Page 243 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546
P. 243
๒๒๖
ข้างต้นแล้ว การแก้ไขปรับปรุงการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับกระบวนการยุติธรรมซึ่งเป็นกฎหมาย
วิธีสบัญญัติก็มีความจ าเป็นเช่นกัน เพื่อมิให้เจ้าหน้าที่ของรัฐที่มีอ านาจหน้าที่เกี่ยวข้องกับการสืบสวนสอบสวน
และการสั่งฟ้องคดีใช้อ านาจหน้าที่ของตนไปในทางที่มิชอบ
ข้อเสนอแนะ
คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ในฐานะองค์กรระดับชาติในด้านการคุ้มครองสิทธิ
มนุษยชน จึงควรผลักดันให้มีการแก้ไขเพิ่มเติมกระบวนการยุติธรรมที่เกี่ยวข้องทั้งในส่วนที่เกี่ยวกับการรับรอง
สิทธิของผู้ร้องทุกข์ในการด าเนินคดีที่พนักงานอัยการมีค าสั่งไม่ฟ้อง และในส่วนที่เกี่ยวกับกระบวนการสืบสวน
สอบสวนของพนักงานสอบสวน
วิธีกำร
ประกำรที่หนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ให้มีการรับรองสิทธิ
ของผู้ร้องทุกข์ (หรือผู้เสียหาย) ที่จะรับส าเนาส านวนการสอบสวนพร้อมค าสั่งไม่ฟ้องคดี ภายหลังจากที่
พนักงานอัยการมีค าสั่งเด็ดขาดไม่ฟ้องคดี ตามบทบัญญัติมาตรา ๑๔๖ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความอาญา เพื่อที่ผู้ร้องทุกข์ (หรือผู้เสียหาย) จักได้ไปด าเนินการใดๆ ตามความเหมาะสมต่อไป
ประกำรที่สอง แก้ไขปรับปรุงกระบวนการสอบสวนของพนักงานสอบสวน โดยก าหนดให้
พนักงานอัยการซึ่งเป็นองค์กรในกระบวนการยุติธรรมที่มีความเป็นอิสระจากฝ่ายการเมืองและบุคคลใดๆ
อย่างแท้จริง เป็นหัวหน้าพนักงานสอบสวน และเป็นผู้ควบคุมการสอบสวนในคดีร้ายแรงเกี่ยวกับการกระท า
อันเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน โดยพนักงานอัยการท าการสอบสวนและท าส านวนคดีร่วมกับพนักงาน
สอบสวนตั้งแต่เริ่มแรกเพื่อเป็นการตรวจสอบถ่วงดุล (check and balance) การปฏิบัติหน้าที่ของพนักงาน
สอบสวน อันจะท าให้การสอบสวนและท าส านวนคดีของพนักงานสอบสวนเป็นไปอย่างเป็นอิสระอย่างแท้จริง
มีความเป็นภาวะวิสัย (objectivity) และปราศจากการแทรกแซงของฝ่ายการเมืองหรือบุคคลใดๆ โดยเฉพาะ
ในคดีเกี่ยวกับกระท าอันเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนร้ายแรง
ผลลัพธ์
ผู้เสียหายหรือครอบครัวของผู้เสียหายได้รับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนมากยิ่งขึ้นทั้งในแง่ของ
การใช้สิทธิส่วนบุคคลในการด าเนินการฟ้องร้องคดีเกี่ยวกับการกระท าละเมิดสิทธิมนุษยชนด้วยตนเอง
(ภายหลังจากที่พนักงานอัยการและพนักงานสอบสวนสั่งงดการสอบสวนคดี) และในแง่ของกระบวนการ
สืบสวนสอบสวนของพนักงานสอบสวนซึ่งมีความเป็นภาวะวิสัยมากยิ่งขึ้น และปราศจากการแทรกแซงของ
ฝ่ายการเมืองหรือบุคคลใดๆ
(๓) ข้อเสนอแนะเพื่อกำรแก้ไขปรับปรุงกฎหมำยว่ำด้วยค่ำตอบแทนผู้เสียหำยและ
ค่ำทดแทนและค่ำใช้จ่ำยแก่จ ำเลยในคดีอำญำ
นอกจากการแก้ไขปรับปรุงประมวลกฎหมายอาญาและกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาของ
ประเทศไทยดังกล่าวข้างต้นแล้ว การแก้ไขปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองสิทธิของผู้เสียหายที่จะได้รับ
ค่าทดแทนตามกฎหมายว่าด้วยค่าตอบแทนผู้เสียหาย ค่าทดแทน และค่าใช้จ่ายแก่จ าเลยในคดีอาญา ก็มีความ
จ าเป็นเช่นกัน เพื่อคุ้มครองสิทธิของผู้เสียหายหรือทายาทของผู้เสียหายในคดีความผิดอาญาที่เกิดจากนโยบาย
ของรัฐดังเช่นกรณีนโยบายในการท าสงครามขั้นแตกหักกับยาเสพติดของรัฐบาล เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖ ในอันที่จะ
ได้รับการเยียวยาความเสียหายขั้นพื้นฐานอย่างเป็นธรรม
