Page 118 - รายงานผลการดำเนินงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ชุดที่ 3 (วันที่ 26 พฤศจิกายน 2558 ถึง 25 พฤษภาคม 2564)
P. 118
ดังนี้ การด�าเนินกระบวนการยุติธรรมทางอาญา (๒) คณะรัฐมนตรี โดยกระทรวงยุติธรรม กรมคุม
จึงเป็นการด�าเนินการที่มีความเกี่ยวข้องกับสิทธิและ ประพฤติ ส�านักงานต�ารวจแห่งชาติ รวมทั้งส�านักงาน
เสรีภาพของประชาชนอย่างยิ่ง โดยเฉพาะสิทธิของ อัยการสูงสุด และส�านักงานศาลยุติธรรม ควรพิจารณา
ผู้ต้องหาหรือจ�าเลยที่จะถูกจ�ากัดลงเมื่อเข้าสู่กระบวนการ ทบทวนนโยบาย ระเบียบ แนวปฏิบัติที่เกี่ยวกับการ
ยุติธรรม การด�าเนินกระบวนการยุติธรรมทางอาญา ปล่อยตัวชั่วคราวให้เน้นการปล่อยตัวชั่วคราวเป็นหลัก
จึงต้องค�านึงถึงสิทธิของผู้ต้องหาหรือจ�าเลย เช่น สิทธิ โดยพิจารณาพฤติกรรมของผู้ต้องหาและจ�าเลยมากกว่า
ที่จะได้รับการสันนิษฐานว่าเป็นผู้บริสุทธิ์ สิทธิในการ ที่จะให้ความส�าคัญกับหลักประกัน และควรมีการท�างาน
ปล่อยตัวชั่วคราว และสิทธิในการพิจารณาที่ไม่ชักช้า อย่างบูรณาการระหว่างหน่วยงานต่าง ๆ ในกระบวนการ
เกินความจ�าเป็น เป็นต้น กรณีที่จ�าเลยถูกคุมขังเกินกว่าโทษ ยุติธรรม โดยอาจมอบหมายให้หน่วยงานใดเป็นผู้จัดท�า
รายงานผลการดำาเนินงานของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ชุดที่ ๓
ตามค�าพิพากษาเกิดจากการที่ผู้ต้องหาหรือจ�าเลยถูกขัง บันทึกรายละเอียดเกี่ยวกับพฤติกรรมของผู้ต้องหา
ระหว่างพิจารณา และศาลพิพากษาลงโทษน้อยกว่า ตั้งแต่ในชั้นแสวงหาและรวบรวมพยานหลักฐานแห่งคดี
ระยะเวลาที่คุมขังระหว่างสอบสวนและระหว่างพิจารณา เพื่อให้มีข้อมูลเกี่ยวกับพฤติกรรมของผู้ต้องหาหรือจ�าเลย
อาจเกิดจากผู้ต้องหาหรือจ�าเลยมีฐานะยากจน ไม่มีเงิน ปรากฏในส�านวนคดีประกอบการพิจารณาปล่อยตัว
หรือทรัพย์สินที่จะน�ามาวางเป็นหลักประกันอันเป็นเงื่อนไข ชั่วคราว โดยเฉพาะอย่างยิ่ง บันทึกพฤติกรรมของผู้ต้องหา
หนึ่งในการพิจารณาปล่อยตัวชั่วคราว ซึ่งหากผู้ต้องหา หรือจ�าเลยจะต้องมีเหตุผลสนับสนุนความเห็นว่าสมควร
สำ�นักง�นคณะกรรมก�รสิทธิมนุษยชนแห่งช�ติ
หรือจ�าเลยได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวระหว่างพิจารณา ปล่อยตัวชั่วคราวหรือไม่ประกอบด้วย เพื่อให้กระบวนการ
ปัญหาการคุมขังเกินกว่าโทษตามค�าพิพากษาก็จะลดลง ยุติธรรมในชั้นต่อ ๆ ไป ทั้งเจ้าหน้าที่ต�ารวจ พนักงานอัยการ
แต่หากกรณีที่ผู้ต้องหาหรือจ�าเลยไม่ได้รับการปล่อยตัว และศาล จะได้น�าไปประกอบการพิจารณาปล่อยตัวชั่วคราว
ชั่วคราว ศาลก็จะต้องมีการพิจารณาคดีที่รวดเร็ว
