Page 8 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง สิทธิชุมชนและผลกระทบโครงการพัฒนาภาคใต้

รายงานการศึกษาวิจัย III
เรื่อง สิทธิชุมชน และผลกระทบจากโครงการพัฒนาภาคใต

บทสรุปสําหรับผูบริหาร

แนวนโยบายและการบริหารแผนพัฒนาในระดับประเทศที่ผานมาและในปจจุบัน สวนใหญยังถูกกําหนด

มาจากหนวยงานของรัฐและเอกชนในสวนกลาง นับตั้งแตป พ.ศ. ๒๕๒๕ รัฐไดกําหนดใหมีการพัฒนาอุตสาหกรรม
ปโตรเคมีภายใตแผนพัฒนาชายฝงทะเลภาคตะวันออก จนถึงแผนพัฒนาอุตสาหกรรมปโตรเคมีระยะที่สาม
ในปจจุบัน ซึ่งมีสวนขยายการพัฒนาอุตสาหกรรมปโตรเคมีลงสูพื้นที่ภาคใต ภายใตโครงการแผนพัฒนา

ชายฝงทะเลภาคใต โดยขณะนี้อยูในระยะเริ่มแรกของโครงการที่เปนการเตรียมความพรอมและกอสรางระบบ

สาธารณูปโภคและระบบโลจิสติกสเพื่อที่จะรองรับการพัฒนาอุตสาหกรรมในอนาคต โครงการภายใตกรอบคิดการ
พัฒนาอุตสาหกรรมในพื้นที่ชายฝงทะเลดังกลาวขางตน ไดกอใหเกิดการคุกคามตอสิทธิชุมชนอยางกวางขวาง ทั้งนี้
จะเห็นไดจากสถิติเรื่องรองเรียนจํานวนมากของคณะอนุกรรมการสิทธิชุมชนในคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน

แหงชาติ โดยกรณีรองเรียนสวนใหญจะอยูในพื้นที่เปาหมายของการพัฒนาอุตสาหกรรมในภาคใต ไดแก จังหวัด

ประจวบคีรีขันธ จังหวัดนครศรีธรรมราช จังหวัดสงขลา และจังหวัดสตูล จึงมีความจําเปนที่จะตองดําเนินการ
ศึกษาวิจัยผลกระทบตอสิทธิชุมชนที่เกิดขึ้นจากการดําเนินโครงการภายใตแผนพัฒนาชายฝงทะเลภาคใตดังกลาว
เพื่อศึกษานโยบายและการบริหารจัดการโครงการพัฒนาภาคใต และผลกระทบตอสิทธิชุมชน รวมทั้งจัดทํา

ขอเสนอแนะเชิงนโยบายตอการบริหารจัดการโครงการพัฒนาภาคใต เพื่อใหเกิดการคุมครองสิทธิชุมชน

ตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ โดยใชกลุมเปาหมายในการศึกษาวิจัยจากกรณี
การรองเรียนของชาวบานที่ไดรับผลกระทบจากแผนพัฒนาภาคใตในพื้นที่ ๔ จังหวัด ตอคณะกรรมการ
สิทธิมนุษยชนแหงชาติ

วิธีการศึกษาของโครงการเปนการผสมผสานระเบียบวิธีวิจัย ทั้งวิธีการศึกษาจากเอกสาร (Documentary

Research) และวิธีการเชิงคุณภาพ (Quantitative analysis) ในการประเมินสถานการณการคุกคามสิทธิชุมชน
และจัดทําขอเสนอแนะเชิงนโยบายตอทิศทางการพัฒนาภาคใต โดยรวบรวมเอกสารที่เกี่ยวของกับแผนพัฒนา
ภาคใตจากหนวยงานในระดับประเทศและระดับจังหวัด การศึกษาขอมูลเบื้องตนจากเอกสารกรณีการรองเรียน

รายงานการประชุมและรายงานผลการตรวจสอบในกรณีรองเรียนที่เกี่ยวของ ทั้งนี้ ไดมีการจัดการสนทนากลุม

(Focus group) จังหวัดละ ๑ ครั้ง รวม ๔ ครั้ง โดยมีวัตถุประสงคเพื่อประเมินสถานการณสิทธิชุมชนกับผลกระทบ
จากโครงการพัฒนาภาคใตในแตละจังหวัด หลังจากนั้นจะจัดเวทีประชุมเชิงปฏิบัติการของผูรองเรียนในแตละ
จังหวัด รวม ๔ ครั้ง โดยเปนการรวมกันระดมความคิดเห็น เพื่อจัดทํารางขอเสนอตอแผนพัฒนาภาคใตในแตละ

จังหวัดแลว จึงจัดเวทีประชุมเชิงปฏิบัติการรวมของกรณีศึกษาทั้ง ๔ จังหวัดอีก ๑ ครั้ง เพื่อนําผลการประชุม

เชิงปฏิบัติการในระดับจังหวัด มารวมกันสังเคราะหขอมูลระดับภาค และจัดทํารางขอเสนอรวมตอโครงการพัฒนา
ภาคใต
การพัฒนาที่ผานมาเปนการกระทําของรัฐที่ใชอํานาจเขามาจัดการทรัพยากรของชุมชน โดยถือวาชุมชน

ไมมีตัวตนและสิทธิทางกฎหมาย และละเมิดสิทธิของชุมชนที่เคยมีอยูเหนือทรัพยากรของชุมชน ทําใหชุมชน

ทองถิ่นตาง ๆ ไดลุกขึ้นมาเรียกรองสิทธิของตนเองและสิทธิของชุมชน จนในที่สุดนําไปสูการมีบทบัญญัติ
ในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ และ พุทธศักราช ๒๕๕๐ ที่ไดมีการยอมรับสิทธิ