Page 9 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

ราชการที่รับผิดชอบไม่ดูแลรักษาปล่อยให้เกิดการบุกรุก หรือทราบการบุกรุกแต่ไม่ดําเนินการแก้ไข ผู้บุกรุก
ขัดขวางไม่ให้ราษฎรเข้าไปใช้ประโยชน์ ใช้อิทธิพลข่มขู่คุกคามราษฎร การออกเอกสารสิทธิหรืออ้างหลักฐานการ

ครอบครองที่ดินทับที่สาธารณประโยชน์ โดยมีสาเหตุจากความต้องการครอบครองทําประโยชน์ในที่ดินและถือเอา
ประโยชน์จากที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ มีข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย ควรกําหนดวิธีการปฏิบัติราชการให้เป็นไป
ั
ในแนวทางเดียวกัน โดยนําปญหา ข้อเสนอและความคิดเห็นจากประสบการณ์ในในพื้นที่มาประกอบ ในทาง
ั
กฎหมายควรปรับปรุงบทบัญญัติกฎหมายที่สาธารณประโยชน์ให้สอดรับกับรัฐธรรมนูญฉบับปจจุบัน โดยเฉพาะ
การชําระและประมวลบทบัญญัติกฎหมายที่ดินทั้งหมด บ่งเนื้อหาอํานาจและวิธีการบริหารจัดการตรวจสอบที่ดิน

ประเภทต่างๆ ให้ชัดเจน โดยประชาชนมีส่วนร่วมในทุกกระบวนการ
ประเด็นที่ราชพัสดุซึ่งเป็นทรัพย์สินอสังหาริมทรัพย์ของแผ่นดินซึ่งรัฐบาลใช้ในราชการอยู่หรือสงวนไว้ใช้
ในราชการภายหน้า พฤติกรรมที่ก่อให้เกิดความขัดแย้งในที่ราชพัสดุได้แก่การทับซ้อนกับที่ดินอยู่อาศัยหรือที่ทํา
กินของราษฎร หน่วยงานราชการอ้างว่าเป็นที่ดินที่หน่วยราชการเคยใช้ประโยชน์ แต่ไม่มีหลักฐานยืนยัน และ

ขอบเขตการใช้ประโยชน์ไม่แน่นอน หน่วยงานราชการเข้าใช้ประโยชน์สร้างความเสียหายแก่ทรัพย์สินของราษฎร
เช่น การปรับสภาพพื้นที่ของราษฎร เจ้าหน้าที่รัฐใช้วิธีการรุนแรงในการขับไล่ ข่มขู่ คุกคาม ดําเนินคดี ราษฎรไม่

ทราบการประกาศการสงวนหวงห้าม หรือการอกหนังสือสําคัญสําหรับที่ดิน ราษฎรไม่มีส่วนร่วมในกระบวนการ
พิสูจน์สิทธิ์ และหน่วยงานงานราชการบีบบังคับให้ราษฎรเช่าพื้นที่ตามนโยบายรัฐผ่านโครงการต่างๆ เช่นโครงการ
รัฐเอื้อราษฎร และโครงการแปลงสินทรัพย์เป็นทุน สาเหตุการละเมิดสิทธิในที่ราชพัสดุเกิดจาก หน่วยงานราชการ
มักขีดขอบเขตบนแผนที่ภาพถ่ายทางอากาศโดยไม่ได้สํารวจพื้นที่จริงว่ามีราษฎรครอบครองทําประโยชน์อยู่ก่อน

หรือไม่ทําให้ที่ราชพัสดุมีขอบเขตไม่ชัดเจน หน่วยงานราชการมีความต้องการใช้ประโยชน์ในที่ดิน ไม่มี
พยานหลักฐานการประกาศสงวนหวงห้ามที่ชัดเจน เช่น เอกสารการประกาศสงวนหวงห้าม ขอบเขตที่ตั้งและอาณา

เขตที่สงวนหวงห้าม เนื้อที่ในการสงวนหวงห้าม หน่วยงานประกาศที่สงวนหวงห้ามที่ดินนั้น เป็นต้น และการไม่มี
กระบวนการแสวงหาข้อเท็จจริงที่ชัดเจนของหน่วยงานราชการเกี่ยวข้อง
ที่ดินเอกชนหมายถึงที่ดินที่รัฐอนุญาตให้เอกชนถือครองด้วยความเป็นเจ้าของ (กรรมสิทธิ์) และด้วยการ
ครอบครองทําประโยชน์ โดยมีหรือไม่มีเอกสารแสดงสิทธิในที่ดินเป็นหลักฐาน ลักษณะการละเมิดสิทธิได้แก่

ราษฎรพิพาทแนวเขตที่ดิน การออกเอกสารสิทธิและหนังสือสําคัญสําหรับที่ดิน (ผิดพลาดคลาดเคลื่อน ผิดแปลง
ออกทับที่ราษฎร ออกเอกสารล่าช้า ไม่ออกเอกสาร ไม่เพิกถอนเอกสารสิทธิที่ออกมิชอบ และคัดค้านการออก

เอกสารของราษฎร) และการดําเนินโครงการรัฐกระทบสิทธิในทรัพย์สินของเอกชน เช่นเจ้าหน้าที่รัฐไม่ดําเนินการ
เวนคืนตามกฎหมาย เจ้าหน้าที่รัฐไม่ดําเนินการขอใช้ประโยชน์ในที่ดินตามกฎหมาย และเจ้าหน้าที่ดําเนินโครงการ
ั
รุกลํ้าที่ดินราษฎร เหตุปจจัยที่ทําให้เกิดการละเมิดได้แก่ การนําชี้แนวเขตผิดพลาดของเจ้าหน้าที่รัฐ และชื่อสิ่ง
แสดงอาณาเขตที่ดินซํ้า) การปฏิบัติราชการทางทะเบียนที่ดินของเจ้าหน้าที่รัฐ (เช่นลงระวางที่ดินผิดพลาด พิมพ์
เลขที่ดินประจําแปลงคลาดเคลื่อนไม่ตรงกับต้นร่างแผนที่) การปฏิบัติราชการของเจ้าหน้าที่รัฐ (สร้างขั้นตอนการ
ออกเอกสารสิทธิและหนังสือสําคัญสําหรับที่ดินเกินความจําเป็น เจ้าหน้าที่รัฐไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย ไม่ดําเนินการ

เวนคืนตามขั้นตอนหรือระยะเวลาที่กฎหมายกําหนด รวมทั้งไม่ดําเนินการขออนุญาตใช้ที่ดินเป็นลายลักษณ์อักษร
ตามที่กฎหมายกําหนด ดําเนินโครงการก่อสร้างรุกลํ้าที่ดินที่มีผู้ถือครอง จ่ายค่าชดเชยไม่เป็นธรรม ไม่เหมาะสม)
การรับรู้ข่าวสารและการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน (ผู้ถือครองที่ดินไม่ทราบถึงการออกเอกสารสิทธิและหนังสือ

สําคัญสําหรับที่ดิน ผู้ถือครองที่ดินไม่ทราบถึงการประกาศเวนคืน) และการหลอกลวง ฉ้อฉล ฉ้อโกง โดยมีข้อเสนอ
ให้สร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนการดําเนินโครงการใด ๆ ของหน่วยงานรัฐทุกขั้นตอนนับตั้งแต่ก่อน

ฉ