Page 45 - การสัมมนาทางวิชาการ หัวข้อ การลงโทษทางอาญากับหลักสิทธิมนุษยชน
P. 45
เช่น คว�มผิดที่เกี่ยวข้องกับย�เสพติดซึ่งในท�งส�กลไม่นับว่�เป็น ของผู้กระทำ�คว�มผิด เพื่อให้ทร�บคว�มเป็นม�แห่งชีวิตและ
most serious crimes อีกแล้ว คว�มประพฤติอันเป็นอ�จิณของผู้ต้องห� เอ�ม�ใช้ในสำ�นวน
ประเด็นที่สอง คือ ก�รกำ�หนดโทษจำ�คุกโดยคำ�นึงถึง สอบสวนด้วย และกำ�หนดยี่ต๊อกให้เป็นช่วงกว้�งๆ หรือยกเลิกเมื่อ
เหตุภววิสัยประกอบกับเหตุอัตวิสัย ซึ่งในประเทศไทยประสบ เวล�เหม�ะสม แล้วให้ศ�ลใช้ดุลพินิจอย่�งเต็มที่
ปัญห�นักโทษล้นเรือนจำ� ร้อยละ ๗๐ เป็นนักโทษคดีย�เสพติด ประเด็นที่ส�ม คือ ก�รใช้โซ่ตรวนกับนักโทษ จ�กม�ตรฐ�น
่
ข้อจำ�กัดของศ�ลไทย คือ “ยี่ต๊อก” ที่กำ�หนดโทษโดยคำ�นึงถึงเพียง ขั้นตำ�ของสหประช�ช�ติต่อผู้ต้องขัง จะพบว่�เหล็กหรือโซ่ตรวน
“เหตุภววิสัย” ตัวอย่�ง นักโทษล้นเรือนจำ� ผู้ต้องขังทั้งหมด ไม่อ�จจะถูกนำ�ม�ใช้ได้ หม�ยถึง ไม่ว่�จะคุมขังอย่�งไร โซ่ตรวน
ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ จำ�นวน ๓๐๐,๙๑๐ คน (ข้อมูล ณ วันที่ ๑ ก.ค. ไม่ส�ม�รถนำ�ม�ใช้ได้ เนื่องจ�กขัดต่อม�ตรฐ�นของสหประช�ช�ติ
๒๕๖๐) จำ�นวนคว�มจุม�ตรฐ�น ๒๑๗,๐๐๐ คน (จำ�นวนเรือนจำ� ส่วนเครื่องพันธน�ก�รอื่นๆ เช่น กุญแจมือ ส�ม�รถนำ�ม�ใช้ได้
๑๔๔ แห่ง) อัตร�ส่วนของผู้ต้องขังต่อพื้นที่ม�ตรฐ�นร้อยละ ๑๔๔.๘ เฉพ�ะเมื่อก�รขนย้�ยผู้กระทำ�ผิดไปศ�ล และเมื่อไปถึงที่ทำ�ก�รศ�ล
ผู้ต้องขังระหว่�งสอบสวนกับพิจ�รณ� จำ�นวน ๕๙,๗๘๔ คน แล้วก็ต้องปลดออก
(ร้อยละ ๑๙.๙ ของผู้ต้องขังทั้งหมด) รวมถึง ประเทศไทยมีจำ�นวน ประเด็นที่สี่ คือ โทษปรับที่ไม่เป็นธรรม กฎหม�ยไทย
่
ผู้ต้องขังม�กที่สุดอันดับ ๖ ของโลก รองจ�กสหรัฐอเมริก� จีน บ�งฉบับกำ�หนดโทษปรับขั้นตำ�และขั้นสูง รวมถึงในส่วนของยี่ต๊อก
บร�ซิล รัสเซีย อินเดีย และประเทศไทยยังมีอัตร�ส่วนผู้ต้องขัง ก็มีก�รกำ�หนดโทษโดยคำ�นึงถึงเหตุภววิสัย ผลคือคนมีเงินจ่�ย
ต่อประช�กรม�กเป็นอันดับ ๙ ของโลก (อัตร�ส่วน ผู้ต้องขัง ๔๔๕ คน ค่�ปรับก็จ่�ยไป คนไม่มีก็ถูกกักขัง โดยไม่คำ�นึงถึงเหตุอัตวิสัยเลย
ต่อประช�กร ๑๐๐,๐๐๐ คน) เป็นต้น เช่น ร�ยได้ ค่�ใช้จ่�ย ทรัพย์สิน ภ�ระครอบครัวที่ต้องดูแลไม่ถูกนำ�
ข้อเสนอในก�รนำ�หลักก�รลงโทษโดยคำ�นึงเหตุภววิสัย ม�คำ�นึงถึงก่อนกำ�หนดโทษปรับ เพื่อจะทำ�ให้ก�รลงโทษเหม�ะสม
ประกอบกับเหตุอัตวิสัย ให้ก�รลงโทษสอดคล้องกับ กับผู้กระทำ�คว�มผิดแต่ละคนอย่�งเป็นธรรมสอดคล้องกับ
หลักสิทธิมนุษยชน ICCPR ข้อ ๑๐ (๓) เพื่อฟื้นฟูแก้ไขผู้กระทำ� หลักสิทธิมนุษยชนม�กกว่�ระบบที่เป็นอยู่
คว�มผิดจำ�เป็นต้องคำ�นึงถึง “เหตุภววิสัย” ประกอบกับ ประเด็นที่ห้� คือ ระบบประวัติอ�ชญ�กร (criminal record)
“เหตุอัตวิสัย” โดยใช้หลักก�รลงโทษให้เหม�ะสมกับผู้กระทำ� ปัจจุบันทะเบียนประวัติอ�ชญ�กรของไทยยังไม่เปิดโอก�สให้
คว�มผิดแต่ละคน เพื่อให้ศ�ลทร�บข้อมูลที่เป็นลักษณะของ ผู้กระทำ�ผิดกลับตัวเข้�สู่สังคม ยังไม่สอดคล้องกับ ICCPR ในข้อ ๑๐
ผู้กระทำ�ผิด ควรนำ�ประมวลกฎหม�ยวิธีพิจ�รณ�คว�มอ�ญ� ซึ่งในไทยใครก็ต�มที่ผ่�นม�จ�กเรือนจำ�แล้วก็ต�ม แม้พ้นโทษ
ม�ตร� ๑๓๘ ที่ให้พนักง�นสอบสวนมีอำ�น�จทำ�สำ�นวนบุคลิกลักษณะ ม�แล้วกี่ปี ไม่ส�ม�รถลบประวัติทะเบียนออกได้ ซึ่งก็ไม่ส�ม�รถ
44 45
การลงโทษทางอาญากับหลักสิทธิมนุษยชน การลงโทษทางอาญากับหลักสิทธิมนุษยชน
