Page 68 - รายงานฉบับสมบูรณ์ ฉบับย่อ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะนโยบายหรือมาตรการเพื่อคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิของผู้สูงอายุ: กรณีการเลือกปฏิบัติในผู้สูงอายุ
P. 68
60 | รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ (Final Report) (ฉบับย่อ)
(3) การปฏิบัติของหน่วยงานในการคุ้มครองสิทธิของผู้สูงอายุ
จากการศึกษาพบว่าแนวปฏิบัติของหน่วยงานราชการในเรื่องสิทธิผู้สูงอายุที่จะได้รับการป้องกัน
และช่วยเหลือจากปัญหาความรุนแรงและการละเมิดซึ่งก าหนดไว้ในปฏิญญาผู้สูงอายุนั้นมิได้มีสภาพบังคับแต่
อย่างใด ท าให้ในทางปฏิบัติการด าเนินการเพื่อป้องกัน แก้ไขและให้การช่วยเหลือผู้สูงอายุจากปัญหาความ
รุนแรงและการละเมิดนั้นยังไม่สัมฤทธิ์ผลเท่าที่ควร นอกจากนี้ ในการให้ความช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาความ
รุนแรงและการกระท าละเมิดในผู้สูงอายุนั้น จะเห็นได้ว่ามีหน่วยงานจากหลาย ๆ กระทรวง มีบทบาท
มีอ านาจหน้าที่ในการด าเนินการแก้ไข แต่ขาดการบูรณาการ ผสานความร่วมมือกัน แต่อย่างไรก็ดีจาก
การสัมภาษณ์และการส ารวจ ได้รับทราบถึงสภาพปัญหาของการปฏิบัติงานของหน่วยงานของรัฐ เช่น
เจ้าหน้าที่ทางปกครอง ต ารวจ อัยการหรือศาล มักมีมุมมองว่า การที่ผู้สูงอายุถูกกระท าความรุนแรงหรือการ
ละเมิดในครอบครัวนั้นเป็นปัญหาส่วนตัวหรือปัญหาครอบครัว มุมมองดังกล่าว จึงกลายเป็นอุปสรรคต่อการ
พัฒนาวิธีการใหม่ ๆ ที่อาจจ าเป็นต่อการแก้ไขปัญหาความรุนแรงในครอบครัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
6.3.1.2 ปัญหาเกี่ยวกับความสามารถในทางกฎหมาย (Legal Capacity) ของผู้สูงอายุ
จากการศึกษาพบว่า ปัจจุบันกฎหมายไทยไม่ได้ก าหนดความสามารถตามกฎหมายของผู้สูงอายุ
ออกมาเป็นการเฉพาะ แยกต่างหากจากบุคคลธรรมดา ท าให้เวลาที่บังคับใช้กฎหมายในด้านความสามารถของ
ผู้สูงอายุเกิดความสับสนและไม่มีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีที่ผู้สูงอายุเป็นบุคคลไร้ความสามารถ
หรือเสมือนไร้ความสามารถ ต้องมีผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์คอยดูแลและให้ความยินยอมในด้านทรัพย์สินนั้น
ปัจจุบันยังไม่มีกฎหมายที่ตรวจสอบหรือก ากับดูแลผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์ อันเป็นเหตุให้ในหลายกรณีผู้สูงอายุ
ถูกเอารัดเอาเปรียบและถูกหลอกลวงโดยเฉพาะเรื่องที่เกี่ยวกับทรัพย์สิน
นอกจากนี้ในกรณีที่เกี่ยวกับความสามารถในการท านิติกรรมต่าง ๆ พบว่าผู้สูงอายุขาดการรับรู้
และเข้าไม่ถึงการประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับความสามารถในทางกฎหมาย ท าให้ไม่ทราบว่าตนสามารถท าหรือ
จัดการใด ๆ ได้บ้าง เช่น ในเรื่องเกี่ยวกับความสามารถด้านการท าสัญญา การจัดการทรัพย์สินหรือการมอบ
อ านาจ การใด ๆ ที่อาจจะส่งผลต่อสิทธิ หน้าที่ของผู้สูงอายุได้นั้น กฎหมายควรจะมีการบัญญัติรายละเอียดไว้
เป็นการเฉพาะ พร้อมทั้งระบุขั้นตอนการด าเนินการเพื่อให้ผู้สูงอายุใช้ประกอบการตัดสินใจในการท าสิ่งต่าง ๆ
โดยการก าหนดความสามารถตามกฎหมาย ปัจจุบันมีประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้ก าหนดเกี่ยวกับ
ความสามารถของผู้ไร้ความสามารถหรือผู้เสมือนไร้ความสามารถ ซึ่งจะได้รับการจัดการดูแลเกี่ยวกับทรัพย์สิน
โดยผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์ แต่ไม่ครอบคลุมถึงการให้การดูแลความเป็นอยู่ ชีวิตประจ าวันหรือเรื่องสุขภาพ
รวมถึงไม่มีกฎหมายตรวจสอบหน้าที่หรือการจัดการของผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์ที่ศาลมีค าสั่งแต่งตั้งแต่อย่างใด
ส าหรับความสามารถในการท าพินัยกรรม ในส่วนนี้ควรที่จะมีการสนับสนุนให้ความรู้แก่ผู้สูงอายุ
ว่า ในการท าพินัยกรรมนั้น ผู้สูงอายุสามารถเขียนข้อก าหนดในด้านของสิทธิอาศัยไว้ในพินัยกรรมเพื่อป้องกัน
การถูกท าร้ายร่างกายหรือทอดทิ้งจากบุคคลในครอบครัว เช่นเดียวกับความสามารถทางกฎหมายในเรื่อง
ใหม่ ๆ เช่น สิทธิในการท าพินัยกรรมชีวิต (Living will) ในเรื่องนี้ควรมีการให้ความรู้แก่ผู้สูงอายุ เนื่องจากเป็น
ความสามารถที่กฎหมายที่ก าหนดไว้ว่าผู้สูงอายุสามารถท าได้ แต่เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับชีวิต ดังนั้นผู้สูงอายุจ าเป็น
ที่จ าต้องเข้าใจบริบทของการท านิติกรรมดังกล่าวอย่างถี่ถ้วน
