Page 127 - การรวบรวมและวิเคราะห์เปรียบเทียบรายงานตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนของอนุกรรมการสิทธิในทรัพยากรน้ำ ชายฝั่ง แร่และสิ่งแวดล้อม ในอนุคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (พ.ศ.2544-2550)

4.4.4 ไม่สามารถคุ้มครองสิทธิได้ แต่ส่งเสริมให้ประชาชนได้เข้าใจถึงสิทธิและใช้สิทธิของตน มีผล
เป็นการกระตุ้นให้ชุมชนได้รับรู้ข้อมูลข่าวสาร และจัดตั้งเครือข่ายเพื่อคุ้มครองสิทธิมนุษยชนมากยิ่งขึ้น

เกิดความเข้มแข็งในชุมชนที่จะตระหนักถึงสิทธิของตน ได้แก่ กรณีการขุดลอกล าพะเนียง จังหวัดหนองบัวล าภู
(คุ้มครองสิทธิได้ในช่วงการตรวจสอบเท่านั้น)
4.5 ข้อสังเกตบางประการในกระบวนการท างานตรวจสอบการละเมิดสิทธิ

4.5.1 ข้อสังเกตการใช้กฎหมายเพื่อบังคับใช้

ั่
จากการศึกษาพบว่า คณะอนุกรรมการสิทธิในทรัพยากรน ้า ชายฝง แร่ และสิ่งแวดล้อม ได้พยายามใช้
กฎหมายที่เกี่ยวข้องเกี่ยวกับกรณีต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นกฎหมายที่ให้อ านาจและก าหนดหน้าที่ให้หน่วยงานรัฐ
ด าเนินการตามกฎหมาย เช่น พระราชบัญญัติชลประทานหลวง พระราชบัญญัติแร่ เป็นต้น กฎหมายที่ก าหนดให้มี
1
การคุ้มครองสิ่งแวดล้อม เช่น พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม อันเป็นการพยายามใช้หลัก
ั
กฎหมายที่มีอยู่ให้มีประสิทธิภาพ ดังนั้น จะเห็นได้ว่าปญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนในฐานทรัพยากรส่วนใหญ่ที่
เกิดขึ้น เกิดจากการละเลยการไม่ใช้อ านาจหน้าที่ของหน่วยงานรัฐในการด าเนินการให้อนุญาตแก่ผู้ประกอบการก่อน
ริเริ่มโครงการ การละเลยหรือไม่ปฏิบัติหน้าที่ของหน่วยงานที่ไม่เข้าควบคุมก ากับดูแลในระหว่างการประกอบกิจการ
2
การละเลยไม่ยอมปฏิบัติตามกฎหมายของผู้ประกอบการ
ตารางที่ 4.12 แสดงบทบัญญัติทางกฎหมายที่ปรากฏในรายงานการตรวจสอบเปรียบเทียบตามประเด็น
ฐานทรัพยากรพบว่ามักมีการอ้างถึงรัฐธรรมนูญในหมวดสิทธิเสรีภาพของชนชาวไทย และหมวดการปกครองส่วน
ท้องถิ่น และการอ้างถึงกติการะหว่างประเทศเกี่ยวกับสิทธิพลเมืองและสิทธิทางเศรษฐกิจเพื่อคุ้มครองวิถีชีวิตอันเป็น

ปกติสุขของผู้ร้อง มีข้อสังเกตในการอ้างถึงอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก เมื่อต้องการคุ้มครองสิทธิจากกรณีผลกระทบ
มลพิษจากกิจกรรมเหมืองแร่ และการจัดการสิ่งแวดล้อม ส่วนการใช้พระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน
้
แห่งชาติจะอ้างถึงความหมายของสิทธิมนุษยชน อ านาจในการตรวจสอบ โดยอ้างถึงมาตราที่เกี่ยวกับการฟองร้อง
ั่
ด าเนินคดีในประเด็นฐานทรัพยากรน ้า ชายฝง แร่
กฎหมายที่เกี่ยวข้องในการตรวจสอบ จะปรากฏการอ้างถึงพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพ

สิ่งแวดล้อมในทุกประเด็นฐานทรัพยากร แต่ในฐานทรัพยากรแร่ จะมีการอ้างถึงกฎหมายต่างๆมากที่สุด

4.5.2 ข้อสังเกตในวิธีการปฏิบัติหน้าที่ของคณะอนุกรรมการ
ั่
จากการศึกษารวบรวมข้อมูลพบว่า คณะอนุกรรมการสิทธิในทรัพยากรน ้า ชายฝง แร่ และสิ่งแวดล้อม ได้มี
การน าเอาข้อมูลข้อเท็จจริงตามเอกสารจากผู้ร้องเรียน หน่วยงานที่ถูกร้องเรียน หน่วยงานที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับกรณี
ร้องเรียน และเอกสารประกอบทางวิชาการที่เกี่ยวข้องกับกรณีร้องเรียน การลงพื้นที่ตรวจสอบข้อเท็จจริง การเชิญให้
บุคคลที่เกี่ยวข้องมาให้ข้อมูลเพิ่มเติมด้วยวาจา มาพิจารณาประกอบกับองค์ความรู้ของคณะอนุกรรมการในทาง
ั
กฎหมายและทางหลักสิทธิมนุษยชน ท าให้การพิจารณาให้ความเห็นและก าหนดมาตรการการแก้ไขปญหาเป็นไป
ั่
โดยสอดคล้องและเป็นธรรม อีกทั้ง คณะอนุกรรมการสิทธิในทรัพยากรน ้า ชายฝง แร่ และสิ่งแวดล้อม เป็นบุคคล
ั่
ที่มาจากหลากหลายอาชีพ และมีองค์ความรู้เฉพาะทางในประเด็นทรัพยากรน ้า ชายฝง แร่ และสิ่งแวดล้อม ท าให้
เห็นถึงศักยภาพของการท างานของคณะอนุกรรมการที่ชัดเจนและเข้มแข็ง

1
โปรดดูภาคผนวก 1 หมวดกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
2
โปรดดูภาคผนวก 2 หมวดประเด็นปัญหา ความเห็น มาตรการ ผลตอบกลับ

112