Page 178 - องค์ความรู้และแนวทางการตรวจสอบสิทธิชุมชนและสิทธิในที่ดิน
P. 178
ส่วนที่ 4 ประเด็นการตรวจสอบข้อพิพาทของสิทธิในที่ดิน สรุปได้ดังนี้
1. ก าหนดประเด็นเพื่อจัดท าข้อมูลฝ่ายผู้ร้อง ได้แก่ ข้อมูลประวัติความเป็นมาของหมู่บ้านประวัติ
ความเป็นมาของที่ดินของรัฐ ประวัติการครอบครองที่ดินของผู้ร้องตามกฎหมายและตามข้อเท็จจริง
พยานหลักฐานของบุคคล วัตถุอื่นใด เอกสารที่เกี่ยวข้องทั้งหมด เพื่อสรุปข้อเท็จจริงว่าสิทธิในที่ดินของผู้ร้องกับ
คู่กรณีจะเป็นบุคคล หรือเป็นหน่วยงานของรัฐ ใครมาก่อนและใครมีสิทธิก่อนตามกฎหมาย ล าดับเหตุการณ์
ลักษณะของการทับซ้อนระหว่างการครอบครองที่ดินของผู้ร้องกับที่ดินของรัฐ การด าเนินการเพื่อแก้ไขปัญหาตาม
ค าร้องของผู้ร้องหรือชุมชนที่ผ่านมา ผลการด าเนินการ ข้อติดขัด ปัญหาอุปสรรค และมีข้อเสนอในการแก้ไข
ปัญหาอย่างไร
2. ก าหนดประเด็นตรวจสอบ ดังนี้
(1) การขอให้มีกรรมสิทธิ์ที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดิน ซึ่งรวมถึงการพิสูจน์สิทธิในที่ดิน
(2) การขอออกเอกสารสิทธิที่ดินของรัฐ ได้แก่ สปก. 4-01 สกน. 5 หรือ น.ค. 3 เป็นต้น
(3) การเวนคืนที่ดิน หรือการน าที่ดินของรัฐที่ประชาชนครอบครองท าประโยชน์มาด าเนินการโครงการ
หรือกิจการของรัฐ
(4) การจัดที่ดินของรัฐและขั้นตอนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการได้สิทธิในที่ดินและการใช้
ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตามกฎหมายแต่ละฉบับที่หน่วยงานนั้น ๆ
ก ากับดูแล
(5) การจัดที่อยู่อาศัยและสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน
(6) ที่ดินของรัฐทับซ้อนกับที่ดินของบุคคล ของกลุ่ม และหรือชุมชน
(7) ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบสิทธิในที่ดิน ได้แก่
• ประเด็นสิทธิชุมชน ที่เกี่ยวโยงกับสิทธิในที่ดินที่เป็นข้อพิพาทระหว่างกลุ่มและชุมชนใน
การมีที่อยู่อาศัย และหรือการตั้งถิ่นฐานและมีการใช้ประโยชน์และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
ร่วมกัน
• ประเด็นการเข้าถึงสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน น้ าประปา ไฟฟ้า และสวัสดิการของรัฐ
ซึ่งต้องพิจารณาเชื่อมโยงกับสิทธิของกลุ่มประชากรเฉพาะในสถานการณ์เปราะบาง และ
รัฐมีหน้าที่ต้องจัดหาสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน โดยที่หน่วยงานของรัฐที่ดูแลที่ดินของ
รัฐนั้นให้อนุญาต และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นท าหน้าที่ในการพัฒนาที่อยู่อาศัยและ
คุณภาพชีวิตและสวัสดิการของรัฐ
149
