Page 119 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 119
สำานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
2.2) ผังเมืองรวมและผังเมืองเฉพ�ะ กับก�รกำ�หนดบทบ�ทพื้นที่เพื่อก�รพัฒน�
(1) ผังเมืองรวมเป็นการกำาหนดบทบาทหน้าที่ของเมืองและชุมชน เช่น เมืองอุตสาหกรรม
เมืองการท่องเที่ยว เมืองการศึกษา เมืองการทหาร เมืองประวัติศาสตร์วัฒนธรรม เมืองใหม่ศูนย์กลาง
เศรษฐกิจ เป็นต้น แต่ผังเมืองเฉพาะคือผังที่ต้องนำาไปลงมือทำาการก่อสร้างและพัฒนาให้เป็นเมืองหรือชุมชน
ที่ถูกกำาหนดบทบาทไว้จากผังเมืองรวม
(2) ผังเมืองรวมกำาหนดบทบาทพื้นที่เพื่อการพัฒนา เช่น พื้นที่อุตสาหกรรม พื้นที่เกษตรกรรม
พื้นที่แหล่งท่องเที่ยว พื้นที่เศรษฐกิจการค้าชายแดน พื้นที่เศรษฐกิจ เป็นต้น แต่ผังเมืองเฉพาะเป็นผังที่วาง
เพื่อพัฒนาหรือสร้างให้พื้นที่บริเวณนั้นเป็นไปตามที่ผังเมืองรวมกำาหนดไว้
(3) ผังเมืองรวมกำาหนดพื้นที่อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หรือพื้นที่ที่จะต้อง
บำารุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ภูมิประเทศที่งดงาม หรือมีคุณค่าในทางธรรมชาติด้วยการกำาหนดพื้นที่
อนุรักษ์ หรือสงวนรักษา หรือพื้นที่ที่จะต้องบำารุงรักษา เช่น พลังงาน ป่าไม้ แร่ธาตุ ดิน สัตว์ป่า สัตว์นำ้า
แหล่งนำ้าบนดิน ใต้ดิน ทะเล ชายทะเล ภูเขา ฯลฯ ผังเมืองเฉพาะจะต้องวางผังให้มีมาตรการการอนุรักษ์
และการบำารุงรักษาหรือดำารงรักษาสิ่งเหล่านั้นไว้ให้ยืนยาวต่อไป
(4) ผังเมืองรวมกำาหนดพื้นที่อนุรักษ์ หรือดำารงรักษา หรือบูรณะสถานที่และวัตถุที่มีประโยชน์
หรือคุณค่าในทางศิลปกรรม ประวัติศาสตร์ โบราณคดี หรือแหล่งศิลปวัฒนธรรม เช่น ชุมชนเมืองเก่า
เมืองโบราณ เป็นต้น ผังเมืองเฉพาะจะต้องวางให้มีมาตรการในการอนุรักษ์ หรือการดำารงรักษา หรือ
การบูรณะสถานที่หรือวัตถุดังกล่าวให้เกิดขึ้นเป็นจริงตามกรอบที่ผังเมืองรวมกำาหนดไว้
4.3 มาตรการควบคุมการใช้ประโยชน์ที่ดินตามกฎกระทรวงผังเมืองรวม
และพระราชบัญญัติให้ใช้บังคับผังเมืองเฉพาะ
(1) กฎกระทรวงผังเมืองรวมหรือพระราชบัญญัติให้ใช้บังคับผังเมืองเฉพาะเป็นกฎหมายที่กำาหนด
การใช้ประโยชน์ที่ดินและกำาหนดการใช้ประโยชน์ในทรัพย์สินตามที่ได้จำาแนกประเภทไว้ เมื่อจะมีการพัฒนา
หรือใช้ประโยชน์ในที่ดินหรือทรัพย์สินจะต้องตรวจสอบให้ถูกต้องตรงกับที่ผังเมืองรวมและผังเมืองเฉพาะ
กำาหนดไว้หากใช้ประโยชน์ที่ดินหรือทรัพย์สินผิดไปจากที่ผังเมืองรวมและผังเมืองเฉพาะกำาหนดไว้จะมีโทษ
ทางอาญาตามกฎหมายผังเมือง แต่ถ้าใช้ถูกต้องตามประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินและข้อกำาหนดการใช้
ประโยชน์ที่ดินกำาหนดไว้แล้วจะเป็นเรื่องของกฎหมายเฉพาะในการประกอบกิจการเรื่องนั้นๆ ที่จะเข้ามา
ควบคุมและกำากับในการดำาเนินการต่อไป
(2) กฎหมายว่าด้วยการผังเมืองไม่มีบทบัญญัติให้บุคคลจะต้องขออนุญาตการใช้ประโยชน์ที่ดิน
จากเจ้าพนักงานท้องถิ่นก่อนใช้เพื่อประกอบกิจการหรือก่อสร้างอาคาร ภาระในการตรวจสอบจะตกอยู่กับ
บุคคลสองฝ่าย คือ ผู้ใช้ประโยชน์ที่ดินจะต้องตรวจสอบก่อนใช้ประโยชน์ที่ดินและเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องตาม
118
