Page 28 - สรุปผลการดำเนินงานโครงการจัดงานวันสตรีสากล 8 มีนาคม หัวข้อ การประกาศเกียรติยศสตรีนักปกป้องสิทธิมนุษยชน ประจำปี 2562
P. 28
ในเขตต์จังหวัดปัตตานี นราธิวาส ยะลา และสตูล พ.ศ. ๒๔๘๙ ซึ่งมีบทบัญญัติให้
ศาลชั้นต้นสามารถใช้กฎหมายอิสลามว่าด้วยครอบครัวและมรดกในการพิจารณา
คดีแพ่งเกี่ยวกับคดีครอบครัวและมรดก โดยไม่จ�าเป็นต้องใช้ประมวลกฎหมายแพ่ง
และพาณิชย์ โดยให้มีดะโต๊ะยุติธรรมปฏิบัติหน้าที่ร่วมกับผู้พิพากษาศาลชั้นต้น
ในการพิจารณาและวินิจฉัยชี้ขาดคดีครอบครัวและมรดก และเปิดโอกาสให้ศาลสามารถ
ตีความหลักการของกฎหมายอิสลามที่เกี่ยวข้อง เพื่อน�ามาบังคับใช้กับคดีครอบครัว
มรดกและให้การตัดสินในชั้นนี้เป็นที่สิ้นสุด (มาตรา ๔) ดังนั้นหากดะโต๊ะยุติธรรม
วินิจฉัยข้อกฎหมายอิสลามผิดพลาดไป คู่ความไม่สามารถอุทธรณ์ ฎีกา อันอาจ
ท�าให้เกิดความเสียหายได้
นอกจากนั้นยังพบว่า ในการเข้าถึงความยุติธรรมของหญิงมลายูมุสลิมในจังหวัด
ชายแดนภาคใต้ มีจ�านวนน้อยมากที่คดีความรุนแรงด้วยเหตุแห่งเพศถูกน�าขึ้นสู่
การพิจารณาของศาล อีกทั้งตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการบังคับใช้กฎหมายอิสลามฯ
มาตรา ๓ ก�าหนดให้ใช้กฎหมายอิสลามวินิจฉัยคดีแพ่งเกี่ยวด้วยเรื่องครอบครัวและ
มรดกของอิสลามที่เฉพาะคดีที่ขึ้นสู่ศาลเท่านั้น จึงอาจท�าให้กฎหมายอิสลามใช้ได้ใน
ศาลเท่านั้น เป็นการใช้เฉพาะการตัดสินคดีในศาล แต่ไม่ผูกพันถึงการปฏิบัติของ
เจ้าหน้าที่ฝ่ายอื่น คือ เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง เจ้าหน้าที่ที่ดิน อาจไม่ยอมรับกฎหมาย
อิสลามในเรื่องการสมรส การสิ้นสุดการสมรส และการแบ่งมรดกเป็นผลให้ผู้หญิงมุสลิม
ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ส่วนใหญ่เข้าไม่ถึงความยุติธรรม และต้องเผชิญกับปัญหา
นานาประการโดยที่ไม่มีมาตรการและแนวทางในการคุ้มครอง ช่วยเหลือเยียวยา
แก่ผู้หญิงที่เผชิญความรุนแรงในรูปแบบต่าง ๆ อย่างเป็นรูปธรรมนอกจากระบบยุติธรรม
ในศาล ยังมีกลไกในระดับผู้น�าศาสนาและผู้น�าชุมชนซึ่งมักเป็นผู้ชาย จึงอาจไม่เข้าใจ
ในปัญหาต่าง ๆ ที่ผู้หญิงต้องเผชิญอย่างเพียงพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งความรุนแรง
ต่อผู้หญิงอันเนื่องมาจากฐานคิดเรื่องเพศสภาพ อีกทั้งการที่ผู้หญิงมุสลิมในจังหวัด
ชายแดนภาคใต้ส่วนใหญ่ไม่มีความรู้เกี่ยวกับหลักศาสนาเพียงพอที่จะเรียกร้องความ
ยุติธรรมให้ตนเอง จึงท�าให้เป็นอุปสรรคส�าคัญในการเข้าถึงความยุติธรรมของผู้หญิง
การประกาศเกียรติยศผู้หญิงนักปกป้องสิทธิมนุษยชน ประจ�าปี ๒๕๖๒ ๒๗
01-96_ok.indd 27 29/8/2562 14:05:22
