Page 683 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

10. สรุปและข้อเสนอแนะ

่
การศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและปา
ั
ั
ั
มีจุดมุ่งหมายที่จะทําความเข้าใจภาพรวมของปญหาและเหตุปจจัยของปญหาที่ดินตลอดจนบริบท
ั
แวดล้อมกับปญหาที่ดินทั้งทางเศรษฐกิจสังคมและการเมืองที่เป็นผลให้ราษฎรได้รับความเดือดร้อน
้
และร้องเรียนว่าถูกละเมิดสิทธิตลอดจนถูกฟองร้องดําเนินคดีและถูกขับไล่ออกจากที่ดิน โดยมี
่
วัตถุประสงค์เพื่อ 1) รวบรวมข้อมูลข้อเท็จจริงจากเรื่องร้องเรียนการละเมิดสิทธิด้านที่ดินปาไม้
่
2) วิเคราะห์สังเคราะห์ประเด็นทางนโยบายและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการละเมิดสิทธิในที่ดินและปา
3) จัดทําความเห็นในการปรับปรุงแก้ไขนโยบายและกฎหมาย ที่จะนําไปสู่การคุ้มครองสิทธิของ
่
ประชาชน และ 4) จัดทําข้อเสนอเพื่อการปฏิรูปโครงสร้างระเบียบ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับที่ดินและปา
โดยวิธีการศึกษาจากเอกสารเรื่องร้องเรียนราว 300 เรื่อง และในจํานวนนี้ได้คัดเลือกรายงานการ
ตรวจสอบการละเมิดสิทธิที่มีประเด็นละเมิดสิทธิชัดแจ้งราว 40 เรื่องรวมทั้งนโยบายกว่า 100 เรื่องและ

กฎหมายกว่า 20 ฉบับ มาศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลการละเมิดสิทธิและข้อเสนอปรับปรุงแก้ไขในเชิง
่
นโยบายและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับที่ดิน 5 ประเภท ได้แก่ ที่ดินปาไม้ ที่ดินสาธารณะ ที่ดินราชพัสดุ
ที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดิน (ส.ป.ก.) และที่ดินเอกชน

ผลการศึกษาพบว่า ลักษณะพฤติกรรมรุนแรงที่ก่อให้เกิดข้อพิพาท ขัดแย้ง และการละเมิดสิทธิ
่
่
ได้แก่ การประกาศเขตปาทับที่ดินทํากินของราษฎรและชุมชน การไม่เพิกถอนเขตปาซึ่งออกทับที่ดิน
้
ราษฎรที่มีสิทธิ การจับกุมฟองร้องดําเนินคดีและสั่งให้ออกจากพื้นที่ ใช้วิธีการรุนแรงในการข่มขู่คุกคาม
ขับไล่ การกระทําการรุนแรงต่อชีวิตและทรัพย์สิน การทําโครงการของรัฐทับที่ทํากิน การอนุญาตให้รัฐ
่
หรือเอกชนใช้ที่ปาที่มีกรณีพิพาทกับราษฎรโดยที่ยังไม่มีข้อยุติ การจํากัดการทําประโยชน์ที่ดิน
การจํากัดการพัฒนา และการเลือกปฏิบัติกับราษฎรที่ยากจน

ั
เหตุปจจัยแห่งพฤติกรรมรุนแรงเกิดจากการใช้อํานาจรัฐกําหนดนโยบายและออกกฎหมาย
่
ประกาศเขตปาทับซ้อนที่ดินที่ชุมชนใช้ประโยชน์เป็นที่อยู่อาศัยและทํากินและห้ามชาวบ้านไม่ให้อยู่อาศัย
่
และหรือทํากินในพื้นที่ดังกล่าว โดยมีนโยบายที่เกี่ยวข้องเช่นนโยบายปาไม้ พ.ศ. 2528 มติคณะรัฐมนตรี
่
เกี่ยวกับที่ดินปาไม้กว่า 20 ฉบับ ที่สําคัญได้แก่ มติ ค.ร.ม.วันที่ 29 เม.ย 2518 เรื่องแผนงานจัดที่ดิน
่
่
ให้แก่ราษฎรในรูปหมู่บ้านปาไม้ในเขตปาสงวนที่เสื่อมโทรม มติ ครม.วันที่ 9 ม.ค. 2522 ให้ลดการทําไม้ลง
่
่
ร้อยละ 15 ทําให้มีการปิดปา 341 ปา มติ ค.ร.ม.วันที่ 22 ส.ค. 2522 เห็นชอบการช่วยเหลือราษฎรที่บุกรุก
่
่
อยู่ในปาสงวนแห่งชาติและปาไม้ถาวรของชาติให้มีที่ทํากิน มติ ค.ร.ม. วันที่ 22 มิ.ย. 2525 เห็นชอบ
นโยบายการใช้และกรรมสิทธิ์ที่ดิน ให้จัดทําโครงการจําแนกประเภทที่ดินในพื้นที่ 30 ล้านไร่ พื้นที่ไม่
่
่
่
เหมาะสมแก่การเกษตรให้ทําหมู่บ้านปาไม้และปลูกปา พื้นที่เหมาะสมแก่การเกษตรให้กรมปาไม้ ส.ป.ก. และ
ส่วนราชการเกี่ยวข้อง จัดทําโครงการใช้ประโยชน์ที่ดินทํากิน มติ ค.ร.ม.วันที่ 27 ก.ค. 2525 ให้
สํานักงานคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ดําเนินการกําหนดชั้นคุณภาพลุ่มนํ้าที่สําคัญของประเทศ
่
ไทย มติ ค.ร.ม. วันที่ 2 มิ.ย. 2530 เห็นชอบหลักเกณฑ์และเงื่อนไขในการกําหนดสภาพปาเสื่อมโทรมตาม
ความเห็นของคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ มติ ค.ร.ม.วันที่ 12 เม.ย.2531 เรื่องการขีดแนวเขต

10‐1