Page 85 - รายงานฉบับสมบูรณ์ นโยบายการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนชายแดนไทย-พม่า : กรณีผู้อพยพจากภัยสงคราม
P. 85
บทที่ ๔
แนวทางการปฏิบัติต่อผู้ลี้ภัยการสู้รบตามหลักสิทธิมนุษยชน
จากการศึกษาหลักการทางสากลที่เกี่ยวข้องกับผู้ลี้ภัย ได้แก่ อนุสัญญาว่าด้วยสถานภาพผู้ลี้ภัย
ค.ศ. ๑๙๕๑ พิธีสารเกี่ยวกับสถานภาพผู้ลี้ภัย ค.ศ. ๑๙๖๗ หลักการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตราย (non-
refoulement) ซึ่งได้กล่าวไว้ในบทที่ ๒ แล้วนั้น เมื่อน ามาเปรียบเทียบกับการปฏิบัติของหน่วยงานที่
เกี่ยวข้องในพื้นที่ พบว่า แม้ทุกหน่วยงานจะมีนโยบายให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติต่อผู้หนีภัยการสู้รบโดยยึดหลัก
มนุษยธรรมก็ตาม แต่ในการปฏิบัติจริง มีการกดดันให้ผู้หนีภัยจากการสู้รบกลับไปยังภูมิล าเนาเดิมใน
ขณะที่การสู้รบยังไม่ได้สิ้นสุดลงอย่างแท้จริง ดังนั้น ในบทนี้จึงจะกล่าวถึงแนวทางการปฏิบัติตามหลักการ
ไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตราย ว่าเป็นอย่างไร
๔.๑ แนวทางการปฏิบัติตามหลักการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตราย (Non - Refoulement)
ดังที่กล่าวถึงสถานการณ์ของแต่ละพื้นที่ตามแนวตะเข็บชายแดนในบทที่ ๓ ว่า ผู้อพยพลี้ภัยจาก
การสู้รบจ าเป็นต้องเดินทางเข้าสู่ประเทศไทยเนื่องจากสถานการณ์การในประเทศต้นทางบีบบังคับ เช่น
กรณีการสู้รบระหว่างกองก าลังทหารพม่าและกองก าลังกะเหรี่ยงใน ปี ๒๕๕๓ ท าให้มีผู้อพยพลี้ภัยเข้ามา
ในประเทศไทย ในบริเวณจังหวัดตาก กาญจนบุรี แม่ฮ่องสอน เชียงราย และเชียงใหม่ การส่งผู้ลี้ภัยเหล่านี้
กลับประเทศอาจท าให้พวกเขามีอันตรายต่อชีวิตและเสรีภาพ ด้วยเหตุนี้ ก่อนการส่งกลับประเทศไทยจึง
ควรก าหนดให้มีการพิจารณาตรวจสอบความปลอดภัยของพื้นที่ที่ผู้ลี้ภัยจะเดินทางกลับ เพื่อให้สอดคล้อง
กับหลักการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตราย (non-refoulement) แต่จนถึงปัจจุบัน ประเทศไทยก็มิได้บัญญัติ
รับรองหลักการดังกล่าวไว้ในกฎหมายภายในของประเทศ
ปัจจุบัน พบว่าหลายประเทศได้ระบุหลักการไม่ส่งกลับผู้ลี้ภัยไปสู่อันตรายในกฎหมายภายใน
ตัวอย่างเช่น ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งหลังจากได้รับข้อเสนอแนะจากกระบวนการยูพีอาร์ในปี ๒๕๕๑ รัฐบาล
ญี่ปุ่นได้มีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายคนเข้าเมืองให้สอดคล้องกับพันธกรณีตามอนุสัญญาต่อต้านการ
ทรมานและการปฏิบัติหรือการลงโทษอื่นที่โหดร้ายไร้ มนุษยธรรม หรือที่ย ่ายีศักดิ์ศรี และอนุสัญญา
ระหว่างประเทศว่าด้วยการคุ้มครองบุคคลมิให้ถูกบังคับสูญหาย โดยก าหนดในมาตรา ๕๓ ของ
Immigration Control and Refugee Recognition Act ไม่ให้ส่งบุคคลกลับไปยังประเทศซึ่งชีวิตและ
