Page 86 - รายงานฉบับสมบูรณ์ นโยบายการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนชายแดนไทย-พม่า : กรณีผู้อพยพจากภัยสงคราม

๗๗
รายงานศึกษาวิจัย “นโยบายการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนชายแดนไทย – พม่า : กรณีผู้อพยพจากภัยสงคราม”

อิสรภาพของผู้ลี้ภัยจะมีอันตราย เสี่ยงที่จะถูกทรมานและการปฏิบัติหรือการลงโทษที่โหดร้าย

ไร้มนุษยธรรม โดยญี่ปุ่น จะไม่ส่งบุคคลซึ่งอยู่ระหว่างการขอพิจารณาสถานะผู้ลี้ภัยกลับประเทศ และ

แม้ว่าบุคคลนั้น ๆ จะถูกปฏิเสธสถานะผู้ลี้ภัย หรืออยู่ในระหว่างด าเนินคดีในศาลในประเด็นดังกล่าว

ประเทศญี่ปุ่นจะพิจารณาในประเด็นเกี่ยวกับการส่งกลับอย่างระมัดระวัง เช่น เลือกเวลาที่เหมาะสมใน

๑
การส่งกลับของผู้ลี้ภัยแต่ละคน

ทั้งนี้ เพื่อให้สอดคล้องกับหลักการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตราย ประเทศไทยสามารถปฏิบัติ

ดังต่อไปนี้

๔.๑.๑ การประเมินสถานการณ์ในประเทศต้นทางก่อนการตัดสินใจส่งกลับ

ก่อนมีการส่งผู้ลี้ภัยกลับประเทศ ประเทศไทยควรประเมินว่าการส่งกลับดังกล่าวจะท าให้ผู้ลี้ภัยมี

ความเสี่ยงที่จะได้รับอันตราย ถูกทรมาน หรือปฏิบัติหรือถูกลงโทษอย่างโหดร้าย ไร้มนุษยธรรมหรือไม่

โดยการประเมินของรัฐต้องเป็นไปอย่างจริงจัง รอบด้านโดย ตั้งอยู่บนพื้นฐานข้อเท็จจริงของแต่ละกรณี

และเปิดโอกาสให้ผู้ลี้ภัยที่จะถูกส่งตัวกลับมีโอกาสที่ได้แสดงความเห็น และข้อเท็จจริงประกอบด้วย

๒
จากการลงพื้นที่ส ารวจของคณะผู้วิจัย ในพื้นที่อ าเภอแม่สอด จังหวัดตาก เมื่อวันที่ ๑๓– ๑๔

พฤศจิกายน ๒๕๕๔ พบว่าปลายปี ๒๕๕๓ เมื่อฝ่ายทหารไทยได้รับข่าวว่าการสู้รบในฝั่งพม่าสงบลงแล้ว

ก็มีการส่งผู้อพยพกลับทันที แต่การสู้รบมิได้ยุติลงจริง ท าให้ผู้อพยพต้องกลับเข้ายังฝั่งประเทศไทย ๓-๔

ครั้ง และ การลงพื้นที่ส ารวจที่อ าเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ในวันที่ ๒๗ – ๒๙ พฤศจิกายน

๒๕๕๔ พบว่าช่วงปลายปี ๒๕๕๓ ซึ่งเกิดการปะทะกันระหว่างกองก าลังทหารพม่ากับกองก าลังทหาร

กะเหรี่ยงในพื้นที่ อ าเภอพยาตองซู จังหวัดตันบูซายัด ประเทศเมียนมาร์ ตรงข้ามกับด่านพระเจดีย์สาม

องค์ อ าเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ท าให้มีผู้อพยพลี้ภัยการสู้รบข้ามชายแดนประเทศไทย ในวันที่

สามของการเข้ามาลี้ภัย ทหารก็ได้สั่งให้ผู้อพยพไปรวมกันที่วัดและให้เดินกลับพม่า หลังจากที่ได้รับแจ้งว่า

การสู้รบสงบลงแล้ว แม้ในความเป็นจริงยังมีเสียงปืนยังดังไม่ขาดสาย แสดงให้เห็นว่าประเทศไทยมี

แนวโน้มที่จะส่งผู้ลี้ภัยกลับประเทศเมียนมาร์ทันที เมื่อได้รับสัญญาณจากฝั่งทางพม่าว่าการสู้รบเข้าสู่

๑ The Government of Japan. (March, ๒๐๑๑) “Mid-term progress report by Japan on its implementation of
recommendation made in May ๒๐๐๘”

๒ บทที่ ๓ ของรายงานการวิจัยฉบับนี้