Page 13 - แนวปฏิบัติเพื่อการจัดการร่วมประเด็นสิทธิมนุษยชน : สิทธิชุมชนกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และการพัฒนารวมถึงสิทธิอื่นที่เกี่ยวข้อง
P. 13
สิทธิชุมชน กับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ 13
สิ่งแวดล้อม และการพัฒนารวมถึงสิทธิอื่นที่เกี่ยวข้อง
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ รับรองและคุ้มครอง
สิทธิของบุคคล ประชาชน และชุมชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ไว้ใน ๒ หมวด คือ หมวด ๓ สิทธิและเสรีภาพของปวงชนชาวไทย มาตรา ๔๓
และ หมวด ๕ หน้าที่ของรัฐ มาตรา ๕๗ และ มาตรา ๕๘
บทบัญญัติที่รับรองสิทธิของบุคคลและชุมชน
มาตรา ๔๓ บุคคลและชุมชนมีสิทธิ
(๑) อนุรักษ์ ฟื้นฟู หรือส่งเสริมภูมิปัญญา ศิลปะ วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม
และจารีตประเพณี อันดีงามทั้งของท้องถิ่นและของชาติ
(๒) จัดการ บ�ารุงรักษา และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ
สิ่งแวดล้อม และความหลากหลายทางชีวภาพอย่างสมดุลและยั่งยืนตามวิธีการ
ที่กฎหมายบัญญัติ
(๓) เข้าชื่อกันเพื่อเสนอแนะต่อหน่วยงานของรัฐให้ด�าเนินการใด
อันจะเป็นประโยชน์ต่อประชาชนหรือชุมชน หรืองดเว้นการด�าเนินการใด
อันจะกระทบต่อความเป็นอยู่อย่างสงบสุขของประชาชนหรือชุมชน และได้รับแจ้ง
ผลการพิจารณาโดยรวดเร็ว ทั้งนี้ หน่วยงานของรัฐต้องพิจารณาข้อเสนอแนะนั้น
โดยให้ประชาชนที่เกี่ยวข้องมีส่วนร่วมในการพิจารณาด้วยตามวิธีการที่กฎหมาย
บัญญัติ
(๔) จัดให้มีระบบสวัสดิการของชุมชน
สิทธิของบุคคลและชุมชนตามวรรคหนึ่ง หมายความรวมถึงสิทธิที่จะ
ร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหรือรัฐในการด�าเนินการดังกล่าวด้วย
จำากเดิมที่ให้อ�นาจำและบทบาทการจำัดการ
โดยรัฐเป็นส�คัญ มาสู่การให้ชุมชนมีส่วนร่วม
ในการจำัดการกับรัฐ กลายเป็นระบบ
“การจำัดการร่วมที่มีชุมชนเป็นฐาน”
