Page 58 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยผลกระทบธุรกิจค้าปลีกขนาดใหญ่กับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน

49

การขยายกิจการเฉลี่ยรอยละ 24.2 ตอปเหตุผลในการขยายสาขาไปตางจังหวัดมีเงื่อนไขเรื่องความสัมพันธ
แบบตลาด (Market Relationship) กลาวคือ

12
1) การแสวงหากลุมลูกคา (ตลาด) เพื่อผลกําไรสูงสุดเปนหลักสําคัญ11
2) ความสัมพันธเชิงอุปถัมภ (ความสัมพันธแบบที่มิใชตลาด)

ทางเลือกและชองทางเขาไปลงทุนในพื้นที่นั้น ตองมีการคํานึงดานปจจัยอันเปนลักษณะพื้นฐาน

ของแตละจังหวัด ไดแก
1) ลักษณะพื้นฐานของจังหวัดเหมือนกรุงเทพมหานคร (ความเปนเมือง) หมายถึง หางทองถิ่น

ไมไดมีลักษณะเฉพาะที่มีความไดเปรียบ แตเปนเพียงผูที่เขาสูตลาดกอน และแทบจะไมมีการประทวงหรือ
13
ตอตานจากผูคาปลีกและประชาชนในพื้นที่12 ที่เรียกวา “รูปแบบทองถิ่นโลกาภิวัตน”
2) ลักษณะพื้นฐานของจังหวัดที่ทุนทองถิ่นมีเปรียบหรือมีสิทธิบางอยางครอบครองอยู หมายถึง
การที่หางทองถิ่น (กลุมทุนทองถิ่น) มีเปรียบเรื่องการเปนเจาของทําเลที่ตั้งที่ไดเปรียบ แตหลีกเลี่ยงที่จะแขงขัน
กับกลุมทุนขนาดใหญตางชาติ จึงเลือกวิธีการในการรวมทุนแทนที่เรียกวา “รูปแบบทองถิ่นรวมทุน”

3) ลักษณะพื้นฐานของจังหวัดที่ทุนทองถิ่นมีความสัมพันธใกลชิดกับรัฐทองถิ่น หมายถึง การที่
กลุมทุนทองถิ่นเลือกที่จะแขงขันกับกลุมทุนตางชาติ เพราะเชื่อมั่นในศักยภาพของตนประกอบกับหลีกเลี่ยง
การใชการแขงขันตามกลไกตลาดโดยตรง และอาศัยความใกลชิดหรือความเปนรัฐทองถิ่นกีดกัน ที่เรียกวา
“รูปแบบทองถิ่นนิยมแบบกีดกัน”

4) ลักษณะพื้นฐานของจังหวัดที่กลุมทุนทองถิ่นและประชาชนใกลชิดกัน หมายถึง กลุมทุน

ทองถิ่นสามารถรวมมือกันไดอยางมีเอกภาพ และประชาชนในทองถิ่นนั้นมีความใกลชิดกับทุนทองถิ่น ไมวา
จะเกิดจากแบบแผนการดํารงชีวิต หรือ การเพิ่มระดับการเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมทองถิ่น ที่เรียกวา
“รูปแบบทองถิ่นนิยมแบบแขงขัน”

นายบํารุง บุญปญญา ผูนําเครือขายภาคประชาชนไดใหความเห็นเปนขอสังเกตวา กลุมทุน
ทองถิ่นสวนใหญมักเลือกปกปองผลประโยชนของตนเอง ซึ่งเมื่อตกลงกันไดก็เลือกแบบรวมทุนหรือ
14
ไดรับประโยชนจากความมีเปรียบอยูแตเดิม13 เชน การขายที่ดินของตนเปนที่ตั้งหางขนาดใหญ หรือการ
เขารวมเปนหุนสวนกัน เปนตน จะยินดีใหมีการขยายกิจการของหางคาปลีกขนาดใหญของกลุมทุนตางชาติ

12
นายเจฟฟ อดัมส ประธานกรรมการบริหาร เทสโก โลตัส ประเทศไทย ยอมรับวา เทสโก เปนโมเดิรนเทรดที่
ครองอันดับหนึ่งในไทย และเทสโก ในไทย มียอดขายเปนอันดับ 2 ของเทสโกในตางประเทศ, กรมการคา
ภายใน กระทรวงพาณิชย, 2550.
13
เหตุที่ประชาชนไมตอตานหางคาปลีกตางชาติ เพราะอดีตที่ผานมารานคาในทองถิ่นกอบโกยจากพี่นอง
ประชาชนในพื้นที่ไปมากเชนกัน, กัญญานนท กมลยาบุตร กรรมการหอการคา จังหวัดนครราชสีมา กลาวกับ
สํานักขาว INN., เมื่อ 29 มิถุนายน 2544.
14
สัมภาษณ เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2553.