เพื่อที่จะไม่ให้ระยะเวลาที่จ�าเลยถูกคุมขังล่วงเลยไป (๓) คณะรัฐมนตรี โดยกระทรวงยุติธรรม ส�านักงาน
เนิ่นช้าจนเกินกว่าโทษตามค�าพิพากษา และแม้กระนั้น ต�ารวจแห่งชาติ ส�านักงานอัยการสูงสุด ส�านักงานศาล
หากถึงที่สุดแล้วยังคงมีกรณีที่จ�าเลยถูกคุมขังเกินกว่า ยุติธรรม ควรพิจารณาทบทวนมาตรฐานบัญชีหลักประกัน
โทษที่ได้รับตามค�าพิพากษา รัฐก็ย่อมจะต้องมีมาตรการ ในการปล่อยตัวชั่วคราว โดยค�านึงถึงความแตกต่าง
เยียวยาที่เหมาะสมแก่บุคคลดังกล่าวด้วย เนื่องจากการ ในฐานะทางเศรษฐกิจของแต่ละบุคคล และไม่ควรก�าหนด
ที่บุคคลจะต้องถูกจ�ากัดเสรีภาพจากการถูกคุมขังเกินกว่า อย่างตายตัว เพื่อให้สามารถใช้ดุลพินิจที่แตกต่างจากบัญชี
โทษที่ตนได้รับตามกฎหมายถือเป็นการละเมิดสิทธิ หลักประกันในการปล่อยตัวชั่วคราวได้ อย่างไรก็ตาม
ในกระบวนการยุติธรรม กสม. จึงเห็นสมควรมีข้อเสนอแนะ ต้องพิจารณาจากพฤติกรรมของผู้ต้องหาหรือจ�าเลย
นโยบาย และข้อเสนอในการปรับปรุงกฎหมาย และกฎ เป็นอันดับแรก แล้วจึงพิจารณาหลักประกันซึ่งไม่ควร
เพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ดังนี้ มีจ�านวนที่เท่ากันในผู้ต้องหาหรือจ�าเลยที่มีฐานะทาง
เศรษฐกิจที่แตกต่างกันแม้ระดับโทษของข้อหาจะเท่ากัน
ข้อเสนอแนะนโยบาย
(๑) คณะรัฐมนตรี โดยกระทรวงยุติธรรม กรมราชทัณฑ์ (๔) คณะรัฐมนตรี โดยกระทรวงยุติธรรม กรมคุ้มครอง
ส�านักงานศาลยุติธรรม ส�านักงานอัยการสูงสุด และส�านักงาน สิทธิและเสรีภาพ ส�านักงานศาลยุติธรรม และหน่วยงาน
ต�ารวจแห่งชาติควรพิจารณาหามาตรการลดจ�านวนผู้ต้องขัง ที่เกี่ยวข้อง ควรร่วมกันพิจารณาถึงระเบียบ แนวปฏิบัติ
ระหว่างพิจารณาอันเป็นปัจจัยหนึ่งที่ก่อให้เกิดปัญหา ในการขอปล่อยตัวชั่วคราวตามพระราชบัญญัติกองทุน
ผู้ต้องขังล้นเรือนจ�า ซึ่งการที่มีผู้ต้องขังจ�านวนมากอาจ ยุติธรรม พ.ศ. ๒๕๕๘ เป็นไปโดยสะดวก รวดเร็ว
ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการ เช่น ในการจัดท�าข้อตกลงการปล่อยตัวชั่วคราวตามที่
แก้ไขฟื้นฟูผู้ต้องขังเนื่องจากเรือนจ�าจะไม่สามารถพัฒนา กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพได้ทดลองด�าเนินการกับ
พฤตินิสัยของผู้ต้องขังตามหลักทัณฑวิทยาเพื่อคืนคนดี ศาลอาญาธนบุรี คือ กรณีศาลรับฟ้องผู้ต้องหาแล้วเห็นว่า
สู่สังคมอันเป็นหัวใจของระบบทัณฑวิทยาทั้งของราชทัณฑ์ ควรที่จะให้ประกันตัว ก็ให้จ�าเลยเขียนค�าร้องขอประกันตัว
และกรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชนได้อย่างเต็มที่ โดยศาลเป็นผู้พิจารณาก�าหนดวงเงินประกันและส่งโทรสาร
116
