Page 12 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 12
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
ส่งผลให้คำาสั่งของเจ้าหน้าที่ที่สั่งระงับการดำาเนินการที่ฝ่าฝืนต่อข้อกำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินของ
ผังเมืองรวม เช่น คำาสั่งรื้อถอนอาคารตามพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 สิ้นผลใช้บังคับลง
ด้วยเหตุผังเมืองรวมดังกล่าวหมดอายุเช่นเดียวกัน ซึ่งสะท้อนให้เห็นช่องว่างในการบังคับใช้กฎหมายให้เป็น
ไปตามวัตถุประสงค์ของการวางผังเมืองรวม เพราะผังเมืองรวมมีระยะเวลาบังคับใช้สั้นเกินไป ไม่สอดคล้อง
กับความจริงและความล่าช้าในกระบวนการประกาศใช้กฎกระทรวงผังเมืองรวมในปัจจุบัน
2. ข้อเสนอแนะกระบวนการผังเมืองเพื่อการคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
2.1 ข้อเสนอแนวทางส่งเสริมสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
ในกระบวนการผังเมือง
ประชาชนมีสิทธิในการกำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินของตนเอง และรวบรวมข้อมูลเพื่อนำาเสนอ
ในกระบวนการจัดทำาผังเมืองตามกฎหมายรวมทั้งมีสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารในทุกกระบวนการ
ขั้นตอนของการจัดทำาผังเมือง ซึ่งแม้จะมีการประกาศบังคับใช้ผังเมืองแล้วและพบว่ามีข้อเท็จจริงเกี่ยวกับ
การใช้ประโยชน์ที่ดินเปลี่ยนแปลงไป ก็สามารถยื่นคำาร้องขอให้แก้ไขเปลี่ยนแปลงผังเมืองได้ นอกจากนี้
หากประชาชนเห็นว่าการดำาเนินการของรัฐกระทบต่อสิทธิของตนเอง ก็สามารถควบคุมการใช้อำานาจรัฐ
โดยอาศัยกระบวนการทางปกครอง ด้วยการใช้สิทธิฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้
ข้อเสนอระยะสั้น
1) การปรับปรุงพัฒนากระบวนการมีส่วนร่วมจัดทำาคู่มือแนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชน
ในกระบวนการผังเมืองทั้งในช่วงระหว่างการวางและจัดทำาผังเมือง ช่วงระหว่างผังรอประกาศช่วงหลัง
การประกาศใช้บังคับ
เนื่องด้วยผังเมืองเป็นกระบวนการนโยบายสาธารณะที่มีการทำางานทั้งกระบวนการทำางานทาง
วิชาการในการวางผังและกระบวนการตามกฎหมาย ดังนั้น การมีส่วนร่วมจึงมิได้เป็นเพียงการประชุม
เท่านั้น แต่เป็นการคุ้มครองการใช้สิทธิของประชาชน สิทธิชุมชน ในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร การจัดการ
การบำารุงรักษาและการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อม กำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ที่ดิน
กำาหนดมาตรฐานการใช้ที่ดินเพื่อให้การวางผังเมืองพัฒนาและดำาเนินการตามผังเมืองเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
และประสิทธิผลเพื่อประโยชน์ในการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืนด้วยการมีส่วนร่วม
ตามข้อเสนอนี้ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่
กรมโยธาธิการและผังเมือง ควรมีการจัดทำาคู่มือในเชิงเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับผังเมืองสำาหรับ
ประชาชนที่จะทำาความเข้าใจในผังและการมีส่วนร่วม เช่น นอกจากการมีคู่มืออธิบายขั้นตอนผังเมือง
11
