Page 116 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 116
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
(4) หน่วยงานที่เกี่ยวข้องมีความอิสระในการกำาหนดแผนงาน โครงการตามอำานาจหน้าที่ จึงมีผล
ทำาให้ไม่มีการดำาเนินการให้เป็นไปตามผัง/แผนโครงการพัฒนาแนบท้ายกฎกระทรวงผังเมืองรวม
(5) บทบาทองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการพัฒนายังมีจำากัด เนื่องจากหน่วยงานส่วนกลาง
ที่รับผิดชอบไม่มอบภารกิจหน้าที่ให้ดำาเนินการ
ดังนั้น การวางผังเมืองรวมซึ่งถือว่าเป็นผัง/แผนพัฒนาเชิงพื้นที่ จำาเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องให้มีกลไก
การมีส่วนร่วมทุกระดับตั้งแต่ระดับนโยบายและในกระบวนการวางผัง ทั้งการมีส่วนร่วมของประชาชน
ชุมชน และในระดับองค์กรวางผังรวมทั้งการมีส่วนร่วมเมื่อมีการนำาผังไปปฏิบัติ
4.2 การวิเคราะห์ขอบเขตและบริบทการพัฒนาเชิงพื้นที่
ที่เกี่ยวข้องกับการวางผังระดับต่างๆ
1) การวางและจัดทำาผังระดับนโยบาย
เนื่องจากในอดีตกรมโยธาธิการและผังเมือง (สำานักผังเมือง) ได้มีการจัดทำาผังระดับนโยบาย คือ
การวางและจัดทำาผังภาคมาแล้วและได้นำาผังภาคนั้นมาเป็นกรอบและแนวทางในการวางและจัดทำาโครงสร้าง
จังหวัด แต่จากผลของการวิเคราะห์พระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2518 ทำาให้เห็นว่าการวางและจัดทำา
ผังภาค โดยอาศัยอำานาจตามพระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2518 ไม่สามารถกระทำาได้เนื่องจาก
ผังภาค ไม่ได้บัญญัติไว้ในกฎหมายว่าด้วยการผังเมือง
นิยามคำาว่า “การผังเมือง” ตามพระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2518 เป็นเรื่องการดำาเนินการ
วางและจัดทำาผังเมืองรวมและผังเมืองเฉพาะตามนิยามและองค์ประกอบที่กฎหมายผังเมืองกำาหนดไว้
เท่านั้น ไม่อาจหมายความรวมไปถึงผังประเทศหรือผังประเภทอื่นได้ และที่สำาคัญการละเมิดกฎหมายผังเมือง
มีโทษจำาคุก หรือโทษปรับ หรือทั้งจำาและทั้งปรับ ซึ่งถือเป็นโทษอาญาแผ่นดิน ผังเมืองรวมและผังเมืองเฉพาะ
จึงต้องมีความชัดเจนทั้งข้อกำาหนด พื้นที่ แผนผังและรายการประกอบแผนผัง ดังนั้น ผังประเทศและผังภาค
ซึ่งเป็นผังในเชิงนโยบายที่เกี่ยวข้องกับนโยบายของรัฐบาลนั้นเป็นการยากที่จะนำานโยบายมาประกาศใช้
บังคับเป็นกฎหมาย
แม้ว่าผังประเทศและผังภาคเป็นเพียงผังที่กำาหนดกรอบนโยบายของรัฐทางกายภาพในด้านต่างๆ
ในระดับประเทศ ภาคหรืออนุภาคเป็นหลัก พื้นที่ที่จะวางผังเป็นพื้นที่กว้างหรืออนุภาค มีวัตถุประสงค์เพื่อ
มุ่งเน้นเป็นการกำาหนดกรอบนโยบายการพัฒนาทางกายภาพในระดับภาคหรืออนุภาคของหน่วยงานของรัฐ
เพื่อเป็นตัวชี้นำาที่จะดำาเนินการวางและจัดทำาผังเมืองรวมและผังเมืองเฉพาะและผังที่ใช้พัฒนาพื้นที่เฉพาะ
ตามลำาดับต่อไป แต่ก็มีการนำาเอาแผนงานของหน่วยงานอื่นมาประกอบการจัดทำาผังเป็นการกำาหนด
ทิศทางการพัฒนา และทิศทางการพัฒนาพื้นที่ดังกล่าวก็จะมีการถูกนำาไปใช้ประโยชน์เมื่อหน่วยงานจะจัดทำา
โครงการและงบประมาณ
115
