Page 203 - เสียงจากประชาชน การต่อสู้เพื่อสิทธิในที่ดิน กรณีร้องเรียน 2545-2550. เล่ม 4 : "ที่ดินในเขตป่าและสิทธิชุมชนในการจัดการที่ดินและป่า"

การใชระบบสิทธิที่หลากหลายในการจัดการ ภายนอก
ที่ดิน เปนการเปดโอกาสใหชุมชนใชกลไกทางสังคม
และวัฒนธรรมมารวมในการจัดการที่ดิน โดยไม ๖) ใชแนวทางการพัฒนาชุมชนและการ
ปลอยใหผูใดผูหนึ่งผูกขาดอำนาจจนกระทั่งสามารถ จัดการทรัพยากรเชิงซอน

นำที่ดินนั้นไปใชอยางไรก็ได เชน การออกโฉนด สาเหตุหลักของปญหาในการจัดการทรัพยากร
ที่ดินในลักษณะของโฉนดชุมชนที่ใหกรรมสิทธิ์ความ ธรรมชาติ รวมถึงปญหาอื่นๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมใน
เปนเจาของที่ดินแกสวนรวม แตมีการรวมกันแบง ปจจุบัน คือการใชนโยบายเดียวในการพัฒนา หรือ
สรรสิทธิการใชที่ดินใหแกสมาชิกแตละคนในชุมชน ใชหลักการจัดการเชิงเดี่ยว (Linear System of
โดยมีขอตกลงหรือเงื่อนไขการใชรวมกัน เพื่อ Management) ผูกขาดอำนาจไวที่สวนกลาง มุงเนน
ปองกันไมใหมีการใชที่ดินที่จะสงผลกระทบดานลบ ดานประสิทธิภาพเชิงกายภาพ และการสรางมูลคา
หรือรักษาที่ดินไวใหเปนปจจัยการผลิตของ ทางเศรษฐกิจ ขณะที่ไมคอยมีการพูดถึงทางเลือก
เกษตรกรในชุมชน ปองกันการเปลี่ยนมือที่ดินไปสู อื่นๆ เปนการทำลายความหลากหลายของระบบการ
คนภายนอกชุมชน จัดการทรัพยากรตามจารีตวัฒนธรรมของทองถิ่น

ซึ่งรวมกันเรียกวา ระบบนิเวศ และระบบวัฒนธรรม
๕) การเสริมสรางความเขมแข็งของ นอกจากนั้น การพัฒนาและการจัดการทรัพยากร
องคกรชุมชน ของรัฐยังไมคอยใหความสำคัญกับประเด็นของความ
โดยการสนับสนุนการเกิดกลุมแหงการ เปนธรรม โดยเฉพาะความเปนธรรมในการใชทรัพยากร
เรียนรูรวมกัน เพื่อใหเกิดกระบวนการคิด วิเคราะห ระหวางภาคการผลิตและสวนตางๆ ในสังคม
และแกไขปญหารวมกัน อันจะนำไปสูการสรางสรรค ไมเพียงเทานั้น ภายใตระบบการจัดการ
แนวทางการจัดการทรัพยากรธรรมชาติอยางยั่งยืน ทรัพยากรเชิงเดี่ยวที่ผานมา กฎหมายมักจะให

กลุมองคกรชุมชนนี้อาจมีรากฐานมาจากความ อำนาจหนวยงานใดหนวยงานหนึ่งเพียงแหงเดียวใน
สัมพันธทางวัฒนธรรม หรือเปนกลุมองคกรที่เกิดขึ้น การจัดการทรัพยากรประเภทหนึ่งอยางเบ็ดเสร็จ
ใหมจากเงื่อนไขของปญหาความขัดแยง ซึ่งเปน เด็ดขาดซึ่งทำใหเกิดปญหาความขัดแยงระหวาง
องคกรที่ไมยึดติดอยูกับความสัมพันธในเชิงพื้นที่ หนวยงานตางๆ ขณะเดียวกันก็เกิดปญหาการ
การเสริมสรางความเขมแข็งขององคกรชุมชนเหลานี้ ประสานงานระหวางหนวยงานตางๆ จนบางครั้งไม
จะตองหนุนเสริมปจจัยหลายๆ ดาน ไมวาจะเปน สามารถแกไขปญหาการจัดการทรัพยากรในพื้นที่
องคความรูในการผลิต การจัดการทรัพยากร และ เดียวกันใหเกิดประสิทธิภาพได มีผลการศึกษาวิจัย
การจัดการองคกร ฯลฯ เพื่อเปนทางเลือกใหชุมชน จำนวนมากที่พบวา ชุมชนทองถิ่นหลายแหงยังคง
นำไปผสมผสานกับองคความรูพื้นบาน และปรับใช สามารถใชกฎเกณฑตามจารีตประเพณีในการ

ใหสอดคลองกับความเปลี่ยนแปลงของสถานการณ จัดการทรัพยากรไดอยางยั่งยืนสืบเนื่องจากอดีต
แวดลอม การสนับสนุนทุนหมุนเวียน หรือปจจัยการ จนถึงปจจุบัน ขณะที่บางชุมชนไดสรางสำนึกและ
ผลิตที่จำเปน กลุมที่เขมแข็งนอกจากจะสามารถ กฎเกณฑขึ้นมาใหม ซึ่งเปนการปรับตัวอยางมี
จัดการทรัพยากรธรรมชาติไดอยางยั่งยืนแลว ยังมี พลวัตทามกลางเงื่อนไขของระบบนิเวศและวัฒนธรรม
ศักยภาพในการแกไขปญหาความขัดแยงตางๆ ทั้ง ในทองถิ่นที่เปลี่ยนแปลงอยูเสมอ เชน การตั้งระเบียบ
ความขัดแยงที่เกิดขึ้นภายในชุมชน และความขัดแยง และคณะกรรมการจัดการปาชุมชน การปรับประยุกต
อันเกิดจากการเขามาแยงชิงทรัพยากรโดยอำนาจ พิธีเลี้ยงผี และพิธีบวชปา มาผลิตซ้ำเพื่อตอกย้ำ

เสียงจากประชาชน
202 การตอสูเพื่อสิทธิในที่ดิน กรณีรองเรียน ๒๕๔๕-๒๕๕๐