Page 128 - การรวบรวมและวิเคราะห์เปรียบเทียบรายงานตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนของอนุกรรมการสิทธิในทรัพยากรน้ำ ชายฝั่ง แร่และสิ่งแวดล้อม ในอนุคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (พ.ศ.2544-2550)
P. 128
ดังนั้น การก าหนดแต่งตั้งคณะอนุกรรมการจึงมีความส าคัญยิ่งในการปฏิบัติงาน โดยจะต้องมีการแต่งตั้ง
บุคลากรที่มีความรู้ความช านาญเฉพาะทางเข้ามาเป็นองค์ประกอบของคณะอนุกรรมการ และคณะอนุกรรมการต้อง
มีองค์ความรู้ทั้งในเชิงข้อเท็จจริง ข้อกฎหมาย และหลักการทางสิทธิมนุษยชน การตรวจสอบจึงจะเป็นไปด้วยความ
ถูกต้อง เป็นธรรม และมีผลที่เป็นจริงได้
ภาพที่ 4.5-1 -4.5-4 แสดงแผนภูมิของขั้นตอนการตรวจสอบของคณะอนุกรรมการตามประเด็นฐาน
ทรัพยากรทั้ง 4
4.5.3 ข้อสังเกตจากผู้ร้องเรียน
จากการศึกษาพบว่า กรณีที่มีการร้องเรียนในลักษณะที่เป็นกลุ่มชุมชน จะเห็นได้ถึงความเข้มแข็งในการที่
้
พยายามต่อสู้ปกปองทรัพยากรในชุมชน การด าเนินการเสนอข้อมูลสามารถให้ความชัดเจนเพื่อคณะอนุกรรมการได้
ตรวจสอบครบถ้วน อันเป็นการท างานในเชิงข้อมูลที่จะเห็นถึงพัฒนาการของภาคประชาชนที่เติบโตและเข้มแข็งขึ้น
ในส่วนของการอนุรักษ์คุ้มครองสิ่งแวดล้อมโดยภาคประชาชน
ั
ั
ในส่วนของการร้องเรียนในฐานะปจเจกบุคคล พบว่า มีบางกรณีที่เกิดปญหาของการเกรงกลัวอิทธิพลก็จะ
ขอถอนเรื่องไป แต่หากกรณีใดคณะอนุกรรมการเห็นว่า กรณีที่ร้องเรียนมิได้กระทบเฉพาะผู้ร้องแต่กระทบต่อชุมชน
หรือสิ่งแวดล้อมโดยรวม คณะอนุกรรมการก็จะอนุญาตให้ผู้ร้องถอนตัว แต่คณะอนุกรรมการจะด าเนินการตรวจสอบ
ต่อตามอ านาจหน้าที่ที่คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติมีอยู่ว่าด้วยการหยิบยกเรื่องขึ้นมาตรวจสอบ
จากปีพ.ศ.2547 จนถึงเดือนเมษายน 2551 จะเห็นได้ชัดเจนถึงพัฒนาการของความเข้มแข็งของภาค
้
ประชาชนในการที่จะมีส่วนในการปกปองคุ้มครองสิทธิของตน ชุมชน และสิ่งแวดล้อม ซึ่งพบอีกส่วนหนึ่งว่า บาง
กรณีมีการท างานร่วมกันระหว่างประชาชนในพื้นที่และองค์กรพัฒนาเอกชน หรือ เอ็นจีโอ ท าให้ศักยภาพทางข้อมูล
และการร่วมมือมีมากอย่างเห็นได้ชัด นอกจากนี้ พัฒนาการของภาคประชาชนยังเห็นได้จากการท างานร่วมกับ
หน่วยงานรัฐที่มีหน้าที่ดูแลสิ่งแวดล้อมบางหน่วยงาน และนักวิชาการบางกลุ่ม อันจะเห็นได้ถึงความร่วมมือกันใน
การดูแล คุ้มครอง และพิทักษ์รักษาสิทธิของประชาชน และสิ่งแวดล้อมได้อย่างเข็มแข็ง
4.5.4 ข้อสังเกตจากหน่วยงานที่ถูกร้องเรียน
พบว่า หน่วยงานที่ถูกร้องเรียนส่วนใหญ่ จะเป็นหน่วยงานซ ้าๆกัน เช่น กรณีน ้า หน่วยงานที่ถูกร้องเรียน
คือ กรมชลประทาน หรือหน่วยงานในสังกัด กรณีแร่ หน่วยงานที่ถูกร้องเรียน คือ กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการ
เหมืองแร่ หรือหน่วยงานในสังกัด เป็นต้น ซึ่งเป็นที่น่าสังเกตว่า กรณีหน่วยงานที่ถูกร้องเรียนซ ้าๆ เป็นการร้องเรียน
ั
ในประเด็นที่ใกล้เคียงกัน คือ การไม่พยายามแก้ไขปญหาเมื่อโครงการหรือการประกอบการส่งผลกระทบต่อ
ประชาชนหรือชุมชน
ตารางที่ 4.13 เปรียบเทียบการเรียกข้อมูลจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในประเด็นฐานทรัพยากรทั้ง 4 ด้านซึ่ง
พบว่าในด้านพลังงาน มลพิษอุตสาหกรรม และการจัดการสิ่งแวดล้อมอื่นๆมีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมากที่สุด
4.5.5 ข้อสังเกตจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
จากรายงานการตรวจสอบท าให้เห็นว่า หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในกรณีการร้องเรียน หาใช่เฉพาะหน่วยงานที่
ถูกร้องเรียนเท่านั้น หากแต่ยังมีหน่วยงานอื่นที่คณะอนุกรรมการจะต้องรับรู้และทราบว่า หากมีกรณีร้องเรียนเกิดขึ้น
หน่วยงานใดที่จะต้องมีหน้าที่รับผิดชอบและสามารถให้ข้อมูลแก่กรณีดังกล่าวได้ เพราะหน่วยงานดังเช่น ส านักงาน
นโยบายและแผนสิ่งแวดล้อม มีความจะเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องให้ข้อมูลเกี่ยวกับการจัดท ารายงานการวิเคราะห์
ผลกระทบสิ่งแวดล้อมต่อคณะอนุกรรมการเพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลเกี่ยวกับมาตรการที่ผู้ประกอบการต้องปฏิบัติ
113
