Page 15 - สถานการณ์การละเมิดสิทธิแรงงานและบทเรียนหกปีของคณะอนุกรรมการสิทธิแรงงานในคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.)

รัฐวิสาหกิจและหน่วยงานของรัฐรูปแบบต่างๆ
ในส่วนของรัฐวิสาหกิจยังได้รับผลกระทบจากนโยบายของรัฐในการแปรรูปรัฐวิสาหกิจ
การแปลงสภาพของรัฐวิสาหกิจเป็นองค์การมหาชน และไม่อยู่ในบังคับใช้ของกฎหมายแรงงาน มีการ
จ้างเหมาในรัฐวิสาหกิจอย่างแพร่หลาย ทำให้กระทบต่อความมั่นคงในการทำงานของลูกจ้างเป็น
อันมาก รัฐบาลเลือกปฏิบัติในการจัดสรรงบประมาณสนับสนุนรัฐวิสาหกิจที่สามารถทำประโยชน์
ทางธุรกิจไม่สนใจดูแลหรือแก้ไขปัญหารัฐวิสาหกิจที่ประสบปัญหาจนต้องปิดกิจการหรือยุบเลิกไป
ลูกจ้างต้องเดือดร้อนในการเรียกร้องสิทธิตามกฎหมายและตามหลักความเป็นธรรม
๓) กลุ่มคนทำงานในภาคเศรษฐกิจนอกระบบ พบว่าไม่มีนิติสัมพันธ์ในการจ้างงานตาม
สัญญาจ้างแรงงาน จึงไม่อยู่ในบังคับใช้ของกฎหมายด้านแรงงานทั้งหมด อาจเข้าถึงกฎหมายประกัน

สังคมได้บ้างบางส่วน แต่ต้องจ่ายเงินสมทบเองทั้งหมด ในขณะที่แรงงานในระบบนายจ้างและรัฐ
ร่วมจ่าย แม้ว่าภาคประชาชนได้เรียกร้องให้มีกฎหมายคุ้มครองผู้รับงานไปทำที่บ้าน และมีการประกัน
สังคมสำหรับแรงงานนอกระบบทั้งหมด แต่รัฐบาลตอบสนองในเรื่องนี้น้อยมาก เนื่องจากรัฐบาลขาด
ความจริงจังจนไม่มีความคืบหน้าใดๆ
๔) กลุ่มคนไทยไปทำงานในต่างประเทศ มีภาระหนี้สิน เนื่องจากต้องเสียค่าใช้จ่ายและค่า
บริการสูงมากจากระบบบริษัทจัดหางานและนายหน้าที่ไม่มีการควบคุมที่ดี ยังปรากฏการถูกหลอก
ลวงให้ไปทำงานจำนวนมาก ไม่มีความรู้กฎหมายและภาษาต่างประเทศ นายจ้างมักเปลี่ยนแปลง

เงื่อนไขการจ้างและค่าตอบแทน แต่แรงงานไม่มีทางเลือกจำยอมรับเงื่อนไขใหม่ที่ไม่เป็นธรรม ทำงาน
หนักและถูกเอาเปรียบ มีสภาพความเป็นอยู่ที่เลวร้าย และตกอยู่ในระบบการจ้างเหมาเช่นเดียวกัน
ไม่มีหน่วยงานภาครัฐของไทยที่ทำหน้าที่สำรวจสภาพปัญหา รับเรื่องราวร้องทุกข์ และแก้ไข
ปัญหาให้ทันท่วงที ในกรณีที่มีข้อขัดแย้งหรือไม่ได้รับค่าจ้างและสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ทำให้ครอบครัว
ที่ประเทศไทยได้รับความเดือดร้อนเป็นอันมาก ซึ่งรัฐบาลยังไม่มีมาตรการที่ชัดเจนในการช่วยเหลือ
จนเป็นภาระหนี้สินจำนวนมากในชนบท
๕) กลุ่มแรงงานข้ามชาติ เป็นกลุ่มแรงงานที่ถูกละเมิดสิทธิตามกฎหมายด้านแรงงานมากที่สุด
กล่าวคือ ไม่ได้รับสิทธิขั้นพื้นฐานตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ไม่ได้รับการ
ประกันสังคม ต้องซื้อหลักประกันสุขภาพเอง เข้าไม่ถึงกองทุนเงินทดแทน ไม่มีสิทธิในการจัดตั้งและ

เป็นกรรมการสหภาพแรงงาน แม้มีสิทธิยื่นข้อเรียกร้องต่อนายจ้างและใช้สิทธินัดหยุดงานตามพระราช
บัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๘ แต่จะถูกเลิกจ้างหรือถูกจับส่งกลับประเทศต้นทางในทันที
และกลุ่มที่ถูกนายจ้างเอาเปรียบแต่ไม่ได้จดทะเบียนตามกฎหมาย ยิ่งมีโอกาสได้รับความคุ้มครอง
น้อยที่สุด เพราะจะถือเป็นคนผิดกฎหมาย ต้องส่งกลับทันที
กลุ่มนี้เป็นแรงงานที่อยู่ในระบบการจ้างงานระยะสั้นที่มีกำหนดเวลาไม่เกิน ๑ ปี ตามมติ
คณะรัฐมนตรี และอยู่ในระบบการจ้างเหมาช่วงที่ซับซ้อน ยากแก่การบังคับใช้กฎหมายเพื่อเอาผิดกับ
ผู้รับเหมาชั้นต้นหรือผู้รับเหมาช่วงในลำดับต้น อยู่ในสาขาการผลิตที่กฎหมายด้านแรงงานคุ้มครอง

น้อยที่สุดหรือไม่คุ้มครองเลย เช่น งานเกษตรกรรม งานประมงทะเล งานก่อสร้าง และงานบ้าน
แรงงานกลุ่มนี้ รัฐบาลเห็นว่าเป็นกลุ่มที่ล่อแหลมต่อความมั่นคงของประเทศ รัฐบาลจึงใช้
มาตรการควบคุมต่างๆ อย่างเข้มงวด ตลอดจนมีการออกประกาศจังหวัดภูเก็ต ระนอง ระยอง และ

และบทเรียนหกปีของคณะอนุกรรมการสิทธิแรงงาน ๑๕

Master 2 anu .indd 15 7/28/08 8:37:36 PM