Page 70 - ศัพท์สิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมและสิทธิมนุษยชนศึกษา
P. 70
COURT OF JUSTICE ศาลยุติธรรม
สถาบันหลักสถาบันหนึ่งของสังคมในระบอบประชาธิปไตยมีอำานาจ
หน้าที่ในการพิจารณาพิพากษาคดีหรือข้อพิพาทที่เกี่ยวกับคดีแพ่ง
และคดีอาญาทั้งปวง ส่วนคดีปกครองและคดีเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญจะไม่อยู่
ในอำานาจของศาลยุติธรรม
ศาลยุติธรรมมีสามชั้น คือ ศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ และศาลฎีกา
1. ศาลชั้นต้น ได้แก่ ศาลที่รับพิจารณาคดีในชั้นแรก เช่น ศาลแพ่ง
และศาลอาญา ศาลแขวง หรือศาลจังหวัดทุกจังหวัด รวมทั้งศาล
ที่มีอำานาจพิเศษเฉพาะคดี เช่น ศาลเยาวชนและครอบครัว ศาลแรงงาน
ศาลภาษีอากรกลาง ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่าง
ประเทศ ศาลล้มละลาย เป็นต้น
2. ศาลอุทธรณ์ เป็นศาลชั้นกลางมีอำานาจหน้าที่ทบทวนคำาวินิจฉัย
คดีแพ่ง หรือคดีอาญาที่ผ่านการพิจารณาจากศาลชั้นต้นมาแล้ว
ศาลอุทธรณ์จะไม่มีการสืบพยานหลักฐานใหม่ แต่จะพิจารณา
จากสำานวนพยานหลักฐานที่ได้จากศาลชั้นต้น และคำาคู่ความ
ที่ยื่นขึ้นมา ศาลอุทธรณ์มีสองประเภท คือ ศาลอุทธรณ์ มีที่ตั้งอยู่
ณ กรุงเทพมหานคร และศาลอุทธรณ์ภาค ซึ่งตั้งอยู่ในจังหวัด
ต่าง ๆ อีกแปดศาล
3. ศาลฎีกา เป็นศาลยุติธรรมชั้นสูงสุดมีอำานาจหน้าที่พิจารณาวินิจฉัย
ประเด็นข้อกฎหมายของคดีที่ผ่านการพิจารณาจากศาลอุทธรณ์
มาแล้ว แต่มีกรณียกเว้น คือ ในคดีความผิดอาญาของผู้ดำารง
ตำาแหน่งทางการเมือง ศาลฎีกาจะมีหน้าที่ในการไต่สวนพยาน
หลักฐานเสมือนศาลชั้นต้น ศาลฎีกามีเพียงแห่งเดียวตั้งอยู่ ณ
กรุงเทพมหานคร
ศาลยุติธรรมเป็นกลไกสำาคัญกลไกหนึ่งในการเคารพ ปกป้อง
และคุ้มครองสิทธิมนุษยชน เนื่องจากสิทธิมนุษยชนเป็นเกณฑ์คุณค่าของสังคม
ที่มักขาดความชัดเจนและมีการทับซ้อนกันระหว่างสิทธิและหน้าที่ หรือระหว่าง
ผู้ที่กล่าวอ้างสิทธิต่างประเภทกัน
59
