Page 29 - การสัมมนาทางวิชาการ หัวข้อ การลงโทษทางอาญากับหลักสิทธิมนุษยชน
P. 29
ปาฐกถาพิเศษ ให้ถูกกับเรื่อง เพร�ะถ้�เร�เลือกที่จะใช้ม�ตรก�รท�งกฎหม�ยอ�ญ�
สิ่งที่ต�มม�ที่สำ�คัญ ก็คือ เร�จำ�เป็นต้องเข้�ใจในผลกระทบที่จะเกิดขึ้น
โดย ศาสตราจารย์พิเศษ กิตติพงษ์ กิตยารักษ์
กับสิทธิพื้นฐ�นของคนในสังคม เพร�ะว่�ถ้�เร�ใช้ม�ตรก�รท�งอ�ญ�
หม�ยคว�มว่� กระบวนก�รที่จะให้อำ�น�จเจ้�หน้�ที่ของรัฐในก�ร
ที่จะใช้ค้นห�คว�มจริง ม�ตรก�รบังคับต่อสิทธิเสรีภ�พเพื่อให้ได้
คว�มจริง ซึ่งก็ต้องคำ�นึงถึงคว�มสมดุลที่จะให้คนที่ถูกกล่�วห�ในคดี
คนที่เกี่ยวข้องกับคดีได้รับคว�มคุ้มครองด้วย เพร�ะฉะนั้นสิ่งที่ต�มม�
ในก�รใช้กฎหม�ยอ�ญ� ก็คือ ต้องเข้�ใจถึงผลที่จะกระทบและต้อง
ประเด็นแรกที่จะม�พูด คือ เรื่องของกฎหม�ยอ�ญ�ที่พิเศษ คำ�นึงถึงสิ่งที่จะต้องสร้�งม�ทดแทน หรือทำ�ให้เกิดคว�มสมดุล
เมื่อเทียบกับกฎหม�ยอื่นๆ คว�มจริงแล้วกฎหม�ย ก็คือ เครื่องมือ ยกตัวอย่�งเช่น เร�เคยมีแนวคิดที่อย�กให้คนที่นั่งอยู่
สำ�คัญในก�รที่จะกำ�กับพฤติกรรมของคนในสังคม หรือนำ�นโยบ�ย เบ�ะหลังรถใส่เข็มขัดนิรภัย ผมเคยฟังม�ตรก�รของคนที่เกี่ยวข้องกับ
ที่สำ�คัญไปสู่ก�รที่จะทำ�ให้สังคมเกิดคว�มสงบสุข และมีคว�มเจริญ คว�มปลอดภัยว่� คนที่นั่งเบ�ะหลังรถและไม่ใส่เข็มขัดนิรภัย แม้รถวิ่ง
ก้�วหน้�กับคนทุกคนในสังคม แต่ว่�กฎหม�ยนั้นมีหล�ยลักษณะ ๖๐ กิโลเมตรต่อชั่วโมง เวล�ชนกันนั้น เหมือนกับรถตกลงม�จ�ก
หล�ยประเภท กฎหม�ยอ�ญ�นั้นเป็นกฎหม�ยที่มีไว้เพื่อดำ�เนินก�ร ตึก ๓ ชั้น ถ�มว่�มันดีไหมที่จะใส่เข็มขัดนิรภัย มันดีแน่ แต่ว่�ถ้�ใคร
กับพฤติกรรมที่เร�คิดว่�กระทบต่อคว�มสงบเรียบร้อยและศีลธรรม ถูกบังคับโดยกฎหม�ยอ�ญ�ให้ใส่เข็มขัดนิรภัยเวล�นั่งเบ�ะหลังรถ
อันดีของประช�ชน เพร�ะฉะนั้นเมื่อพูดถึงกฎหม�ยอ�ญ�จะต้อง สิ่งที่จะต�มม� ก็คือ ผู้โดยส�รจะถูกเจ้�หน้�ที่ของรัฐม�ตรวจสอบว่�
โยงไปถึงเรื่อง “โทษท�งอ�ญ�” เพร�ะว่�โทษท�งอ�ญ�มีผลกระทบ ได้ปฏิบัติต�มกฎหม�ยหรือไม่ ก�รที่บุคคลถูกกระทบต่อสิทธิพื้นฐ�น
โดยตรงต่อสิทธิพื้นฐ�นของมนุษย์ ตั้งแต่สิทธิในชีวิต โดยก�รพร�ก หรือคว�มเป็นส่วนตัว ก็ต้องแลกเปลี่ยนกับสิ่งที่จะเป็นม�ตรก�ร
ชีวิตไปจ�กเข� สิทธิในร่�งก�ย สิทธิในเสรีภ�พ ทั้งหมดนี้เป็นเรื่องที่ ที่เร�อย�กให้เกิดขึ้นนั้น ก็คือก�รปฏิบัติต�มกฎหม�ย ยิ่งไปกว่�นั้น
สังคมใดจะใช้ม�ตรก�รต่อชีวิต กระทบต่อร่�งก�ย กระทบต่อเสรีภ�พ ถ้�เกิดเร�ตระหนักว่� ก�รให้อำ�น�จเจ้�หน้�ที่โดยที่มีก�รตรวจสอบ
เป็นเรื่องที่ต้องใคร่ครวญอย่�งดียิ่ง ที่ดี เร�อ�จจะไม่ได้คว�มจริงที่ถูกต้อง มันก็จะยิ่งเป็นปัญห�ไปใหญ่
ขออธิบ�ยคำ�ว่� “กฎหม�ย” ให้เข้�ใจง่�ยๆ ว่� เหมือนกับ เพร�ะฉะนั้นข้อแรกที่อย�กจะตั้งข้อสังเกต ก็คือ ในเมื่อกฎหม�ย
ก�รใช้มีด ถ้�เร�มองมีด ก็มีหล�ยลักษณะ ตั้งแต่มีดที่ใช้อยู่บน มีหล�ยลักษณะ หล�ยรูปแบบ ก�รที่จะเลือกกฎหม�ยอ�ญ�ม�ใช้
โต๊ะอ�ห�ร มีดโกนหนวด มีดหมอผ่�ตัด หรือมีดปังตอ มันก็ต้องใช้
ในก�รกำ�กับพฤติกรรมของคนในสังคมต้องเลือกให้ดี ถ้�ไม่ดีจะ
28 29
การลงโทษทางอาญากับหลักสิทธิมนุษยชน การลงโทษทางอาญากับหลักสิทธิมนุษยชน
