Page 118 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 118
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
2) ผังเมืองกับการกำาหนดบทบาทการพัฒนาเชิงพื้นที่
2.1) ขอบเขตพื้นที่ว�งผังต�มกฎหม�ย
การผังเมืองเป็นมาตรการพัฒนาพื้นที่ โดยการดำาเนินการวางและจัดทำาผังเมืองรวมหรือผังเมือง
เฉพาะเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่ ซึ่งผังเมืองรวมจะเป็นการจัดทำาแผนผังนโยบายและโครงการรวมทั้ง
มาตรการควบคุมโดยทั่วไปเพื่อใช้เป็นกรอบในการพัฒนาและการดำารงรักษาเมืองและบริเวณที่เกี่ยวข้อง
หรือชนบท ส่วนผังเมืองเฉพาะนั้นเป็นแผนผังและโครงการที่ใช้เพื่อการดำาเนินการพัฒนาหรือดำารงรักษา
บริเวณเฉพาะแห่งหรือกิจการที่เกี่ยวข้องทั้งในเมืองและบริเวณที่เกี่ยวข้องหรือชนบท มีขอบเขตพื้นที่
วางผังไม่จำากัด
การวางและจัดทำาผังเมืองรวม ผังเมืองเฉพาะไม่มีการจำากัดขอบเขตพื้นที่ที่แน่นอนขึ้นอยู่กับ
วัตถุประสงค์ของการวางผัง คือ สามารถจะกำาหนดขอบเขตพื้นที่ดำาเนินการพัฒนาได้ทั้งพื้นที่เมืองหรือชุมชน
ที่มีอยู่แล้ว พื้นที่เสียหายด้วยประสบภัยต่างๆ หรือพื้นที่ชนบทหรือพื้นที่ใหม่ที่ยังไม่มีชุมชนเพื่อจะให้เป็น
เมืองหรือศูนย์ชุมชนใหม่ รวมถึงการกำาหนดเขตพื้นที่เพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
หรือพื้นที่อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมและวัตถุประสงค์อื่นๆ เพื่อการผังเมืองได้ แต่ทั้งนี้หากเป็นการดำาเนินการ
วางและจัดทำาผังเมืองเฉพาะต้องคำานึงถึงงบประมาณที่จะต้องนำามาใช้ในการพัฒนาเมืองหรือดำารงรักษา
บริเวณที่ต้องการดำาเนินการตามวัตถุประสงค์ของการวางผังเมืองเฉพาะนั้นๆ ด้วย
ขอบเขตพื้นที่ผังเมืองรวมสามารถครอบคลุมได้มากกว่าเขตเมืองหรือชุมชน ซึ่งสามารถดำาเนินการ
วางและจัดทำาผังเมืองรวมได้ในพื้นที่ที่เป็นอำาเภอ จังหวัดได้ ซึ่งปัจจุบันการจัดทำาผังเมืองรวมส่วนใหญ่จะ
กำาหนดขอบเขตพื้นที่ชุมชนเมืองระดับเทศบาลและบริเวณโดยรอบในพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำาบล
ขอบเขตพื้นที่ในการวางและจัดทำาผังเมืองเฉพาะจะถูกกำาหนดให้มีพื้นที่เล็กกว่าหรือเท่ากับเขต
ผังเมืองรวมก็ได้ แต่การวางผังเมืองเฉพาะจะต้องสอดคล้องกับผังเมืองรวม เพราะผังเมืองรวมเป็นการ
วางภาพรวมทั้งระบบของเมือง หรือชุมชน หรือบริเวณที่เกี่ยวข้อง หรือบริเวณชนบท แล้วจึงนำาพื้นที่ใน
ผังเมืองรวมมาจัดลำาดับความสำาคัญก่อนหลังในการพัฒนา บริเวณใดมีความสำาคัญเร่งด่วนในการพัฒนาก่อน
จึงจะดำาเนินการวางผังเมืองเฉพาะเพื่อพัฒนาพื้นที่เป็นบริเวณๆ เรียงตามลำาดับก่อนหลังที่จัดไว้
โดยคำานึงถึงงบประมาณและความจำาเป็นเร่งด่วน
อนึ่ง การวางและจัดทำาผังเมืองเฉพาะสามารถวางและจัดทำาในพื้นที่ที่ยังไม่มีการวางและจัดทำา
ผังเมืองรวมได้ โดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยจะเป็นผู้สั่งการให้กรมโยธาธิการและผังเมือง
หรือเจ้าพนักงานท้องถิ่นเป็นผู้วางและจัดทำาผังเมืองเฉพาะนั้นก็ได้ ตามมาตรา 29 วรรคสอง แห่ง
พระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2518
117
