Page 69 - รายงานฉบับสมบูรณ์ ฉบับย่อ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะนโยบายหรือมาตรการเพื่อคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิของผู้สูงอายุ: กรณีการเลือกปฏิบัติในผู้สูงอายุ
P. 69
โครงการศึกษาวิจัยเพื่อจัดท าข้อเสนอแนะนโยบายหรือมาตรการเพื่อคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิของผู้สูงอายุ :11
กรณีการเลือกปฏิบัติในผู้สูงอายุ | 61
6.3.1.3 ปัญหาการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม (Access to Justice)
จากการศึกษาพบว่า ปัจจุบันไม่มีการบัญญัติคุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุในกระบวนการยุติธรรมเป็น
พิเศษ แม้ว่าในความเป็นจริงผู้สูงอายุเป็นกลุ่มบุคคลที่มีลักษณะเปราะบางและควรได้รับการคุ้มครองสิทธิพิเศษ
เช่นเดียวกับเด็ก เนื่องจากพบว่าผู้สูงอายุส่วนหนึ่งขาดความรู้ การประชาสัมพันธ์และการเข้าถึงสิทธิต่าง ๆ
ของกระบวนการยุติธรรม นอกจากนี้ผู้สูงอายุมักมีความกลัว หวาดระแวงและมีสภาพร่างกายที่อ่อนแอจึงท าให้
เป็นข้อจ ากัดในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม
ส าหรับมาตรการทางกฎหมายในการให้ความคุ้มครองและช่วยเหลือผู้สูงอายุในกระบวนการ
ยุติธรรม ยังไม่มีการให้ความส าคัญกับการน ากระบวนยุติธรรมทางเลือก เช่นการไกล่เกลี่ย การประนีประนอม
ยอมความมาใช้เท่าที่ควร และหากเลือกที่จะเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม ก็พบว่ามีขั้นตอนที่ยุ่งยากและมี
ค่าใช้จ่าย ท าให้เกิดความไม่สะดวกแก่ผู้สูงอายุที่ยากไร้และไม่มีที่ปรึกษา ท าให้ผู้สูงอายุเลือกที่นิ่งเฉยไม่น า
ตนเองเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม ในส่วนนี้ผู้วิจัยเห็นว่าการเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมกระแสหลักหรือ
กระบวนการทางศาลมีกระบวนการที่ซับซ้อน ใช้ระยะเวลานาน ส่งผลให้เกิดความกังวลใจต่อผู้สูงอายุ
จากการศึกษาพบว่าในกรณีที่ผู้สูงอายุถูกละเมิดมักจะหลีกเลี่ยงการด าเนินคดีในศาลซึ่งอาจเกิดจากการไม่
ต้องการให้เกิดความยุ่งยากและรวมถึงการหลีกเลี่ยงการด าเนินคดีกับคนในครอบครัวหรือบุคคลใกล้ชิด ดังนั้น
ในหลายกรณีผู้สูงอายุจึงไม่ได้รับการเยียวยาไม่ได้รับการแก้ปัญหาจากการละเมิดด้านต่าง ๆ เช่นเดียวกับใน
กรณีศึกษาสถานการณ์การละเมิดต่อผู้สูงอายุของต่างประเทศพบว่าอัตราการด าเนินคดีมีน้อย ดังนั้นหลาย
ประเทศจึงมุ่งสู่ “การประนีประนอม” และ “กระบวนการยุติธรรมทางเลือก” ซึ่งเป็นวิธีการที่ประเทศญี่ปุ่น
และประเทศฝรั่งเศสได้น ามาใช้กับกรณีผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นแนวทางหนึ่งในการระงับข้อพิพาทโดยไม่เพียงแต่การ
แก้ไขปัญหาแต่น ามาซึ่งความเข้าใจอันดีเพื่อให้ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลเป็นไปอย่างราบรื่นและใช้ระยะเวลา
สั้น อีกทั้งเป็นกระบวนการที่เสียค่าใช้จ่ายน้อย
ส าหรับการให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย การคุ้มครองและให้ความช่วยเหลือผู้สูงอายุใน
กระบวนการยุติธรรมนั้น มีหลายหน่วยงานของรัฐที่มีอ านาจหน้าที่ในส่วนดังกล่าว แต่ยังขนาดการบูรณาการ
เพื่อให้กระบวนการยุติธรรมทั่วถึงและมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความ
ใกล้ชิดกับผู้สูงอายุในระดับชุมชน ดังนั้นควรจะมีการสนับสนุน กระบวนการยุติธรรมชุมชนให้มีศักยภาพที่ดี
มากยิ่งขึ้นอีกด้วย ในส่วนนี้มีตัวอย่างที่เป็นแนวทางปฏิบัติที่ดีของประเทศเยอรมันที่จัดให้มีระบบการให้
ความช่วยเหลือทางกฎหมายตามหลักการกระจายอ านาจ โดยให้แต่ละท้องถิ่นท าหน้าที่หลักในการให้
ความช่วยเหลือตามกฎหมายภายใต้กรอบแนวทางปฏิบัติจากรัฐบาลกลาง ในส่วนนี้ท าให้การให้ความช่วยเหลือ
ทางกฎหมายแก่ผู้สูงอายุเป็นไปอย่างสอดคล้องกับความต้องการ สภาพปัญหาและรวดเร็วทันสถานการณ์
