Page 89 - รายงานผลการดำเนินงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ชุดที่ 3 (วันที่ 26 พฤศจิกายน 2558 ถึง 25 พฤษภาคม 2564)
P. 89
ข้อเสนอแนะมาตรการหรือแนวทางที่เหมาะสมในการ พิจารณาการใช้เครื่องพันธนาการแก่ผู้ต้องขังให้เป็นไป
ป้องกันหรือแก้ไขการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามกฎหมาย และไม่ขัดกับพระราชบัญญัติราชทัณฑ์ 1
(๑) กรมราชทัณฑ์ควรก�าชับเรือนจ�าและทัณฑสถาน พ.ศ. ๒๕๖๐
ทุกแห่งให้ถือปฏิบัติตามหนังสือสั่งการของกรมราชทัณฑ์ (๒) ส�านักงานศาลยุติธรรม แจ้งว่า ตามพระราชบัญญัติ 2
ที่ ยธ ๐๗๐๕/ว๓๘ ลงวันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๔๘ เรื่อง ราชทัณฑ์ พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๒๑ การใช้เครื่องพันธนาการ
แนวทางปฏิบัติในการใช้เครื่องพันธนาการกับผู้ต้องขัง กับผู้ต้องขังมีวัตถุประสงค์เพื่อควบคุมไม่ให้ผู้ต้องขังที่มี 3
อย่างเคร่งครัด ในระหว่างที่ยังไม่มีกฎกระทรวงซึ่งออกตาม พฤติกรรมส่อว่าเป็นบุคคลวิกลจริต หรือจิตไม่สมประกอบ
ความในมาตรา ๒๑ แห่งพระราชบัญญัติราชทัณฑ์ ซึ่งอาจท�าอันตรายต่อชีวิตร่างกายของตนเองหรือผู้อื่น
พ.ศ. ๒๕๖๐ มาใช้บังคับ และควรจัดอบรมเจ้าหน้าที่ หรือมีพฤติกรรมที่น่าจะหลบหนีการควบคุม อันจ�าเป็น 4
ให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการปฏิบัติหน้าที่ในการสั่ง ต่อการใช้เครื่องพันธนาการ จึงเห็นว่าการใช้เครื่อง
ใช้เครื่องพันธนาการแก่ผู้ต้องขังอย่างถูกต้องและเหมาะสม พันธนาการยังไม่เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน และ 5
กับความจ�าเป็น โดยค�านึงถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์และ ตามระเบียบคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรมว่าด้วย
สิทธิเสรีภาพในชีวิตและร่างกายของผู้ต้องขังด้วย โดยเฉพาะ การรักษาความปลอดภัย พ.ศ. ๒๕๕๐ ข้อ ๗ (๔) (๕)
ผู้ต้องขังซึ่งศาลยังไม่มีค�าพิพากษาถึงที่สุดว่ากระท�าความผิด และข้อ ๘ (ข) ได้ก�าหนดมาตรการเกี่ยวกับอาคารสถานที่
จะปฏิบัติต่อผู้นั้นเสมือนเป็นผู้กระท�าความผิดมิได้ เพื่อความเหมาะสมในการรักษาความปลอดภัย โดยได้ก�าหนด
ช่องทางเข้าออกอย่างเป็นระบบส�าหรับรถราชทัณฑ์
(๒) กรมราชทัณฑ์ควรพิจารณาก�าหนดหลักเกณฑ์ ที่มีหน้าที่รับส่งผู้ต้องคุมขังให้แยกช่องทางเข้าออกและที่จอดรถ
และเงื่อนไขการใช้เครื่องพันธนาการแก่ผู้ต้องขังให้ชัดเจน พิเศษให้ใกล้กับห้องคุมขัง และจัดให้มีรั้วเหล็กกั้นโดยรอบ
ยิ่งขึ้น โดยน�าพฤติการณ์แห่งคดีและความรุนแรงในการ อาคารศาลยุติธรรม เพื่อป้องกันบุคคลมิให้เข้าใกล้อาคาร
กระท�าความผิด รวมทั้งพฤติกรรมของผู้ต้องขังขณะที่ อีกทั้ง ได้ก�าหนดช่องทางเดินภายในอาคารศาลยุติธรรม
