Page 113 - รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทยและรายงานผลการปฏิบัติงานประจำปี 2557
P. 113
112 รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย และรายงานผลการปฏิบัติงานประจำาปี ๒๕๕๗
เรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับปัญหาการประกาศที่สาธารณประโยชน์ทับที่ทำากิน หรือที่อยู่อาศัยของประชาชน
มีการเร่งออกสำารวจที่สาธารณประโยชน์เพื่อออกหนังสือสำาคัญสำาหรับที่หลวง (นสล.) โดยไม่มีการแสวงหา
ข้อเท็จจริงที่ชัดเจนในการพิสูจน์สิทธิ รวมถึงปัญหาการบุกรุกที่สาธารณประโยชน์ โดยเจ้าหน้าที่รัฐ
ละเลยการดูแลให้มีการใช้ประโยชน์ในที่ดินตามเจตนารมณ์ของกฎหมาย
อนึ่ง รัฐบาลได้พยายามแก้ปัญหาที่ดินทำากินให้แก่ราษฎร โดยที่ประชุมคณะกรรมการ
นโยบายที่ดินแห่งชาติ (คทช.) ซึ่งจัดตั้งในเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ มีนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน และ
ได้มีมติแต่งตั้งคณะอนุกรรมการ ๓ คณะ เพื่อดำาเนินการจัดหาที่ดินทำากิน โดยการจัดหาที่ดินทำากินนั้น
จะจัดสรรโดยไม่ให้สิทธิรายบุคคล แต่ให้เป็นสิทธิชุมชนหรือเป็นกลุ่ม พร้อมกับจัดทำาแผนที่มาตรฐาน
และข้อมูลที่ดินในภาพรวม นอกจากนี้ ตั้งแต่ธันวาคม ๒๕๕๗ - กุมภาพันธ์ ๒๕๕๘ ยังได้จัดสรรที่ดิน
ทำากินให้คนรายได้น้อย ๑ หมื่นราย เนื้อที่ ๕.๓ หมื่นไร่ ใน ๔ จังหวัดนำาร่อง เชียงใหม่ มุกดาหาร ชุมพร
นครพนม โดยอนุมัติโครงสร้างคณะอนุกรรมการจัดสรรที่ดินในพื้นที่ มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน
อนุกรรมการ โดยจะจัดสรรที่ดินให้กับประชาชนใน ๓ รูปแบบ ประกอบด้วย พื้นที่ว่างเปล่าที่ไม่มีคน
อยู่อาศัยพร้อมจัดสรรทันที จำานวน ๕,๐๐๐ ไร่ พื้นที่ที่มีราษฎรเข้าไปทำากินโดยไม่มีเอกสารสิทธิ จำานวน
๔.๕ ล้านไร่ และพื้นที่ที่ยังต้องพิสูจน์สิทธิ จำานวน ๑๔ ล้านไร่
ในส่วนของภาคประชาชนได้เข้าชื่อเสนอร่างกฎหมาย ๔ ฉบับ ได้แก่ (๑) ร่างพระราช-
บัญญัติว่าด้วยสิทธิชุมชนในการจัดการที่ดินและทรัพยากร พ.ศ. .... (๒) ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วย
ธนาคารที่ดิน พ.ศ. .... (๓) ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยภาษีที่ดินอัตราก้าวหน้า พ.ศ. .... และ
(๔) ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยกองทุนยุติธรรม พ.ศ. .... ซึ่งจะเป็นกฎหมายสำาคัญในการสร้างความ
้
เป็นธรรม ลดความเหลื่อมลำาในสังคมไทย โดยหวังว่าร่างกฎหมายทั้ง ๔ ฉบับนี้จะช่วยแก้ไขปัญหาที่ดิน
กระจุกตัว ความขัดแย้งระหว่างประชาชนกับหน่วยงานรัฐ โดยเฉพาะในที่ดินของรัฐ เช่น ที่ดินที่อยู่ใน
๕๓
เขตป่า เป็นต้น
โดยสรุป สถานการณ์ด้านที่ดินและป่าในภาพรวมยังคงมีปัญหาที่ส่งผลกระทบด้าน
สิทธิมนุษยชน ไม่ว่าจะเป็นการกำาหนดนโยบายและกฎหมายในการจัดการที่ดินของชุมชนยังขึ้นอยู่กับ
หน่วยงานรัฐเป็นหลัก ขาดการมีส่วนร่วมของประชาชนที่ได้รับผลกระทบ การจับกุมฟ้องร้องดำาเนินคดี
กับประชาชนที่มีข้อพิพาทกับรัฐ การไล่รื้อและทำาลายทรัพย์สินของประชาชน ไม่สามารถเข้าไปประกอบ
อาชีพในพื้นที่ทำากินเดิม และปัญหาการบังคับใช้กฎหมายอย่างทั่วถึงและเป็นธรรม ๕๔
๕๓ ณ เดือนมีนาคม ๒๕๕๘ ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยสิทธิชุมชนในการจัดการที่ดินและทรัพยากร พ.ศ. .... และร่างพระราชบัญญัติ
ว่าด้วยธนาคารที่ดิน พ.ศ. .... อยู่ระหว่างการปรับปรุงเนื้อหาเพื่อเสนอสภาปฏิรูปแห่งชาติพิจารณาให้ความเห็นชอบ ส่วน
ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยภาษีที่ดินอัตราก้าวหน้า พ.ศ. .... นายกรัฐมนตรีให้ชะลอการเสนอร่างพระราชบัญญัติฉบับดังกล่าว
ออกไปก่อน และร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยกองทุนยุติธรรม พ.ศ. .... ซึ่งผ่านเห็นชอบของคณะรัฐมนตรีแล้วปัจจุบันอยู่ระหว่าง
รอสภานิติบัญญัติแห่งชาติหยิบขึ้นมาพิจารณา
๕๔ มหาวิทยาลัยมหิดลสถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา. (๒๕๕๗). รายงานผลการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบาย
กฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า. กรุงเทพฯ: สำานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
