Page 187 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

๑๗๐

ของรัฐที่เกี่ยวข้องตกอยู่ในสภาวะ “ถูกกดดันอย่างรุนแรง” ที่จะต้องปฏิบัติการให้เป็นไปตามนโยบาย
ของรัฐบาลแต่เพียงสถานเดียว และต้องแปลงนโยบายและข้อสั่งการไปสู่การปฏิบัติอย่างรีบเร่ง

โดยด าเนินการในเรื่องต่างๆ ตามที่องค์กรหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวข้องในแต่ละระดับจะเห็นสมควรเอง
(๑.๓) กำรก ำหนดให้รวบรวมข้อมูลบุคคลเป้ำหมำยเพื่อจัดท ำบัญชีรำยชื่อ

ผู้เกี่ยวข้องกับยำเสพติดที่ขำดหลักเกณฑ์ที่โปร่งใส
เมื่อองค์กรของรัฐและเจ้าหน้าที่ของรัฐตกอยู่ในสภาวะที่ถูกกดดันอย่างรุนแรง
และต้องปฏิบัติการให้เป็นไปตามนโยบายของรัฐบาลอย่างรีบเร่ง “เงื่อนไขประการแรก” และ “ประการ

ส าคัญที่สุด” ที่องค์กรของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐจะต้องรีบเร่งด าเนินการเพื่อการด าเนินการให้บรรลุ
เป้าหมายเช่นนั้น เห็นจะได้แก่ การรวบรวมข้อมูลบุคคลและพื้นที่เป้าหมายเพื่อจัดท าบัญชีรายชื่อ
ผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติด
๔๑๒
ในการนี้ กระทรวงมหาดไทยได้มีข้อสั่งการเมื่อวันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๔๖
ให้องค์กรของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ อันได้แก่ ศตส.จ./อ./กิ่ง อ. รวบรวมข้อมูลเป้าหมายบุคคล/
เป้าหมายพื้นที่ส่งไปยังกระทรวงมหาดไทยภายในวันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๖ และส าเนาข้อมูลดังกล่าวให้
ส านักงาน ป.ป.ส. ทราบด้วย หากแต่กระทรวงมหาดไทยมิได้ก าหนดหลักเกณฑ์และวิธีการในการรวบรวม
ข้อมูลเป้าหมายบุคคลและเป้าหมายพื้นที่และในการตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลอย่างชัดเจนและ

เหมาะสมแต่ประการใด ด้วยเหตุนี้ ในการรวบรวมข้อมูลบุคคลเป้าหมายเพื่อจัดท าบัญชีรายชื่อผู้เกี่ยวข้อง
กับยาเสพติด องค์กรของรัฐและเจ้าหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวข้องต่างก็ด าเนินการไปตามที่ตนเองเห็นสมควร
และต้องจัดท าอย่างเร่งรีบด้วย เนื่องจาก องค์กรของรัฐที่เกี่ยวข้องจึงมีระยะเวลาเพียง ๔ วันเท่านั้น
ในการด าเนินการรวบรวมเป้าหมายบุคคลและเป้าหมายพื้นที่ อีกทั้งในชั้นของการจัดท าและเสนอบัญชี

ดังกล่าวเป็นช่วงเวลาเริ่มต้นของกรอบระยะเวลาสามเดือนของการปฏิบัติการให้เป็นไปตามนโยบายของ
รัฐบาลในการปราบปรามยาเสพติดแล้ว โดยนัยเช่นนี้ องค์กรของรัฐที่เกี่ยวข้องจึงต้องด าเนินการรวบรวม
ข้อมูลเป้าหมายบุคคลและเป้าหมายพื้นที่อย่างเร่งด่วน ตามวิธีการที่ตนเห็นว่าเหมาะสมและสะดวก

รวดเร็ว เพื่อที่จะได้ส่งไปยังกระทรวงมหาดไทยได้ทันตามก าหนดเวลา กรณีจึงเป็นการเปิดช่องให้มีการใช้
อ านาจหน้าที่โดยมิชอบขององค์กรของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวข้องในการจัดท าบัญชีรายชื่อ
ผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติด
ด้วยเหตุนี้ องค์กรของรัฐที่เกี่ยวข้องในบางจังหวัดจึงใช้วิธีการท าประชาคม
หมู่บ้าน โดยให้ประชาชนในหมู่บ้าน/ ชุมชนแจ้งรายชื่อผู้ที่ตนคิดว่าเกี่ยวข้องกับยาเสพติด ทั้งผู้ค้าและ

ผู้เสพโดยวิธีหย่อนรายชื่อลงในกล่องที่เตรียมไว้ องค์กรของรัฐก็จะน ารายชื่อที่ได้รับแจ้งทั้งหมดนั้นมา
แจกแจงดูความถี่ของผู้มีรายชื่อว่ามากน้อยเพียงใด อีกทั้งอาศัยข้อมูลอีกส่วนหนึ่งจากก านันผู้ใหญ่บ้าน
มาพิจารณาประกอบกัน ก่อนที่จะจัดท าเป็นบัญชีรายชื่อผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติดเสนอไปยัง

กระทรวงมหาดไทยต่อไป การจัดท าบัญชีรายชื่อผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติดในลักษณะดังกล่าวย่อมน ามาซึ่ง
ความคลาดเคลื่อนหรือความผิดพลาดของข้อมูล อันอาจท าให้ประชากรพลเรือนผู้บริสุทธิ์และไม่มีส่วน
เกี่ยวข้องกับยาเสพติดมีชื่อถูกระบุไว้ในบัญชีดังกล่าวด้วย หรืออาจเกิดการใส่ร้ายป้ายสีกันระหว่างผู้ที่มี
ความขัดแย้งกัน หรือเป็นคู่แข่งทางธุรกิจการค้าในท้องถิ่น หรือเป็นการกลั่นแกล้งทางการเมือง ดังที่

๔๑๒ หนังสือ ด่วนที่สุด ที่ ศตส.มท ๐๒๑๑.๑/ว๓๔๓ ลงวันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๔๖ เรื่อง การด าเนินการตามข้อ
สั่งการของ ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี