลังเมื่อมีกฎกระทรวงดังกล่าว ย่อมกระทบทั้งต่อเจ้าของหรือผู้ครอบครองที่ดินมากกว่า

ที่จะทำาการระงับป้องกันไว้ก่อน อีกทั้งยังกระทบต่อประโยชน์สาธารณะเมื่อต้องดำาเนินการแก้ไข
เปลี่ยนแปลง หรือระงับการใช้ประโยชน์ที่ดินให้เป็นไปตามสาระสำาคัญของนโยบายผังเมืองรวมด้วย

สรุปได้ว่า การพิจารณาของคณะกรรมการผังเมืองตามมาตรา 15 วรรคหนึ่ง (3) ในการให้

ความเห็นชอบต่อการกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์ทรัพย์สินตามที่เจ้าพนักงานการผังเสนอ ควรพิจารณา
ปรับใช้หลักเกณฑ์การพิจารณาตามมาตรา 27 วรรคสอง เพราะมีลักษณะเดียวกัน 6

ปัจจุบันกรมโยธาธิการและผังเมืองกำาลังดำาเนินการปรับปรุงผังเมืองรวมจังหวัดสระบุรีที่เพิ่ง

ประกาศใช้บังคับเมื่อ พ.ศ. 2555 โดยที่ประชาชนที่เป็นผู้ร้องคัดค้านโครงการไม่ได้รับทราบข้อมูลการปรับปรุง
ผังเมืองดังกล่าว

6 ความเห็นสำาหรับร่างรายงานผลการศึกษาฉบับสมบูรณ์ โดย ดร.กรรณิกา สินธิพงษ์ ลงวันที่ 15 ธันวาคม 2557

167