อยู่ภายในเรือนจ�ามาพิจารณา เพื่อป้องกันมิให้เจ้าหน้าที่ อย่างเป็นสัดส่วนส�าหรับผู้พิพากษา ผู้ต้องหาหรือจ�าเลย
ใช้ดุลพินิจเกินกว่าความจ�าเป็น ในการควบคุมผู้ต้องขัง และผู้มาติดต่อไม่ให้ปะปนกัน ส�าหรับกรณีที่ กสม. เสนอให้
และควรพิจารณาใช้เครื่องพันธนาการประเภทอื่นทดแทน จัดให้มีช่องทางเดินส�าหรับผู้ต้องขังเป็นการเฉพาะนั้น
เครื่องพันธนาการประเภทตรวน เช่น กุญแจมือ กุญแจเท้า ส�านักงานศาลยุติธรรมได้ประสานไปยังศาลจังหวัดพล
หรือชุดกุญแจมือและกุญแจเท้าเพื่อคุ้มครองบุคคลมิให้ เกี่ยวกับช่องทางเดินระหว่างที่จอดรถไปยังห้องควบคุม
ถูกกระท�าในลักษณะลดทอนหรือละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ของศาล ได้รับแจ้งว่า ปัจจุบันศาลจังหวัดพลมีการก่อสร้าง
และในกรณีที่จ�าเป็นต้องใช้เครื่องพันธนาการแก่ผู้ต้องขัง อาคารที่ท�าการศาลหลังใหม่ ซึ่งอยู่บริเวณด้านหลังอาคาร ผลการดำาเนินงานของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
ควรพิจารณาอนุญาตหรือจัดให้มีเครื่องป้องกันมิให้เกิดอันตราย ที่ท�าการศาลเดิม ท�าให้รถราชทัณฑ์ที่น�าตัวผู้ต้องขังมาศาล
หรือบาดแผลจากการใช้เครื่องพันธนาการ ตามสมควรได้ ไม่สามารถจอดรถบริเวณใกล้ห้องควบคุมได้ จึงต้องเปลี่ยน
จุดจอดรถเป็นบริเวณด้านข้างอาคารที่ท�าการศาล และ
ข้อเสนอแนะมาตรการหรือแนวทางในการส่งเสริมและ ให้ผู้ต้องขังเดินเข้าประตูด้านข้างอาคารที่ท�าการ ศาลไปยัง
คุ้มครองสิทธิมนุษยชน ห้องควบคุม ระยะทางประมาณ ๕๐ เมตร โดยมีเจ้าหน้าที่
กระทรวงยุติธรรม และส�านักงานศาลยุติธรรมควร ฝ่ายควบคุมรักษาความปลอดภัย อย่างไรก็ตาม หากอาคาร
พิจารณาจัดให้มีช่องทางเดินส�าหรับ ผู้ต้องขังเป็นการเฉพาะ ที่ท�าการหลังใหม่เสร็จ จะมีการปรับปรุงห้องควบคุม
เพื่อความสะดวกในการคุมตัวผู้ต้องขังตั้งแต่ทางเดินระหว่าง โดยแยกห้องควบคุมชายและหญิงออกจากกันเพื่อให้เป็นไป
ที่จอดรถไปยังห้องควบคุมตัวที่ศาลอันจะช่วยป้องกันการ ตามระเบียบฯ และการเคลื่อนย้ายผู้ต้องขังจะกลับมาใช้
ใช้เครื่องพันธนาการที่เกินสมควร จุดจอดรถเดิมซึ่งอยู่ใกล้ห้องควบคุมโดยมีระยะทางจากที่
จอดรถไปยังห้องควบคุมประมาณ ๑๐ - ๒๐ เมตร อันเป็น
ผลส�าเร็จ/ความก้าวหน้าในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน การสะดวกแก่การเคลื่อนย้ายผู้ต้องขัง เพื่อให้เป็นไปตาม
(๑) กรมราชทัณฑ์ แจ้งว่า ได้มีหนังสือก�าชับเรือนจ�า ระเบียบคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรมว่าด้วยการรักษา
เกี่ยวกับการใช้เครื่องพันธนาการแก่ ผู้ต้องขังให้เป็นไปตาม ความปลอดภัย พ.ศ. ๒๕๕๐ ข้อ ๗ (๔) (๕) และข้อ ๘ (ข)
กฎหมายแล้ว โดยสั่งการให้เรือนจ�า/ทัณฑสถานทั่วประเทศ
87
