Page 143 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

่
่
แนวเขตปาในแผนที่ ส่วนใหญ่เริ่มจากแผนที่ปาสงวน โดยมักขีดตามเส้นลายขอบเขาจึงไม่ต้อง
่
ตรงกับสภาพภูมิประเทศจริงและไม่ได้สํารวจชุมชนที่มีอยู่ในพื้นที่ โดยเฉพาะเขตปาสงวนที่ประกาศใน
ยุคที่ใช้แผนที่ระวาง 1:50000 ของกรมแผนที่ทหาร ทําให้ทับที่ของราษฎรและชุมชนซึ่งไม่มีสภาพเป็น
่
่
ปาแต่มีสภาพเป็นบ้านเรือน พื้นที่เกษตร และแหล่งนํ้าใช้ในการเกษตร เมื่อประกาศเขตปาทําให้พื้นที่
่
ราษฎรและชุมชนมีสภาพเป็นปาตามกฎหมาย ทําให้ราษฎรเป็นผู้อาศัยทํากินอย่างผิดกฎหมาย เมื่อมี
่
่
่
การประกาศเขตปาอนุรักษ์ทับเขตปาสงวน ก็มักจะมีการประกาศครอบแนวเขตปาสงวน แต่บางพื้นที่ก็
่
่
่
ครอบแนวเขตปาสงวนไม่สนิท ทําให้แนวเขตปามีความคลาดเคลื่อนไม่ตรงกัน จึงเกิดแนวเขตปา
ั
่
หลายแนวโดยไม่สามารถชี้ชัดว่าแนวเขตใดถูกต้อง ทําให้เกิดปญหาพิพาทระหว่างเจ้าหน้าที่ปาไม้กับ
่
่
ชุมชนที่อยู่ชายขอบปา และยังส่งผลให้ราษฎรที่มีที่ดินติดต่อกับแนวเขตปาไม่สามารถออกเอกสาร
่
่
สิทธิที่ดินได้เพราะเจ้าหน้าที่ปาไม้ไม่ยอมชี้แนวเขตปา เจ้าหน้าที่ที่ดินจึงไม่สามารถออกเอกสารสิทธิ
ที่ดินให้ได้ เมื่อมีนโยบายจากส่วนกลางให้ทําโครงการต่าง ๆ ในพื้นที่ จึงมักทับที่ดินราษฎรจน
เดือดร้อน
่
ั
การลดปญหาการละเมิดสิทธิราษฎรในกรณีแนวเขตปาทับเขตที่ดินของราษฎรและชุมชน ควร
่
่
่
จะต้องปรับเปลี่ยนวิธีการกําหนดเขตปาการขยายหรือเพิกถอนเขตปา ให้ราษฎรในเขตปาและองค์กร
ส่วนท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการตัดสินใจให้ได้ข้อยุติในระดับพื้นที่
7. การตรวจสอบพิสูจน์สิทธิ์ การตรวจสอบพิสูจน์สิทธิซึ่งทํามาตั้งแต่ปี 2541 ตามมติ
ค.ร.ม. 30 มิ.ย.2541 ซึ่งทําไปได้เพียงจํานวนไม่กี่ราย ควรจะต้องทบทวนกระบวนการทํางานโดยเพิ่ม
การมีส่วนร่วมของราษฎรที่ได้รับผลกระทบและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในกระบวนการตัดสินใจ
สําหรับหลักฐานการพิสูจน์สิทธิ ควรจะต้องยอมรับหลักฐานพยานบุคคลและหลักฐานทาง
ประวัติศาสตร์ของชุมชนเพิ่มเติมไปจากหลักฐานภาพถ่ายทางอากาศด้วย และควรเร่งรัดสํารวจข้อมูล
ให้แล้วเสร็จในปี 2556
่
่
8. การแก้ไขนิยามป่า ตามมาตรา 4 พ.ร.บ. ปาไม้ พุทธศักราช 2484 (1) “ปา” หมายความว่า
่
่
ที่ดินที่ยังมิได้มีบุคคลได้มาตามกฎหมายที่ดิน สําหรับ พ.ร.บ. ปาสงวนแห่งชาติ “ปา” หมายความว่า
ที่ดินรวมตลอดถึงภูเขา ห้วย หนอง คลอง บึง บาง ลํานํ้า ทะเลสาบ เกาะ และที่ชายทะเลที่ยังมิได้มี
บุคคลได้มาตามกฎหมาย
ตามนิยามนี้พื้นที่ไร่นาของราษฎรในชนบทตลอดจนไร่หมุนเวียนของชาวเขาทั้งหลายก็มี
่
่
่
สถานภาพเป็นปาตามกฎหมายปาไม้ทั้งนั้น การถางหญ้าถางปาเพื่อทําไร่หมุนเวียน ทํานาหรือปลูกไม้
่
่
ผลย่อมมีความผิดฐานบุกรุกแผ้วถางทําลายปาตามมาตรา 54 แห่ง พ.ร.บ.ปาไม้ 2484 ทั้งสิ้น ซึ่งเป็น
่
สิ่งที่ไม่น่าจะถูกต้อง เพราะทําให้ราษฎรนับล้านครัวเรือนที่ทํามาหากินอยู่ตามปาเขามาแต่บรรพบุรุษ
รวมทั้งชุมชนที่ยังไม่ได้รับเอกสารสิทธิที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดินกลายเป็นผู้กระทําผิดกฎหมาย
ทั้งสิ้น
เพื่อให้สอดคล้องกับความเป็นจริงและไม่ละเมิดสิทธิของราษฎรและชุมชนในการใช้ประโยชน์
่
่
จากที่ดินปาไม้และทรัพยากรในเขตปาเช่นแหล่งนํ้า พันธุ์พืชพันธุ์สัตว์ ที่มีสืบต่อกันมาตามจารีตดั้งเดิม
่
่
่
จึงควรปรับปรุงแก้ไขนิยามคําว่า “ปา” ให้มีความหมายเป็นปาหรือที่ดินที่มีสภาพปาปกคลุมจริง ๆ และ

5‐71