Page 210 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

6. การละเมิดสิทธิที่สาธารณประโยชน์

6.1 ความเป็นมาและภาพรวมสถานการณ์ปัญหา

1
ที่สาธารณประโยชน์ หมายถึง พื้นที่ที่ประชาชนใช้หรือเคยใช้ประโยชน์ร่วมกันตามสภาพ
แห่งพื้นที่นั้นและมิได้อยู่ในความครอบครองของบุคคลใด มีฐานะเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน

ประเภทพลเมืองใช้ร่วมกัน เดิมการกําหนดที่สาธารณประโยชน์เกิดขึ้นจากสํานึกร่วมของมนุษย์
แสดงออกเป็นข้อตกลงร่วมหรือกฎของกลุ่มชน
2
ที่สาธารณประโยชน์ เกิดจาก 1. การสงวนหวงห้ามของหน่วยงานรัฐ 2. การใช้ประโยชน์
ร่วมกัน ที่ดินของรัฐผืนใดถ้าประชาชนเข้าใช้ประโยชน์ร่วมกันเป็นระยะเวลาพอสมควรแก่การเข้าใจได้
ว่าเป็นที่สําหรับพลเมืองใช้ประโยชน์ร่วมกัน แม้ไม่มีพยานหลักฐานทางราชการ คงถือว่าเป็นที่ดิน

สาธารณประโยชน์ที่เกิดจากการใช้ประโยชน์ร่วมกันโดยชอบ 3. การมีผู้อุทิศให้ เพียงแค่แสดงเจตนา
ต่อเจ้าหน้าที่ ไม่ว่าจะได้ทําเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่หรือไม่ ถือว่าที่ดังกล่าว
ตกเป็นที่ดินสาธารณประโยชน์โดยชอบ 4. โดยสภาพธรรมชาติ ถือว่าชอบโดยสภาพ
ที่สาธารณประโยชน์ประจําตําบลและหมู่บ้าน เกิดจาก 1. กระทรวงมหาดไทยมีหนังสือที่ 473/2486

ลว. 19 ตุลาคม พ.ศ. 2486 แจ้งให้ทุกจังหวัดและอําเภอจัดหาสถานที่ทําเป็นที่ดินสาธารณประโยชน์
ประจําตําบลและหมู่บ้าน ตําบลละ 50 ไร่ และหมู่บ้านละ 25 ไร่ เพื่อประโยชน์แก่ราษฎรและ 2. โดยพิจารณา

ที่มาจากการสงวนหวงห้าม ความรกร้างว่างเปล่า มีผู้อุทิศให้ ใช้เงินภาษีบํารุงท้องที่จัดซื้อ หรือรัฐและ
ราษฎรร่วมกันจัดซื้อ เพื่อการใช้ประโยชน์โดยส่วนรวมของราษฎร เช่น จัดทําเป็นสนามกีฬา สถานที่

1
ที่สาธารณประโยชน์ หมายถึง พื้นที่ที่ประชาชนใช้หรือเคยใช้ประโยชน์ร่วมกันตามสภาพแห่งพื้นที่นั้น
และมิได้อยู่ในความครอบครองตามชอบของบุคคลใด มีฐานะเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภทพลเมือง
ใช้ร่วมกัน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ฯ มาตรา 1304
ที่สาธารณประโยชน์ หมายถึง ที่อันเป็นสาธารณประโยชน์ คือที่ปศุสัตว์ที่จัดไว้สําหรับราษฎรไปรวมเลี้ยง
ด้วยกัน เป็นต้น ตลอดจนถนนหนทาง และที่อย่างอื่นซึ่งเป็นของกลางให้ราษฎรใช้ได้ด้วยกัน... มาตรา 122
พระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457
ที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสําหรับพลเมืองใช้ร่วมกันที่อยู่ในบังคับของระเบียบ
้
กระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการดูแลรักษาและคุ้มครองปองกันที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสําหรับพลเมือง
ใช้ร่วมกัน พ.ศ. 2553 ข้อ 5 นี้ หมายถึง ที่ดินสําหรับประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกัน ไม่ว่าเป็นโดยสภาพธรรมชาติ
่
โดยการใช้ร่วมกันของประชาชน โดยทางนิติกรรม หรือโดยผลของกฎหมาย เช่น ที่ชายตลิ่ง ที่ปาช้า ทางบก ทางนํ้า
สวนสาธารณะ ที่เลี้ยงสัตว์ และที่สาธารณะประจําตําบลหรือหมู่บ้าน
2
คู่มือการปฏิบัติงานตามแผนปฏิบัติการกําหนดขั้นตอนการกระจายอํานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ด้านการบริหารจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม เล่ม 1 การดูแลรักษาและคุ้มครองที่
สาธารณประโยชน์ กรมการปกครอง จัดทําโดยคณะกรรมการการกระจายอํานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
สํานักงานปลัดสํานักนายกรัฐมนตรี

6‐1