Page 59 - รายงานการติดตามการลงทุนโดยตรงของไทยในต่างประเทศ : ผลกระทบต่อชุมชน สิ่งแวดล้อม และการละเมิดสิทธิมนุษยชน

กรณีศึกษาโครงการลงทุนโดยตรงของไทยในลาว

การไฟฟ้ามีสิทธิที่จะปักเสาไฟฟ้า ตัดต้นไม้ ในที่ดินของประชาชนภายหลัง
จากที่แจ้งให้ประชาชนทราบ โดยกฟผ. มิได้ซื้อที่ดินจากประชาชน แต่จะจ่ายเงินให้
เจ้าของที่ดินจ�านวนหนึ่งเป็นค่าทดแทน โดยทั่วไปต�่ากว่าราคาประเมิน และพื้นที่ท�า
นาได้รับค่าทดแทนต�่า โดยอาศัยพระราชบัญญัติการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย
พ.ศ. 2511 ที่ให้ กฟผ. ด�าเนินการได้เพื่อประโยชน์ต่อส่วนรวม ส�าหรับประชาชนที่ไม่
พึงพอใจกับเงินค่าทดแทนที่ กฟผ. อาจส่งมอบให้เจ้าของที่ดินโดยตรง หรือฝากธนาคาร
ออมสินไว้ให้เจ้าของที่ดินก็ถือว่า กฟผ. ได้จ่ายเงินให้แล้ว แม้เจ้าของที่ดินจะไม่ยินดีรับ
เงินก็ตาม และหลังจากถูกรอนสิทธิแล้ว ถึงแม้โฉนดที่ดินจะยังคงเป็นของเจ้าของที่ดิน
อยู่ แต่ กฟผ. ได้ห้ามมิให้ปลูกโรงเรือนและต้นไม้ยืนต้นในเขตเดินสายไฟฟ้านั้น 77

ประเด็นช่องว่างของกฎหมายและความรับผิดชอบ
กระบวนการชี้แจงข้อมูลที่กลายเป็นขั้นตอนสร้างความชอบธรรมให้เกิด

โครงการ เนื่องจากโครงการสามารถอ้างได้เสมอว่าได้จัดครบตามก�าหนดแล้ว โดยผู้
ที่เข้าร่วมเวทีสามารถเป็นชาวบ้านจากพื้นที่อื่นๆ ที่ไม่ได้รับผลกระทบ ในขณะที่
ประชาชนส่วนใหญ่ในพื้นที่ไม่เคยรับรู้ข้อมูลโครงการสายส่งไฟฟ้าใดๆ มาก่อน อีกทั้ง
ประชาชนที่ได้รับผลกระทบโดยตรงยังไม่ได้รับเชิญให้เข้าร่วมเวที ดังนั้นจึงมีเพียง
เจ้าหน้าที่และผู้น�าท้องถิ่นเท่านั้นที่ได้เข้าร่วม จึงขาดการมีส่วนร่วมของประชาชน
อย่างแท้จริง
การใช้โอกาสจากการไม่มีกลไกข้อบังคับที่ลงโทษรุนแรงในกรณีที่หน่วย
งานละเลยการส�ารวจศึกษาและการเปิดเผยข้อมูลให้สาธารณชนทราบ ดังเช่นกรณีที่
การไฟฟ้าฝ่ายผลิตไม่ยอมเปิดเผยรายงาน EIA ต่อประชาชน และรายงาน EIA ที่แล้ว

เสร็จนั้นก็ไม่ครอบคลุมในทุกพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ
78
การหลีกเลี่ยงหลักเกณฑ์และวิธีการที่ระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วย
หลักเกณฑ์และวิธีการอนุญาตให้ทบวงการเมืองใช้ที่ดินของรัฐเพื่อประโยชน์ใน
ราชการของ กฟผ.

77 พรบ. การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย มาตรา 28-35 ของ พ.ศ. 2511
78 ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2541
55